Morgunblaðið - 19.02.1995, Síða 8

8 SUNNUDAGUR 19. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Norðurlandaráð
Carison vill skera
fngvar CSrlson,
forsætisráðhcrra Svíþjóðar, lagði
til að framlög Svía tU ráðsins yrðu
skorin niður um 150 milljónir
sænskra króna, en það myndi þýða
að heildarframlög til ráðsins
minnkuðu um 20 af hundraði.
íslendingar taka þátt í „Routes to the Roots“ verkefni
Minjasafn um vestur-
fara opnað á Hofsósi
EVRÓPU SAMBANDIÐ hefur í
tengslum við samninginn um Evr-
ópskt efnahagsvæði veitt Ferða-
þjónustu bænda 25 milljóna króna
styrk vegna svokallaðs „Routes to
the Roots“ verkefnis. Með verkefn-
inu er stuðlað að því að vesturfar-
ar og afkomendur þeirra heimsæki
lönd forfeðranna, kynnist menn-
ingu og umhverfi uppruna síns.
Stefnt er að því að opna minjasafn-
ið í tengslum við íslenska vestur-
fara á Hofsósi vorið 1996.
„Routes to the Roots“ verkefnið
var kynnt í Bændahöllinni á föstu-
dag. Dr. Wolfgang Grams, forystu-
maður verkefnis, rakti ? stuttu
máli sögu vesturfaranna og kom
fram að 5.000 vesturfarar að með-
altali, allt upp í 11.000, á dag áttu
viðkomu á Ellis-eyju við New York
áður áður en komið var til fyrir-
heitna landsins um og eftir alda-
mót. Michael Collopy, forstöðu-
maður „Cobh Heritage Centre" á
írlandi nefndi sem dæmi að sex
milljónir íra hefðu haldið frá ír-
landi til Vesturheims um og eftir
aldamót og nú teldu 44 milljónir
Bandaríkjamanna sig af írsku
bergi brotnar. Á sama tíma væru
írar á írlandi aðeins þrjár milljónir.
Michael og Hans Storhaug, for-
stöðumaður „Norwegian Emigrati-
on Center“ í Stavanger, sögðu að
mikill áhugi væri á því meðal Vest-
urfaranna og afkomanda þeirra að
heimsækja lönd forfeðranna og
Michael sagði að írar hefðu haft
þann áhuga að leiðarljósi þegar
þeir settu á stofn „Cobh Heritage
Centre" safnið í Cork á írlandi. Á
safninu er leitast við að gefa sem
besta mynd af því af hveiju írar
héldu til Vesturheims, aðbúnaði
þeirra á leiðinni til Ameríku og
hvað beið þeirra að lokinni erfiðri
siglingu. Safngestir fá innsýn í
heim vesturfaranna með ljósmynd-
um, kvikmyndum, skriflegum
gögnum og sviðsetningu svo eitt-
hvað sé nefnt. Safnið var opnað
árið 1993 og urðu safngestir sam-
tals 100.000 í fyrra.
Þórdís Eiríksdóttir, aðstoðar-
framkvæmdastjóri Ferðaþjónustu
bænda, á sæti í framkvæmdanefnd
„Routes to the Roots" verkefnisins
en um er að ræða samstarfsverk-
efni 11 Evrópuþjóða. Hún sagði
að verið væri að leggja línumar
og ræða hvemig 25 milljóna króna
styrk Evrópusambandsins yrði var-
ið. Hins vegar væri þegar byijað
að hanna kynningarefni vegna
markaðsátaksins. Kynning hæfist
næsta haust og búist væri við
fyrstu gestunum hingað til lands
árið 1996.
Minjasafn á íslandi
Hjá Þórdísi kom fram að 40.529
Bandaríkjamenn hafi talið sig vera
af íslensku bergi brotna árið 1990.
Hún sagði að fjölgun ferðamanna
til landsins á síðustu árum hefði
ekki komið fram í fleiri ferðamönn-
um frá Kanada.
