Morgunblaðið - 22.05.1994, Síða 33

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 22. MAÍ 1994 33
I
I
I
I
I
i
I
I
1
i
I
i
I
l
I
í
:
í
í
\
í
ð
í
I
MINNINGAR
+ Halldóra Siguijónsdóttir,
fyrrum húsmæðrakennari
og skólastjóri á Laugum, fædd-
ist á Sandi i Aðaldal 26. júní
1905. Hún lést 10. apríl 1994.
Foreldrar hennar voru Siguijón
Friðjónsson bóndi og skáld þar,
síðast á Litlu-Laugum, og kona
hans Kristín Jónsdóttir. Hall-
dóra stundaði nám í unglinga-
skólanum á Breiðumýri 1922-23
og Laugum 1926-27, nam í Hús-
mæðraskólanum Helsingegárd-
en í Svíþjóð 1927-28 og tók
húsmæðrakennarapróf í Rim-
forsa í Svíþjóð 1930. Halldóra
var kennari við Húsmæðraskól-
ann á Laugum í Suður-Þingeyj-
arsýslu frá 1930 og skólastjóri
þar óslitið frá 1946-66. Hún gift-
ist Halldóri Víglundssyni, bónda
á Hauksstöðum í Vopnafirði 11.
júní 1911. Þau skildu 1942. Út-
för Halldóru var gerð frá Sel-
Ijarnarneskirkju 18. april.
Þér var gefið að þjóna og ráða
- það er fáum til hlítar kennt.
Starfa af kappi og hvetja til dáða
koma því frá sem á var bent.
Gera þig engum of mjög háða
ákveða sjálf, hvað var fært og hent.
(Ketill Indriðason)
ÞETTA erindi föður míns um ná-
frænku Halldóru Siguijónsdóttur
gæti ekki verið öðruvísi, þó ort
væri um eðliskosti hennar sjálfrar.
Nú hafa leiðir skilist um stund en
með þessum kveðjuorðum ætla ég
fyrst að líta til ársins 1924. Þá reis
Alþýðuskólinn á Laugum af grunni.
Þeir sem þar lögðu hönd á plóg
voru flestir ungmennafélagar í sjálf-
boðavinnu sem félögin lögðu fram.
Ýmislegt hafði þó gengið á áður
en fyrsta skóflustungan var tekin.
Þar á meðal var staðarvalið. Grenj-
aðarstaðir í Aðaldal komu mjög til
greina. Það var ríkisjörð og rafmagn
frá Laxárvirkjun framtíðarsýn,
einnig var rætt um Hveravelli í
Reykjahverfí vegna jarðhita þar.
Samningar voru komnir vel á
veg, en svo gekk það til baka og
um stund voru skólamálin í óvissu.
En þau leystust farsællega því Sig-
uijón Friðjónsson frá Sandi, þá
bóndi á Litlu-Laugum í Reykjadal,
+ Darri Kristjánsson fæddist
11. maí 1994 í Reykjavík.
Hann lést 16. maí 1994 í Reykja-
vík. Hann var sonur Láru Hel-
enar Óladóttur kennara og
Krisfjáns Grímssonar sálfræð-
ings. Útför hans var gerð frá
kapellu Fossvogskirkju 20. maí.
