Morgunblaðið - 21.06.1994, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
ÞRIÐJUDAGUR 21. JÚNÍ 1994 17
Gjaldeyrismarkadir
Dollar lækkar í tæplega
1,60 þýskmörk
Gengi hans hefur lækkað um tæplega 5%
í verði á einni viku og hefur ekki verið eins
lágt skráð síðan 14. október í fyrra
Þjóðverjar
vilja WTO
Genf. Reuter.
ÞJÓÐVERJAR munu fara þess
formlega á leit að aðsetur Al-
þjóðaviðskiptstofnunarinnar
WTO’ verði í Þýzkalandi í stað
Sviss — þótt tilraunin virðist
dæmd til að mistakast — og æ
fleiri gefa kost á sér í stöðu for-
stöðumanns stofnunarinnar.
Stjórnarerindrekar 'segja að hér
sé um að ræða margslungna
togstreitu stórvelda og smáríkja
um framtíð alþjóðastofnana,
sem verði að leysa á næstu vik-
um. Val leiðtoga Evrópusam-
bandsins og OECD í París bland-
ast inn í reiptogið um WTO, sem
tekur við hlutverki GATT á
næsta ári. Lönd eins og Brazilía,
Nýja Sjáland og Kanada og
Belgía, Italía, Bretland, Holland
og Mexíkó taka þátt í miklum
hrossakaupum. Þjóðveijar viður-
kenna að litlar líkur séu á því
að WTO flytjist til Bonn, þar sem
margar stjómarbyggingar munu
standa auðar þegar höfuðborgin
verður flutt til Berlínar 1996.
DOLLARINN lækkaði í innan við
1,60 mörk í gær, mánudag, og
gjaldeyrismiðlarar reyndu að kanna
hve staðráðnir seðlabankastjórar
væru í að halda bandaríska gjald-
miðlinum á floti.
Dollarinn hefur ekki verið eins
lágt skráður í átta mánuði og lækk-
aði snemma dags í innan við 1,60
mörk, sem hefur verið eins konar
„sálfræðilegur múr“ á peninga-
mörkuðum. Dollarinn hefur lækkað
um tæplega 5% í verði á einni viku
og hefur ekki verið eins lágt skráð-
ur síðan 14. október í fyrra,
Miðlarar sögðu að bandaríska
seðlabankanum mundi reynast erf-
itt að sannfæra aðra seðlabanka,
einkum Bundesbank í Þýzkalandi,
að tímabært sé orðið að skerast í
leikinn í sameiningu til þess að
styrkja dollarann. „Eg held að skor-
izt verði í leikinn, en ég veit ekki
að hve miklu leyti og hvenær það
mun gerast," sagði Masamichi
Yasuda, yfirmiðlari hjá Bank of
Tokyo í London.
Verið getur að seðlabankar komi
ekki dollaranum til hjálpar fyrr en
í ljós komi að hann hafi ótvírætt
lækkað í innan við 1,60 eða 1,59
mörk, að sögn miðlara. Dollarinn
selst nú fyrir þriggja pfenninga
lægra verð en þegar seðlabankar
skárust sameiginlega í leikinn í
maí, en tiltölulega traust staða doll-
arsins gagnvart japanska jeninu
kann að aftra seðlabönkum frá því
að grípa of fljótt inn í.
A föstudaginn var því spáð að
dollarinn mundi lækka um 10% á
næstu 18 mánuðum og sú spá leiddi
til þess að lækkun á verði dollars
úr 1,63 mörkum hófst. Talið er ólík-
legt að opinberir, þýzkir vextir
lækki frekar og veik staða banda-
rískra ríkisskuldabréfa hefur einnig
ýtt undir hnignun dollarans.
Bundesbankinn kann að vera
tregur til þess að skerast í leikinn
nú, þar sem sterkt mark mundi
vega á móti vaxandi áhyggjum af
auknu, þýzku peningamagni og
hækkandi hrávöruverði.
Víðtæk hækkun á hrávöruverði
- verð á gulli og olíu íhámarki
Hrávórur
Álverð hærra en það hefur verið í þijú ár
London. Reuter.
VERÐ á hráefnum og hrávöru hefur haldið áfram að hækka, verð
á sumum hrávamingi hefur náð nýju hámarki og sérfræðingar
segja að fátt bendi til þess að lát verði á verðhækkuninni.
Verð á olíu hefur ekki verið eins
hátt í rúmt ár, verð á málmum hefur
ekki verið hærra í allt að þijú ár og
verð á gulli í þijá mánuði.
Eins hátt verð hefur ekki fengizt
að undanförnu fyrir margan annan
hrávaming, allt frá kaffí til pálmolíu,
síðan í lok síðasta áratugar.
Verð á málmum hefur náð nýju
hámarki vegna aukinnar eftirspurnar
sem efnahagsbati á Vesturlöndum
hefur í för með sér.
Um tíma í gær, mánudag, var
verð á áli hærra en það hefur verið
í þijú ár og verð á kopar var nálægt
því að vera hærra en það hefur verið
í tvö ár. Seinna lækkaði verð á málm-
mörkuðum, en búizt er við meiri verð-
hækkunum síðar.
Álverð í 1.500 dollara
Kopar seldist á 2.475 dollara tonn-
ið áður en verðið lækkaði á ný, en
búizt er við að það fari í 2.500 doll-
ara. Álið komst hæst í 1.485 dollara
tonnið, en búizt er við að verðið
hækki í 1.500 dollara. Verð á blýi
hækkaði í 568 dollara tonnið og hef-
ur ekki verið hærra í 20 mánuði.