Eins og að framan segir er
„Routes to the Roots“ fyrst og
fremst markaðssetningarverkefni.
En í tengslum við verkefnið hafa
sprottið upp hugmyndir um minja-
safn um vesturfara frá Islandi á
Hofsósi.
Jón Guðmundsson, sveitarstjóri,
og Valgeir Þorvaldsson, ferðaþjón-
ustubóndi, sögðu að þorpskjarni
frá því um aldamót hefði þótt við-
eigandi rammi um slíkt minjasafn.
Elsta húsið í þorpinu er pakkhús
frá 1777 en ætlunin er að koma
minjasafninu fyrir í verslunarhúsi
frá 1909. Hafist verður handa við
að gera við húsið á næstunni og
gera áætlanir ráð fyrir að hægt
verði að opna safnið vorið 1996.
Minjasafnið verður deild í Byggða-
safni Skagfirðinga og sjá starfs-
menn safnsins um að safna gripum
í safnið. Safnað verður saman
myndum til að setja upp í húsinu
og stungið hefur verið upp á að
fylgja íslenskri fjölskyldu eftir frá
Íslandi til Vesturheims.
Lögfræðiaðstoð Orators
Efnt til sérstaks
átaks 1 næstu viku
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
BJARNI Benediktsson og Jónas Þór Guðmundsson fram-
kvæmdastjórar lögfræðiaðstoðar Orators, félags laganema.
T'IR 400 manns notfæra sér
lögfræðiaðstoð Orators,
félags laganema, á hveiju
ári á meðan hún stendur til boða
frá 1. október og til loka aprílmán-
aðar að sögn Jónasar Þórs Guð-
mundssonar sem er framkvæmda-
stjóri lögfræðiaðstoðarinnar ásamt
Bjama Benediktssyni. í tilefni af
75 ára afmæli Hæstaréttar hyggst
lögfræðiaðstoð Orators standa fyr-
ir sérstöku átaki í næstu viku.
Lögfræðiaðstoð Orators er veitt
símleiðis einu sinni í viku á áður-
nefndu tímabili, en í tilefni af 75
ára afmæli Hæstaréttar hyggst
Orator standa fyrir sérstöku átaki
í næstu viku. Fólki stendur þá til
boða að leita sér lögfræðilegrar
ráðgjafar á hveijum degi, frá
mánudegi til föstudags, á milli
klukkan 19.30 og 22 í síma
5511012. „Við ætlum að vekja
fólk til umhugsunar um mikilvægi
Hæstaréttar sem sjálfstæðs og
óhlutdrægs æðsta dómstóls í þjóð-
félaginu. Auk þess viljum við
minna á að í réttarríki þar sem
Hæstiréttur gegnir mikilvægu
hlutverki og allir eiga að vera jafn-
ir fyrir lögum, er vitneskja fólks
um réttarstöðu sína jafnframt skil-
yrði þess að jafnræði verði viðhald-
ið,“ segir Bjarni.
Fólki leiðbeint eftir kostum
Að sögn Bjama Benediktssonar
annast 3-5 laganemar á seinasta
námsári, eða fimmta ári, ráðgjöf-
ina hveiju sinni en auk þess hafa
þeir lögmann sér til aðstoðar. í
lagadeild eru um 50 nemar á loka-
ári. Lögfræðiaðstoðin er ekki hluti
af námi lagadeildar og standa
nemar að henni að eigin frum-
kvæði og hugsjón að sögn Jónas-
ar, auk þess gagns sem þjálfunin
veitir. Fjöldi þeirra sem hefur sam-
band hefur aukist töluvert hin
seinustu ár, og segir Jónas Ijóst
að þó nokkur hópur
manna nær ekki sam-
bandi vegna þess að all-
ar símalínur eru upp-
teknar.
