Morgunblaðið - 27.02.1994, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIR/YFIRUT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. FEBRÚAR 1994
ERLEINIT
INNLENT
Deiltum
breyting-
ar á bú-
vörulögum
Þingflokkur Alþýðuflokksins
hafnaði á miðvikudag breyting-
artillögum Egils Jónssonar for-
manns landbúnaðamefndar Al-
þingis á búvörulagafrumvarpi
ríkisstjómarinnar sem er til
meðferðar í nefndinni. Friðrik
Sophusson fjármálaráðherra
vill einnig gera á þeim breyting-
ar. Davíð Oddsson forsætisráð-
herra segir margt í þeim til bóta.
Jón Baldvin Hannibalsson ut-
anríkisráðherra segir að búvöru-
deilan hafí skaðað stjómarsam-
starfíð.
Þrýst á Frakka
Fulltrúar íslands reyna að
þrýsta á stjómvöld í Frakklandi
og Evrópusambandið um að
Frakkar láti af innflutnings-
hindranum gagnvart íslenskum
físki í Frakklandi. Ástandið hef-
ur versnað eftir því sem liðið
hefur á vikuna og er nú illmögu-
legt að komast hjá sýnatöku,
að sögn Lúðvíks Jónssonar
framkvæmdastjóra dótturfyrir-
tækis SH í Frakklandi. Á þriðju-
dag verða innflutningshindran-
imar ræddar á sérstökum auka-
fundi EES-nefndarinnar.
Bjargaðist giftusamlega
Ungur maður komst lífs af
ERLENT
Jeltsín heitir
baráttu gegn
verðbólgu
BORÍS Jeltsín,
Rússlandsfor-
seti hélt á
fímmtudag
fyrstu stefnu-
ræðu sína á
nýju þingi
landsins. Lofaði
hann að hvika i
engu fá efna-
hagslegri umbótastefnu sinni og
kvaðst ætla að standa vörð um
lífskjör almennings. Hann lagði
áherslu á að draga úr verðbólgu
en bankastjórar í Moskvu hafa
litla trú á því að það takist. Jelts-
ín minntist ekki á samþykkt
dúmunnar frá deginum áður, en
þingmenn samþykktu með mikl-
um meirihluta að veita uppreisn-
armönnum sakarappgjöf í trássi
við vilja forsetans. Bragðust
stuðningsmenn Jeltsíns ókvæða
við samþykktinni, sem veitir
þeim sem stóðu að valdaránstil-
raununum í ágúst 1991 og októ-
ber 1993 frelsi. Sögðu þeir hana
geta leitt til harðra átaka.
Vih’a að NATO hóti
loftárásum á fleiri svæðum
SERBAR létu undan kröfum
Atlantshafsbandalagsins
(NATO) og fluttu stærstan hluta
þungavopna sinna á brott frá
Sarajevo í Bosníu en frestur sá
sem NATO setti Serbum, rann
út aðfararnótt mánudags. Yfír-
maður friðargæslusveita Sam-
einuðu þjóðanna og ráðherrar
nokkurra Vestur-Evrópuríkja
kváðust vongóðir um að hægt
yrði að koma á friði á öðram
svæðum í Bosníu, með sama
hætti og í Sarajevo. Rússa vör-
uðu hins vegar við þvi, sökum
sérstöðu Sarajevo, og Bill Clint-
þegar bíll sem hann ók fór út
af veginum í Kyrravíkurskriðum
í Fáskrúðsfírði á þriðjudag. Bfll-
inn valt niður snarbratta hlíð og
hafnaði liðlega 100 metram frá
veginum. Maðurinn kastaðist út
á miðri leið en tókst stórslösuð-
um að skríða aftur upp á veginn
og gera vegfaranda viðvart.
Færeyingar til Hríseyjar
Þrettán Færeyingar frá
Fuglafírði era að flytjast búferl-
um til Hríseyjar þar sem fólkið
hefur fengið vinnu hjá Fisk-
vinnslu KEA. Fyrirtækinu hefur
ekki tekist að fá nægjanlega
margt fiskvérkafólk til vinnu,
þrátt fýrir mikið atvinnuleysi á
Eyjafjarðarsvæðinu. Benedikt
Davíðsson, forseti ASÍ, segir
óeðlilegt að sækja vinnuafl til
Færeyja á meðan mikið atvinnu-
leysi sé í Eyjafírði.
Skráning flutt i einn dag
vegna kvótafærslu
Bátur frá Hafnarfírði var
skráður með heimahöfn í Grinda-
vík í einn dag til þess að hægt
yrði að flytja til hans kvóta af
heimabát án þess að Grindvíking-
ar fengju neytt forkaupsréttar.
