Morgunblaðið - 24.09.1995, Blaðsíða 10

10 SUNNUDAGUR 24. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ÞANNIG hefur ímynd Elliðaánna verið, hrein, heið og falleg.
Morgunblaðið/RAX
Elliðaámar hafa vart staðið undir viðurnefn-
inu „Perla Reykjavíkur“ í seinni tíð. Þær em
ekki svipur hjá sjón. Vatnsmagn fer þverr-
andi og hvert mengunarslysið hefur rekið
annað. I sumar dundi mikið áfall á laxa-
stofni árinnar, skæð kýlaveiki kom upp og
enginn veit hvað það tekur langan tíma að
uppræta hana. Hvað geta Elliðaámar lengi
veitt áföllunum viðnám? Guðmundur Guð-
jónsson ræddi við Garðar Þórhallsson fyrr-
verandi aðalféhirði, sem hefur átt samleið
með Elliðaánum um 40 ára skeið.
AÐ ER og hefur alltaf verið
yfirlýst stefna borgar-
stjómar Reykjavíkur að
varðveita Elliðaárnar til
frambúðar og tryggja laxa-
stofn árinnar, enda mun
það fágætt ef ekki einstakt að það
skuli vera hægt að stunda laxveiði
á heimsmælikvarða vel innan borg-
armarka höfuðborgar. Síðast í júní,
er árnar voru opnaðar, ritaði Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir borgar-
stjóri í gestabókina að Elliðaárnar
væru: hin eina sanna perla Reykja-
víkur. í ræðum hefur hún flutt
sama boðskap og fyrri borgarstjór-
ar um nauðsyn þess að vernda
árnar og því hefur engin stefnu-
breyting orðið hjá borgaryfirvöld-
um með nýjum húsbændum,“ segir
Garðar Þórhallssom.
En hvað sagt er og hvað gert
er, er fjarri því að vera það sama
og gildir þá einu hverjir húsbænd-
urnir em, segir Garðar. En fyrst
er hann beðinn um að rekja þær
helstu hættur sem steðja að ánum.
Vaxandi mengunarhætta
Með sívaxandi byggð og upp-
byggingu framleiðslufyrirtækja í
nágrenni ánna hefur mengunar-
hætta vaxið hröðum skrefum. Lýs-
ing Garðars er allrar athygli verð
og sláandi.
„Það eru margþættar hættur
sem steðja að ánum og mikil vinna
að halda utan um þær allar. Til
að byija einhvers staðar nefni ég
fyrst að ofankoma er eins og í
öðrum ám hluti af venjulegri og
eðlilegri vatnsmiðlun.
Regnvatn á að skila sér í nátt-
úrulegt umhverfi sitt, en í Elliða-
árnar kemur það að stórum hluta
um regnvatnslagnir frá umferð-
aræðum, sem þúsundir bifreiða
fara um daglega, í Árbæjar- og
Breiðholtshverfunum. Þetta eru
malbikaðar götur og ljóst að mikil
tjara og olía og fleiri efni hljóta
að berast í árnar. Er skemmst að
minnast klórslyssins í fyrra sumar,
er klórblandað vatn barst frá sund-
lauginni í Árbæ og drap bæði seiði
og önnur smádýr á stóru svæði þar
fyrir neðan.“
Þótt Garðar Þórhallsson lýsi
afskiptum borgarstjórnar af
vandamálum Elliðaánna með þeim
hætti að „Borgin leggi ekki fram
eitt einasta handtak", þá hefur
að hans sögn aldrei staðið á Raf-
magnsveitu Reykjavíkur að taka
til hendinni þegar ábendingar
koma. „Rafmagnsveitan á þakkir
skildar fyrir það sem hún hefur
gert og alveg sérstaklega Haukur
Pálmason aðstoðarrafmagns-
stjóri, sem hefur látið málefni Ell-
iðaánna verulega til sín taka. Því
miður hefur framlag Rafmagn-
sveitu Reykjavíkur þó varla dugað
nema í besta falli til að halda í
horfinu, svo mikið verk er óunn-
ið,“ segir Garðar.
En eftir klórslysið í fyrra var
loksins tekið af skarið og hlustað
á suð Garðars og forráðamanna
Stangaveiðifélags Reykjavíkur,
sem hefur árnar á leigu, um meng-
unarhættu af völdum frárennslis
frá byggðinni í kring. Málið var
tekið upp í stjórn veitustofnana og
var ákveðin þar athugun á fram-
kvæmd og kostnaði við að sameina
regnvatnslagnir og leiða beint til
sjávar.
Það er hins vegar að sumu leyti
ekki nægilega viðunandi lausn, þvi
Elliaárnar hafa skroppið svo sam-
an ef þannig mætti að orði kom-
ast, vatnsmagn þeirra hefur svo
minnkað í áranna rás, að það er
varla á ástandið bætandi. Það eina
sem liggur fyrir svo óyggjandi sé
í þessu máli er að það ráð sem
leysir vandann mun kosta peninga.
Mikla peninga.
Makalaust ósasvæði
Garðar telur að velferð Elliða-
ánna hafi ekki vakað fyrir borg-
aryfirvöldum er ósasvæðið var
skipulagt. Að vísu hefur uppbygg-