Úr dögg og eldi
í eirrautt lim
óf ársól blóm
minna drauma
Á ÞESSA leið yrkir Snorri Hjartar-
son í ljóði sínu í Úlfdölum. Draum-
urinn um hamingju, ást, allt sem
gæti orðið, hugsjónin, er manninum
í bijóst borin, samtvinnuð lífi hans
og mennsku. Án hennar getum við
ekki lifað. Andstæða hennar og
hliðstæða er leitin að merkingu,
ferðin sem við verðum öll að fara;
hún er erfiðust ferða og veganestið
þessi spuming ein: Ber lífíð í sér
merkingu? Og henni fylgir jafn-
harðan önnur: Hvað og hver fær
gætt það merkingu? Er það maður-
inn sjálfur eða guðdómurinn? Kær-
leikurinn? Réttlætið? Hugsjónin og
vonin sem búa innra með okkur og
hringnum þá lokað? Allt þetta í
senn? 1 gleði og harmi, fögnuði og
angist glímir hvert og eitt okkar
við þessa spurn; hún krefur okkur
svars og við hana. Aldrei erum við
jafneinmana og umkomulaus í
ómælinu og á stund efans, gefíð
aðeins ofurveikt hugboð órafjarri
skilningi á rökum og helgum véum
tilverunnar. Einmitt vegna þessa
bauð fram hluta af jörð sinni. Á
Skiphólnum reis Alþýðuskólinn og
opnaði dyr fróðleiksþyrstum nem-
endum úr öllum landshlutum. Það
risu fleiri byggingar á Laugum. Þar
var byggður kvennaskóli fyrir at-
beina Sambands þingeyskra
kvenna, þá var Jónas Jónsson frá
Hriflu orðinn ráðherra og stuðning-
ur hans afgjörandi og allir sem til
þekkja, vita hvers virði þessir tveir
skólar hafa orðið íslensku þjóðlífi.
Það var fjölskylda Halldóru Sig-
uijónsdóttur sem lagði til land og
hitaréttindi þegar annað brást. Arn-
ór bróðir hennar stofnaði og stjórn-
aði unglingaskóla á Breiðumýri sem
var undanfari Laugaskóla.
Halldóra ólst upp í stórum systk-
inahópi og þó ekki væri auður í búi
á Litlu-Laugum þá nutu þau þeirrar
menntunar sem völ var á.
Þegar ég kem í kvennaskólann á
Laugum haustið 1957 þá átti hún
langan kennaraferil að baki og með
henni sem jafnan góðar kennslukon-
ur er unnu starfi sínu og lögðu sig
allar fram um, að ungu stúlkurnar
er þær höfðu forsjá fyrir bæru sem
mest og best úr býtum. Þennan
vetur voru, auk Halldóru, Kristín
Jakobsdóttir, Fanney Sigtryggs-
dóttir og Ásta Jónsdóttir. Stunda-
kennarar voru Páll H. Jónsson og
Stefán Lárusson.
Þegar ég lít til baka og hugsa
um haustdagana hlýju og mildu,
þegar ég ásamt Ásu Högnadóttur
frænku minni og vinkonu kvaddi
dyra á kvennaskólanum og við
gengum á fund Halldóru þá stíga
minningarnar fram ein af annarri
og ég lifi upp í huganum ótal atvik
og viðburði.
Halldóra tók okkur vel og hlý-
lega, lítil og grönn, bein í baki og
hnarreist, ákaflega léttstíg og kvik
í hreyfingum, þó fumlaus og ákveð-
in. Þannig sáum við hana fyrst. Síð-
ar þetta sama kvöld vorum við
námsmeyjarnar kallaðar til leikja í
bjartri og rúmgóðri vefstofunni og
í stað þess að sitja hver í sínu her-
bergi feimnar og einmana — með
heimþrá — þá vorum við leiddar af
kennurunum í hópleiki og söng þar
sem allar voru jafnar. Þar sá ég
hlýtt og glaðvært bros Halldóru, hún
var þar sem ein af okkur og fannst
sára hugboðs, vits og tilfinninga
erum við manneskjur, vegna trúar-
innar á hið undursamlega sem blas-
ir hvarvetna við okkur í hverri andrá
— og vegna óttans við tómið og
merkingarleysið. Ef til vill fæðast
börn af þessum sökum með hryggð
í hjarta og gráta eins og segir S
þjóðsögunni gömlu um lóu sem lét
líf sitt í klettasprungu þótt hún
skýri það á annan veg. Og þótt
önnur gömul saga um það að vera
eða verða maður tengi skilninginn
syndafalli. Mennska hefur í sjálfum
kjarna sínum fólginn ófullkomleika
og samtímis þrána að beijast gegn
honum. Það er hlutskipti mannsins.