Grunur um íkveikju
Miklar skemmdir urðu á
hverfísstöð Reykjavíkurborgar í
Árbæ á fímmtudagskvöld af
völdum elds. Granur leikur á að
um íkveikju hafí verið að ræða.
Bætur vegna læknamistaka
Sjúkrahús Keflavíkur hefur
verið dæmt í Hæstarétti til að
greiða 19 ára stúlku 1.280 þús-
und kr. í bætur vegna mistaka
við læknismeðferð vegna skurð-
ar á hendi fyrir tíu áram.
on, Bandaríkjaforseti, lýsti efa-
semdum sínum um að hægt
væri að útfæra Sarajevo-aðferð-
ina annars staðar.
Fjöldamorð á
Vesturbakkanum
ÍSRAELSKUR landnemi myrti
að minnsta kosti 56 Palestínu-
menn á föstudag, er hann hóf
skothríð á mennina er þeir vora
við bænahald. Hundruð manna
særðust í árásinni, sem vakti
mikla reiði Palestínumanna.
Skutu ísraelskir hermenn tólf
Palestínumenn er þeir mót-
mæltu drápunum.
CLA-maður sakaður um
njósnir
HÁTTSETTUR
yfírmaður hjá
gagnnjósna-
deild Banda-
rísku leyniþjón-
ustunnar
(CLA), Aldrich
Ámes, er sak-
aður um að
hafa stundað
njósnir fyrir Sovétmenn og síðar
Rússa frá 1985. Ames og kona
hans, sem einnig er sökuð um
njósnir, vora handtekin á sunnu-
dag. Sögðu talsmenn dómsmála-
ráðuneytisins njósnamálið eitt
hið stærsta sem upp hefði kom-
ið. Bandaríkjamenn líta málið
mjög alvarlegum augum og mun
sendinefnd frá CLA halda til
Mosku til viðræðna við Rússa
vegna málsins.
Banna ferðir flutningabíla
SAMÞYKKT var ? þjóðarat-
kvæðagreiðslu í Sviss um helg-
ina, að banna ferðir vöraflutn-
ingabíla í gegnum landið eftir
tíu ár. Gagnrýndu utanríkisráð-
herrar Evrópusambandsins sam-
þykktina harðlega en niðurstaða
hennar kom nokkuð á óvart, þar
sem ríkisstjómin og allir stjórn-
málaflokkar, utan einn, vora á
móti henni.
Reuter
Vopnahlé rofið í Mostar
SPÆNSKUR friðargæsluliði talar við múslimskan dreng í gær í Washington til að ræða um eitt ríki þjóðanna
í borginni Mostar, sem Króatar og múslimar hafa barist og héldu viðræðum áfram í dag. Michael Rose, yfirmað-
um mánuðum saman. Bardagar héldu áfram í gær og ur friðargæslusveita Sameinuðu þjóðanna í Bosníu, sagði
fyrradag, þrátt fyrir að þjóðimar hefðu samið um vopna- á föstudagskvöld að fjölga þyrfti friðargæsluliðum veru-
hlé. Áætíað var að fulltrúar Króata og múslima hittust lega á svæðinu til að viðhalda vopnahléinu.
N-Kórea samþykkir
eftirlit IAEA án tafar
New York. Seoul. Reuter.
NORÐUR-Kórea samþykkti seint á föstudagskvöld að eftirlitsmenn
Alþjóða kjarnorkumálastofnunarinnar (IAEA) skoðuðu lqarnorku-
vopnaverksmiðjur í landinu. Sagði einn samningamanna Bandaríkj-
anna að samkomulag hefði náðst um eftirlit, sem hæfist á þriðju-
dag, 1. mars.
Gert er ráð fyrir að þriðja um-
ferð viðræðna Bandaríkjamanna og
N-Kóreu heíjist í Genf þann 21.
mars og að Bandaríkjamenn hætti
við heræfíngar sínar og Suður-
Kóreu, sem halda átti síðar á árinu.
Þá er búist við að Norður- og Suð-
ur-Kórea hefji viðræður.
N-Kóreumenn veittu IAEA leyfí
til eftirlits í síðustu viku, en þegar
á reyndi, fengu eftirlitsmenn
stofnunarinnar ekki vegabréfsárit-
un. Hafði IAEA gefíð Norður-
Kóreumönnum frest til mánudags
Innbrot hjá
Karli prins
Lundúnum. Reuter.
BROTIST var fyrir skömmu inn
á heimili Karls Bretaprins og
stolið ýmsum persónulegum
munum. Upp komst um innbrotið
á föstudag en prinsinn er á skíða-
ferðalagi í Sviss. Er þetta þriðja
brotalömin á öryggisgæslu kon-
ungsfjölskyldunnar sem komið
hefur í ljós það sem af er ári.