„Fyrst og fremst leið-
beinum við fólki og reynum að
greiða úr vandamálum þess eftir
bestu getu, miðað við að ráðgjöfin
fer fram símleiðis og við höfum
ekki í höndunum gögn frá þeim
sem til okkar leita. Við vísum fólki
um kerfið og svörum þeim spurn-
ingum sem við teljum okkur geta
svarað með fullri vissu. Við tökum
hins vegar enga þjónustu að okk-
ur, þ.e. vinnum ekki fyrir fólk
beinlínis, önnumst skjalagerð fyrir
það eða annað þess háttar," segir
Bjarni. „Eðli málsins samkvæmt
getum við ekki svarað hluta þeirra
mála sem okkur berast, því að þau
krefjast nánari skoðunar gagna
eða málin eru of flókin til að ráða
►í tílefni af 75 ára afmæli
Hæstaréttar hyggst lögfræðiað-
stoð Orators standa fyrir sér-
stöku átaki í næstu viku. í sam-
tali við framkvæmdastjóra að-
stoðarinnar kemur fram að yfir
400 manns óska aðstoðar henn-
ar á ári.
við í gegnum síma. Þá vísum við
fólki áfram til lögmanna eða þeirra
aðila í stjórnkerfinu sem geta liðs-
innt því.“
Mest er spurt í tengslum við
búsetu í fjölbýlishúsum eða á sviði
nábýlisréttar, á sviði erfðaréttar
og á sviði sifjaréttar, en einnig er
talsvert spurt um skuldabréf og
ýmsar ábyrgðir manna. Önnur mál
koma til kasta lögfræðiaðstoðar-
innar en þessi eru algengust.
Ráðgjöfin er ókeypis.
Flestir 20-40 ára
Jónas segir að lögfræðiaðstoð
Orators hafi fyrst verið ýtt úr vör
16. janúar 1933 en þrotið örendi
fimm árum síðar. Nýju lífi var síð-
an blásið í aðstoðina 15. janúar
1981 og hefur hún starfað óslitið
frá þeim tíma.
„Hugsunin að baki lögfræðiað-
stoðinni er sú, að það sé grundvall-
arreglar íslensks réttar að allir
menn séu jafnir fyrir lögunum.
Lögfræðiaðstoðin er reist á þeirri
skoðun að tryggja verði þessum
þegnum þjóðfélagsins aðgang að
sérfræðiþjónustu á þessum vett-
vangi, til að þeir geti öðlast nauð-
synlega þekkingu á lögunum í
þeim tilgangi að þetta jafnræði
nái fram að ganga. Þetta er ekki
síst mikilvægt, þar sem vitneskja
fólks um réttarstöðu sína er nauð-
synleg forsenda þess að slíkri reglu
verði viðhaldið. Eftir því sem
reglukerfi þjóðfélagsins verður
flóknara og erfiðara fyrir ólög-
fróða einstaklinga að standa vörð
um eigin hagsmuni, t.d.
vegna þess að þeir efna-
minni hafa ekki ráð á
að leita sér sérfræði-
þjónustu, eykst jafn-
fram mikilvægi slíkrar
þjónustu sem Orator veitir,“ segir
Jónas.
Stærsti hluti þeirra sem notfæra
sér þjónustuna er á aldrinum þrjá-
tíu og eins árs til fertugs, eða um
33%, um 20% eru á aldrinum tutt-
ugu og eins árs til þrítugs og um
25% á aldrinu 41 árs til fimm-
tugs. Aðrir eru sitthvorumegin við
yngstu og elstu fulltrúa þessara
aldurshópa. „Öll þau viðbrögð sem
við höfum fengið sýna að fólk er
ánægt með þessa þjónustu Orators
og ýmis dæmi eru um að sama
fólkið leiti til okkar oftar en einu
sinni, sem bendir til að ráðgjöfin
beri einhvern árangur," segir
Bjami.
Fjögur
hundruð
manns á ári