Ef til vill ber fæðing skýrast og
fegurst vitni um að lífið hafi merk-
ingu; í nýfæddu barni birtist mönn-
um sjálft hið dularfulla undur lífsins
holdi klætt, hver svo sem trú þeirra
kann að vera. í bijósti hvítvoðungs
bærist andi lífsins og sköpunar-
verksins alls, hinn sjötti dagur sköp-
unarinnar rennur á sérhveiju and-
artaki, ósnortinn og hreinn. Þess
vegna m.a. er lífið heilagt. Ef til
vill hlýtur sérhver guð — sérhver
sannleikur, ævinlega að koma til
mannanna sem barn í einhveijum
skilningi — eða þeir til hans. Guð-
mundur Böðvarsson yrkir:
Menn gjalda lof, menn gjalda þökk
jieim guði er styrk þeim veitir
og sama hvort hann sést eða ei
og sama hvað hann heitir.
Minn guð og þinn og þeirra guð
er þúsundanna bróðir,
enginn munur á. Ég man hana koma
inn í dagstofuna á kvöldvökum með
bók í hendi. Þá átti allur hópurinn
að mæta þar með handavinnu sína.
Hún leit yfir stofuna vökulum aug-
um og ef allar voru komnar þá ias
hún fyrir okkur. Var góður lesari
og það sem hún las var vel valið.
Eg man hana við kennslu í eld-
húsi, fyrirmælin skýr og ótvíræð.
Hún var réttsýn og gerði ekki upp
á milli nemenda. Alltaf söm og jöfn,
hækkaði varla róminn, þurfti þess
ekki. Við bárum allar virðingu fyrir
henni, og þá sem maður ber virð-
ingu fyrir styggir maður ekki vilj-
andi.
Halldór, Svanhildur og Kristín,
börn hennar, voru öll við nám þenn-
an vetur en komu heim í fríum. Það
var mjög ástúðlegt með þeim og
eftirminnilegt að sjá Halldóru koma
inn í borðstofu með systkinunum —
þau mötuðust jafnan með nemend-
um. — Eftir að hún hætti skóla-
stjórn á Laugum var hún jafnan á
sumrum í húsi sínu Varmahlíð, því
hún var bundin æskustöðvunum
sterkum böndum og þar nutu barna-
börn hennar góðrar ömmu sem og
heima fyrir, því hún dvaldi á heimil-
um barna sinna fram á síðustu ár.
Námsárið 1957-58 leið og vorið
kom, 18. júní var kvaðst á Laugum
og það voru mörg tár sem vættu
vanga og brár. Halldóra, Kristín,
Fanney og Ásta horfðu á eftir hópn-
um sínum, eins og svo mörgum
áður. Þær höfðu gert sitt besta til
að búa okkur undir lífsbaráttuna
og nú var það okkar að taka við
og vinna úr.
Það höfum við gert, hver á sinn
hátt. Dvölin á Laugum varð okkur
öllum til góðs og minningarnar það-
an verma huga okkar, án þeirrar
veru hefði lífið orðið fátæklegra. Á
vissan hátt fannst mér Halldóra
ofurlítið íjarlæg, jafnvel að ég
þekkti hana ekki mikið meira um
vorið, en þegar komið var um haust-
ið, en þegar fundum bar síðar sam-
an þá var hún ákaflega hlý og
áhugasöm hvernig mér hefði vegnað
og mér hefur þótt því vænna um
hana eftir því sem árin hafa liðið.
Kvennaskólinn á Laugum og nafn
Halldóru Siguijónsdóttur eru svo
nátengd að fyrir mig er erfítt að
skilja þar á milli. Hún var húsmóðir-
in á þessum stað og sál hússins, og
eins og einn samkennari hennar
orðaði það við mig nýlega: „Hún
var gegnheil og traust."
Asa Ketilsdóttir.
hvers blóms, hvers fugls, hvers flökkubams
og faðir þeirra og móðir.
