Morgunblaðið - 05.05.1996, Qupperneq 52

Hagkvæmur
valkostur
í fjármagnsflutningum
HEurogiro
Póstqíró, sími: 550 7497 fax: 568 0121
Mikid úrval
viðskiptahugbúnaðar
(S> NÝHERJI SKAFTAHUD 24
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN I, 103 REYKJAVlK, SÍMl 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL@CENTRUM.IS / AKUREYRI: IIAFNARSTRÆTI 85
SUNNUDAGUR 5. MAÍ 1996
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Sumar
o g hestar
í garði
ÁN ÞESS að hægt sé að úti-
loka neitt þegar veðrið er
annars vegar bindur þorri
manna vonir við að sumarið
sé gengið í garð með tilheyr-
andi sól og hlýindum. Gróður
er óvenju snemma á ferðinni,
athugulir menn hafa séð til
kríunnar og iðandi mannlíf
verið um stræti og torg síð-
ustu daga. Hestarnir, sem ljós-
myndari Morgunblaðsins
rakst á ásamt þessum glað-
hlakkalegu mæðginum í Hús-
dýragarðinum, virðast ekki
hafa losað sig við lubbann eft-
ir veturinn, en vænta má sum-
arklippingar á næstunni þar
eins og í mannheimum.
Morgunblaðið/Ásdís
Var fundur Ameríku evrópskum fræðimönnum kunnur fyrir daga Kólumbusar?
Vínlandskortið
nú sagt ófalsað
NÝJAR rannsóknir bandarískra
vísindamanna á Vínlandskortinu
svokallaða, sem sagt hefur verið
frá 15. öld en kom fram í dagsljós-
ið árið 1965, benda til þess að
kortið sé ófalsað. Sé raunin sú,
hafa fræðimenn suður í Evrópu
haft spurnir af ferðum Leifs
heppna og fundi Vínlands löngu
fyrir daga Kristófers Kólumbusar,
sem kom til Ameríku árið 1592.
Vínlandskortið fannst í Sviss
árið 1957. Kortið sýnir norðaust-
urströnd Ameríku, sem kölluð er
Vínland og teiknuð eins og eyja.
Þar stendur að Leifur Eiríksson
og Bjarni Heijólfsson hafi fundið
Vínland um árið 1000. Kortið sýn-
ir einnig Island og Grænland.
Kortið var gefið út í Bandaríkjun-
um árið 1965 eftir að fræðimenn
frá Yale-háskóla og British Mus-
eum höfðu lýst það ófaisað.
Arið 1973 vöknuðu efasemdir
um að kortið væri jafngamalt og
fræðimennirnir höfðu talið vegna
niðurstaðna efnagreiningar, sem
sýndi að blekið innihéldi antas-tít-
an, litarefni sem fyrst var búið til
á árunum eftir 1920. Jafnframt
var bent á að útlínur Grænlands
væru of nákvæmar og það væri
teiknað sem eyja, en á miðöldum
hefðu menn ekki vitað að svo væri.
A ráðstefnu, sem Yale Univers-
ity Press gekkst fyrir 10. febrúar
síðastliðinn, komu hins vegar
fram niðurstöður nýrra rann-
sókna, sem benda til þess að kort-
ið sé ófalsað. í fyrsta lagi hefur
kortið verið efnagreint með nýrri
aðferð og sýnir niðurstaðan að
títan sé aðeins í litlu magni í blek-
inu og ekki í meira mæli en í
ýmsum öðrum bókfellum frá mið-
öldum, sem talin eru ófölsuð.
í öðru lagi kom fram á ráðstefn-
unni að vísindamenn væru nú að
aldursgreina kortið með geislakol-
um og þótt því hefði ekki verið
formlega lýst yfir, benti allttil
að aldur bókfellsins kæmi heim
og saman við þá niðurstöðu að
kortið væri frá miðri 15. öld.
í þriðja lagi hafa verið tíndar
saman allmargar tilvitnanir í mið-
aldaheimildir, sem sýna að menn
töldu Grænland vera eyju, löngu
áður en landkönnuðurinn Peary
sýndi fram á það á nítjándu öld.
■ Rannsóknir styðja/10
Agæt karfaveiði við
Reykjaneshrygg
Fá 20-50
tonn í hali
ÁGÆT karfaveiði hefur verið á og
í grennd við Reykjaneshrygg að
undanförnu. íslenskum skipum við
veiðar þar hefur fjölgað talsvert og
eru þau nú á þriðja tug talsins. Skip-
in hafa verið að fá 20 og allt upp í
50 tonn í hali, að sögn Sigþórs Kjart-
anssonar, stýrimanns á Mánabergi,
dregið á 6-12 tímum.
„Tæpast nokkur kærir sig þó um
að fá allt að 50 tonnum, umfangið
er of mikið. Það er betra að fá 20-25
tonn á 8 tíma fresti. Þó er einn og
einn sem fær svona mikið og ræður
við það miðað við vinnslu- og frysti-
getu,“ segir Sigþór.
Ágæt samskipti við Rússa
Einnig eru á svæðinu rússnesk,
færeysk, portúgölsk og spænsk skip
svo eitthvað sé nefnt. Skipin eru flest
að veiðum fjær íslenskum land-
helgismörkunum en áður, eða um
tólf mílur vestur af þeim. íslenskt
skip hífði upp veiðarfæri sín í fyrri-
nótt, að sögn Sigþórs, til að kanna
þau, því ástæða var talin til að ætla
að þau hefðu orðið fyrir skemmdum
vegna siglingarlags togara frá fyrr-
um Sovétríkjunum. Veiðarfærin
reyndust hins vegar óskemmd.