Sérfræðingar segja að verð á flest-
um hráefnum og hrávörum muni
sennilega hækka meir vegna fram-
boðs og eftirspurnar og vegna þess
að verð- og hlutabréfa fjárfestar
reyni að hagnast á ástandinu. Hrá-
vöruverð náði síðast hámarki upp úr
1980, en verðhækkunin nú er miklu
minni en þá.
Veik staða dollars og á verðbréfa-
mörkuðum ýta undir hærra verð á
gulli, sem hækkaði um 4 dollara í
um 392,40 dollara. Sérfræðingar
segja að vafasamt sé að gera ráð
fyrir að veik staða dollarans muni
stuðla að hækkuðu verði hrávöru,
sem er verðlögð í dollurum. Við að-
stæður eins og nú, haldist verð í
dollurm yfirleitt stöðugt og verð í
annarri mynt lagi sig eftir því. Við-
varandi lækkun dollarsins muni hins
vegar stuðla að áukinni eftirspurn
eftir sumum hrávörum eins og korni.
Mikil verðhækkun á hrávöru á
þessu ári hefur valdið vaxandi ugg
um aukna verðbólgu. Þótt sérfræð-
ingar segi að verð sé lágt í sögulegu
ljósi kunni ótti við verðbólgu að leiða
til hækkaðs smásöluverðs. Þetta eigi
einkum við þar sem olía sé aftur
farin að hækka í verði.
Vegna aukinnar eftirspurnar í
Bandaríkjunum og framleiðslukvóta
OPEC hefur olíuverð ekki verið eins
hátt og nú í rúmt ár. Spenna í Kóreu
og borgarastríð í olíuframleiðsluland-
inu Jemen valda einnig óvissu.
Fiskréttartilboð matreióslumeistarans
KR. 850,-
OJnbökuð smálúða með osti og sperglum
KR. 950,- iSr
Gufusoðinn regnbogasilungur með eplum
og banönum í karrí-engifersósu
KR. 95O,-
Glóðarsteikt blálanga i appelsínusósu
KR. 95O,-
Súpa og heimabakaó brauðjylgir öllum réttum dagsins.
Skólcibrii
Simi 624455
Verðbólgu-
hraðinn 2,5%
LÁNSKJARAVÍSITALA júlímán-
aðar er 3358 sem er 0,21% hærra
en vísitalan í júní. Það jafngildir
2,5% hækkun á heilu ári, en v£si-
tala sl. þijá mánuði hefur hækkað
um 1,4%, síðustu sex mánuði um
0,9% og síðasta árið um 2,3%.
Launavísitala júnímánaðar er
óbreytt frá fyrra mánuði. Vísitala
byggingarkostnaðar hækkaði hins
vegar um 0,5% frá maí og saman-
lagt síðustu þijá mánuði hefur vísi-
talan hækkað um 0,7% sem jafn-
gildir 2,7% verðbólgu á heilu ári.
Síðustu tólf mánuði hefur vísitalan
hins vegar hækkað um 2,7%.
Svíþjóð
Stórfyrirtæki í mik-
illi uppsveiflu
FRAMLEIÐSLA mikils hluta
sænskra iðnfyrirtækja er í há-
marki, en lítil og meðalstór fyrir-
tæki hafa orðið óþyrmilega fyrir
barðinu á samdrætti samkvæmt
skýrslu samtaka sænskra iðn-
framleiðenda.
Framleiðendur, sem selja vöru
sína öðrum fyrirtækjum, eiga erf-
itt uppdráttar vegna lítilla afkasta
eftir niðurskurð og lokanir. Fram-
leiðsla stærri fyrirtækja stendur
þó með blóma og nemur að meðal-
tali 90.5% af afkastagetu þeirra —
sem er 5% aukning á einu ári.
Þar sem stórfyrirtæki hyggjast
auka fjárfestingar um 30% gera
þau ráð fyrir að auka framleiðsl-
una um 7-8%. Talið er að upp-
sveiflan muni hafa jákvæð áhrif á
útflutning fyrirtækjanna, sem
reikna má með að hafi aukizt um
25% 1993 miðað við árið á undan.
Samdrátturinn kemur hart
niður á smærri fyrirtækjum
Þótt samdrátturinn hafi ekki
skaðað stórfyrirtæki hefur hann
komið hart niður á smærri fyrir-
tækjum. í skýrslunni segir að
„flöskuhálsar" hafi myndazt og
íeitt til aukins innflutnings. I
mörgum tilfellum er um að ræða
fyrirtæki, sem selja framleiðsluna
stórfýrirtækjum, eru ekki eins
sveigjanleg og þau og eiga erfitt
með laga sig að hagsveiflum nógu
fljótt.
Þessi frétt færði okkur í raun ekki nein ný sannindi
enda staðfesting á því sem við vissum fyrir.
Morgunblaðið er þarna að vísa til könnunar breska
dagblaðsins European á gæðum og áreiðanleika bíla.
Honda lenti í efsta sæti en aðeins fjórir
af hverjum hundrað bílum biluðu.
Bílar næsta samkeppnisaðila biluðu fimmfalt meira.
M
IHIdMXr JljJFIl
Vatnagörðum - Sími 689900
-klikkar ekki