„Fegursta blómið, það lifir í huld-
um stað,“ segir í Heimsljósi Halldórs
Laxness. Fegurst blóma kann oftar
en ekki að vera kærleikans blóm sem
á sér rætur í bijósti okkar; sérhvert
blóm kærleikans er öðrum blómum
fegurra en varpar ekki skugga á
hin heldur bragður á þau birtu og
lit, því sú er náttúra kærleikans að
hann „eykst eftir því sem af er tek-
ið“, eins og Einar Bragi kemst að
orði í bókinni Af mönnum ertu kom-
inn. Eitt hinna fegurstu blóma var
Darri litli Kristjánsson, hrokkinkoll-
urinn ljósi hennar Láru og hans
Kidda bróður míns. Hann lifði aðeins
skamma stund, geisli frá guði sem
gleymist ekki eða hverfur heldur
mun alltaf lýsa upp líf þeirra sem
elskuðu hann.
Fyrir löngu þekkti ég annað
blóm; það blómstraði aðeins einu
sinni, þá var líka maí. Það lét lítið
yfir sér. Snemma vors tók að vaxa
út úr því sérkennilegur rani sem
lengdist dag frá degi og þrútnaði
af lífi uns hann var orðinn lengri
en blómið sem bar hann. Eina nótt
með við sváfum laukst hnappurinn
upp og þegar við vöknuðum að
morgni sáum við að út var sprung-
ið forkunnarfagurt blóm, stærra og
dásamlegra en okkur hafði órað
fyrir; bikar þess var svo djúpur að
ekki sá til botns, aðeins margvísleg,
mjúk litbrigði sem voru stundum
fölgul, stundum hvítleit, stundum
hvort tveggja í senn. Við kölluðum
+ Trausti Jónsson
trésiniður fædd-
ist að Skógi á
Rauðasandi 26. júní
1907. Hann lést á
Hrafnistu í Hafnar-
firði hinn 17. maí
sl. Foreldrar hans
voru Jón Runólfs-
son og Kristín
Magnúsdóttir.
Systkinin voru 14
og eru nú tvö eftir-
lifandi. Trausti
kvæntist Dagbjörtu
Jónsdóttur frá
Sandgerði f. 14.12.
1906, d. 9.11. 1949. Trausti og
Dagbjört eignuðust tíu börn og
níu þeirra komust til fullorð-
insára. Útförin verður haldin í
Fossvogskirkju þriðjudaginn
24. maí.
MIKIÐ er nú erfitt að kveðja þá
sem eiga stóran stað í hjarta okk-
ar. Með þessari kveðju viljum við
þakka honum afa fyrir allar þær
samverstundir sem við systkinin
höfum notið í gegnum okkar ævi.
Hann afi var nú alveg sérstak-
ur, svo góður og ávallt svo gjaf-
mildur. Margar voru heimsóknirnar
í litla húsið hans afa á Vesturbraut-
inni í Hafnarfirði. Alltaf beið hann
afi okkar með borðið fullt af kræs-
ingum er við krakkarnir stoppuðum
við hjá honum eftir skólasundið í
Vesturbæjarlauginni. Kókómjólk
og snúðar voru ávallt til og nutum
við góðs af. Stundum laumuðunst
við til að stinga snúðum í vasann
ef þeir voru ekki ferskir og voru
þá allir ánægðir með sitt.
Margar voru helgarnar sem við
sváfum öll hjá afa, og oft við frænk-
urnar saman, og var þá hlegið og
pískrað langt frameftir nóttu og
hafði afí lúmskt gaman af. Þau
þijú ár sem ég vann á A. Hansen
í Hafnarfírði voru sérstök ár hjá
okkur afa. Kom hann nærri dag-
lega í göngutúr til mín og fékk sér
kaffi og konfekt og stundum
skvettu af koníaki. Myndaðist sér-
stakur vinskapur á milli okkar og
var þessi tími toppur tilverunnar
fyrir okkur bæði.