„Þarna er stór floti á litlum bletti
- og fyrir vikið vilja koma upp erfið-
leikar, en þeir eru smávægilegir,
ekki síst eftir að línudansinum lauk.
Það gengur ágætlega að ná sam-
bandi við þá flesta og þegar það
gengur upp er mjög gott að eiga við
þá. Þeir eru líka farnir að sjá að
betur gengur þegar samvinnan er
höfð í fyrirrúmi," segir Sigurbjörn
Kristjánsson, stýrimaður á Vigra,
og Sigþór tekur í sama streng.
Vigri hefur verið á karfamiðum á
Reykjaneshrygg á fimmtu viku og
er reiknað með að vera viku í við-
bót, að sögn Sigurbjörns. Mánaberg
hefur verið að í tæpan mánuð, þar
af viku á karfa, en áður veiddi skip-
ið grálúðu og er með um 190 tonn
af blönduðum afla. Þeir segja óljóst
með aflaverðmæti, en að karfinn sé
stór og fallegur, veiddur á allt að
450 faðma dýpi með höfuðlínu og
svo heill að hægt sé að nýta aflann
að mestu.
Alþingismenn skipta niðurskurði til vegamála
Framlög til framkvæmda-
átaks þriðjungi mirnii
Kveikt í á
2 stöðum
ELDUR kviknaði í gámi við
Kirkjustræti 10 um sexleytið í
gærmorgun. Unnið er að end-
urbótum á einu af húsum Al-
' þingis og var eldur borinn að
timburafgöngum í gámi við
bygginguna.
Slökkviliðið var kallað á
staðinn og gekk greiðlega að
slökkva eldinn að sögn aðal-
varðstjóra. Timbrið var í stál-
gámi og stafaði nærliggjandi
húsum því engin hætta af eldin-
um að hans sögn.
Þá var allt tiltækt lið
slökkviliðsins kallað út um hálf-
, tólfleytið að kvöldi föstudags
vegna tilkynningar um eld í
leikskólanum við Suðurströnd
á Seltjarnarnesi. Þegar til kom
reyndist eldurinn hafa verið í
pappakassa í sandkassa á lóð
leikskólans og að mestu slokkn-
aður þegar að var komið. Sýnd-
ist nágrönnum hins vegar að
byggingin logaði.
ALMENNAR fjárveitingar til vega-
gerðar lækka í ár um 18,2% frá
núgildandi vegaáætlun og fjárveit-
ingar til svokallaðs framkvæmda-
átaks minnka um 36%. Meirihluti
samgöngunefndar Alþingis leggur
til að samþykktar verði breytingar
á vegaáætlun til að ná fram þeim
tæplega 800 milljóna króna niður-
skurði til vegamála sem gert var ráð
fyrir við samþykkt fjárlaga ársins.
í áliti meirihluta samgöngu-
nefndar sem lagt var fram í gær
kemur fram að tvær tillögur eru
gerðar á tekjuáætlun breytingartil-
lögu ríkisstjórnarinnar og hækka
áætlaðar tekjur samtals um 84
milljónir vegna þess. Áætlað er að
hert innheimta þungaskatts skili 50
milljóna kr. viðbótartekjum. Ef
þessar tekjur innheimtast verður
þeim varið gegn vatnsskemmdum.
Hækkun þungaskatts skilar einnig
viðbótartekjum. Á móti minnka
tekjur af bensíngjaldi vegna þess
að 98 oktana blýbensín verður ekki
áfram á markaði.
Nettóhækkun þungaskatts er
áætluð 34 milljónir kr. og verður
peningunum varið í öryggisaðgerð-
ir. I áliti meirihluta nefndarinnar
segir að mikil þörf sé á aðgerðum
til að draga úr umferðarslysum og
með þessum viðbótarpeningum
megi stórauka framkvæmdir á því
sviði.
Einar K. Guðfinnsson, formaður
samgöngunefndar Alþingis, segir að
allar meiriháttar ákvarðanir um fjár-
hagslegan ramma vegamála í ár
hafi verið teknar við afgreiðslu fjár-
laga. Þar var gert ráð fyrir hátt í
800 milljóna kr. lækkun fjárveitinga
frá núgildandi vegaáætlun.
Mesta skerðingin verður á vega-
gerð sem efnt var til með svokölluðu
framkvæmdaátaki. Lækka framlög-
in til hennar um 36%. Þeim var skipt
eftir höfðatölureglunni og lækka því
framlög til vegagerðar á höfuðborg-
arsvæðinu verulega. Mesta skerðing
í krónutölu til einstakra verkefna
annarra er til svokallaðra stórverk-
efna, svo sem við tengingu Norður-
og Austurlands, Gilsfjarðarbrúar og
Djúpvegar.
Einar Kristinn bendir á að efnt
hafi verið til sérstaks átaks í vega-
málum á undanförnum árum. Legg-
ur hann áherslu á að þrátt fyrir að
nú sé minna fjármagn til ráðstöfun-
ar til vegamála en síðustu ár verði
framkvæmdirnar álíka miklar og
1991 og mun meiri en öll árin þar
á undan.
„Það er mat mitt að þessi breyting
raski ekki heildarniðurstöðunni en
það hægir vissulega á ýmsu,“ segir
Einar. Hann bætir því við að framlög
til vegamála á höfuðborgarsvæðinu
verði hærri árin 1995 og 1996 en
áður, samtals tveir milljarðar króna.