Prinsinn býr í
St. James Palace,
eins og fleiri með-
limir konungsfjöl-
skyldunnar. Við-
gerðir standa nú
yfír á byggingunni
og era vinnupallar
reistir upp við
hana. Telur lög-
regla að það eigi þátt í innbrotinu,
svo og fjarvera prinsins.
Æsifréttablöðin réðust í gær-
morgun harkalega á þá sem gæta
eiga öryggis konungsfjölskyldunn-
ar, sagði Daily Mail að innbrotið
sýndi fram á ótrúlegar brotalamir
í öryggisgæslu fjölskyldunnar.
Þess er skemmst að minnast er
ungur Víetnami réðst að Karli prinsi
í Astralíu, vopnaður startbyssu og
þegar háifnakinn Bandaríkjamaður
lenti í fallhlíf á þaki Busckingham-
hallar.
til að leyfa eftirlitj ella myndi stofn-
unin snúa sér til Oryggisráðs Sam-
einuðu þjóðanna, og krefjast við-
skiptaþvingana.
N-Kóreumenn samþykktu að
Árið 1992 féngu norskir hvalveiði-
menn leyfí til að veiða 15 hrefnur
undan ströndum Kólaskagans, en
engar veiðiheimildir í fyrra. Þá vfsuðu
Rússar til þess að einungis væri
hægt að veita slíka heimild með
starfsmenn IAEA fengju vegabréfs-
áritun nú þegar, svo að þeir kæm-
ust á áfangastað í tíma. Þeir fá
leyfí til að skoða sjö verksmiðjur,
flestar ? Yongbyon, norður af höfuð-
borginni Pyongyang. Þeir hafa hins
vegar ekki fengið leyfí til að skoða
tvær stöðvar, sem sérfræðingar
segja nauðsynlegt til að fá næga
vitneskju um yfír hvaða vopnum
Norður-Kórea býr.
samþykki Alþjóða hvalveiðiráðsins.
Norskir vísindamenn hyggjast
rannsaka matarvenjur hrefnunnar
og til þess að fá heildarmynd af
þeim, telja þeir nauðsynlegt að
veiða nokkur dýr við Kólaskaga.
Karl Bretapríns
Ein tunga fyrir
100.000 árum
San Francisco. Reuter.
SAMEIGINLEGUR forfaðir allra tungumála virðist vera að
minnsta kosti 100.000 ára gamall. Er þetta niðurstaða rann-
sókna Johanna Nichols, prófessors i slavneskum tungumálum
við Kaliforníuháskóla, en hún komst að henni eftir mesta saman-
burð á málfræðilegri uppbyggingu tungumála, sem um getur.
Nichols telur, að tungumálið
hafí orðið til löngu áður en menn-
imir tóku að dreifast um jörðina
eða þegar búseta þeirra var tak-
mörkuð við hitabeltissvæði í Afr-
íku, Asíu og Austurlöndum nær.
Nú era töluð um 300 tungumál
en við rannsóknirnar vora
kannaðar og bornar saman um
200 málaættir, til- dæmis indó-
germönsk mál.
Við rannsóknina var stuðst við
samanburðarupplýsingar til að
reikna út aldur stórra málaætta
og fékk Nichols það út, að það
hefði tekið frummálið að minnsta
kosti 100.000 ár að greinast og
ná þeim fjölbreytileika, sem nú
er. Þá hefur hennj tekist með
alveg nýjum aðferðum í saman-
burðarmálfræði að rekja slóð
tungumálanna frá Afríku tii Suð-
austur-Asíu og þaðan út um
heiminn fyrir um 50.000 áram.
Nichols hefur til dæmis komist
að því, að menn hafi sest að í
Nýja heiminum eða í Ameríku
um sama leyti og Krómagnon-
maðurinn eða nútímamaðurinn
var að koma sér fyrir í Vestur-
Evrópu en það var fyrir um 35-
40.000 áram. Hingað til hefur
verið talið, að menn hafí komið
miklu síðar til Vesturheims.
Vilja hrefnu við Kólaskaga
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgunhlaðsins.
NORÐMENN hafa beðið Rússa um heimild til að veiða 37 hrefnur
í vísindaskyni innan landhelgi Rússa. Norðmenn áætla að veiða 137
hrefnur í vísindaskyni á þessu ári, samkvæmt upplýsingum norska
utanríkisráðuneytisins. Gefi Rússar jáyrði sitt við þessari ósk Norð-
manna, þýðir þar verulega aukningu veiðanna.