Er ég flutti til útlanda, varð stórt
skarð í hjarta okkar beggja. Ekki
á vini okkar um langa vegu og
báðum þá að koma og sjá blómið.
Allir undruðust þeir fegurð þess.
Um kvöldið visnaði blómið og féll.
Við vorum undir það búin en gleði
okkar var söm því að við vissum
að slíkt blóm litum við aldrei aftur.
Það var líka geisli frá guði.
Fæðingu Darra frænda míns má
einnig hafa til marks um fegurð
og mikilleik þess sköpunarverks
sem ég skil ekki, á sama hátt og
maímorgnarnir ungu slungnir skini
sólar sem fögnuðu honum andar-
takið allt sem hann var hjá okkur.
Við Grímur biðjum þess að iífíð
blessi Láru, Kidda, Felix litla og
alla hina sem Darri auðgaði eitt
blik úr eilífðinni, þá sem fengu að
gjöf minningu um barn sem fylgir
þeim um ókomna tíð og gefur lífi
þeirra dýpt:
I vængjum felldum
ég vafínn lá,
þær viðjar binda
ekki lengur,
með nýjum styrk
skal ég strengi slá
og stima langnættið
eldum
unz óskakraftur
gleymdi hann afi A.
Hansen og oft var
minnst á þann tíma. í
fimm ár sendi ég afa
kort úr útlandinu og
var hann nú heldur
ánægður að vera sá
eini sem fékk nokkrar
línUr frá hinni lands-
frægu pennalötu
Björk. Síðustu jól vor-
um við mamma svo
heppnar að hafa hann
afa hjá okkur á að-
fangadag. Við mæðg-
urnar höfðum svo
gaman af, og best var
að afí vissi hvað var í öllum pökkun-
um áður en hann opnaði þá. Að
hafa lifað í 87 ár er löng ævi og
kemur víst ekkert að óvörum eftir
svo langan tíma.
Öll eigum við systkinin álíka
minningar um hann Trausta afa
og öll elskuðum við hann svo inni-
lega og af öllu hjarta.
Elsku afí, söknuðurinn er mikill
en minningin um þig mun aldrei
gleymast.
Ellubörn,
Björk, Erlingur,
Guðlaugur, Dagbjartur,
Jóhanna, Jón Trausti, mak-
ar og barnabarnabörn.
Afi Trausti er dáinn. Söknuður- *■
inn er sár í hjarta mínu. Ég var
svo Iánsöm að fá að hafa hann
afa minn svona lengi hjá mér. En
hann kvaddi skjótt og þakka ég
guði fyrir hvað hann var heilsu-
hraustur allt sitt líf. Oft var mikið
fjör í litla húsinu hans afa þegar
við frænkurnar fengum að gista
yfír nótt. Já, minningamar eru
margar og góðar. Þær voru ófáar
góðu stundirnar sem við áttum
saman. Allar sögurnar um gömlu
dagana varðveiti ég í hjarta mínu.
Elsku afi minn. Ég þakka þér
fyrir alla hlýjuna sem þú gafst
mér og fjölskyldu minni. Hvíl þú í
friði.
Vertu nú yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Þín Bryndís.
minn endurrís
úr ösku ljóðs míns
og hjarta,
úr mistri og sorta
skín.svanaflug
og sólin gistir
mig aftur.
(Snorri Hjartarson)
Draumurinn um litla strákinn
sem Kiddi og Lára ófu hvort í ann-
ars sál hefur ræst og mun hjálpa
þeim að vefa nýja — þegar sólin
gistir þau aftur, því að það mun
hún gera.
Helgi Grímsson.
Kveðja
1 garði
í garði ástarinnar
opnast í dag
nýtt blóm
nýtt líf
mætir mér
hvítur ilmur
garður ástarinnar
faðmur þinn.
Urður.

LEGSTEINAR
MOSAIK H.F.
Hamarshöfða 4 — sími 681960

HALLDORA
SIG URJÓNSDÓTTIR
TRA USTIJONSSON
DARRIKRISTJÁNSSON