Morgunblaðið - 22.09.1996, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 22. SEPTEMBER 1996 B 11
„Já. Hann er kannski ekki þekktasti jazz-
skólinn sem slíkur en er einn virtasti tónlistar-
háskólinn í Bandaríkjunum svona í heildina
tekið og þá enn frekar á sviði klassískrar
tónlistar. Skólinn er að ég held stærsti tónlist-
arháskóiinn þar vestra. Hann er almennur
háskóli með læknisfræði, bókmenntum og
öllu saman, en tónlistardeildin er geysilega
stór. Þar var líka prýðileg jazzdeild og ég
taldi mig á þeim tíma vera að fá góða kennslu
bæði í jazzi og klassískri músík. Tónlistar-
deildin er að ég held stofnuð um eða fyrir
aldamót. Nemendur koma hvaðanæva úr
heiminum. Þar hafa nokkrir íslendingar
stundað nám, t.d. Bergþór Pálsson, Sólrún
Bragadóttir, Ólafur Árni Bjarnason, Ingi-
björg Guðjónsdóttir og Þórunn Guðmunds-
dóttir. Ég sótti ákveðna bóklega tíma í hinum
ýmsu greinum, í sögu, hljómfræði, tónheyrn
og ýmsum hliðargreinum uppeldisfræðinnar.
Svo sækir maður einkatíma á sitt hljóðfæri
og jafnvel aukahljóðfæri. Ég stundaði einnig
nám á önnur blásturshljóðfæri, á flautu, klari-
nett, og reyndi að leggja mig eftir að vera
fjölhæfur þannig að ég gæti spilað á mörg
hljóðfæri. Ég spilaði í stórböndum sem voru
mjög góð og spiluðu töluvert. Ég sóttþeinnig
nám í bókmenntum og sálarfræði. Ég gat
sleppt ýmsum kennslugreinum framan af
vegna þeirrar góðu undirbúningsmenntunar
sem ég hafði að heiman. Einnig hafði ég
farið eitt sumar á Berklee tónlistarskólann í
Boston sem er svona meiri jazzskóli."
Sigurður lagði áherslu á frásögn sína af
tónlistarnáminu með handahreyfingum.
Hann varð hugsi, studdi hendi undir kinn,
varð alvarlegur á svipinn þegar námslánin
bar á góma en brosti þegar hann rifjaði upp
samstarfið við hljóðfæraleikara á
meginlandi Evrópu.
Með evrópskum
hljóðfæraleikurum
„Ég sæki mín áhrif og innblást-
ur einkum í amerískt nútíma bebop
frá New York. Svo fylgist maður
líka með evrópskri músík og ein-
hveijir angar af henni snerta mann.
Maður er náttúrlega Evrópumaður
sjálfur en ekki svartur Ameríkani.
Þessar rætur mætast í manni og
takast svolítið á. Það lýríska yfir-
bragð sem er á ýmissi evrópskri
jazzmúsík annars vegar og svo hins
vegar er þessi áhugi minn á nútíma
bebopmúsík“
Þú hefur spilað töluvert með
evrópskum jazzleikurum?
„Ég hef gert það. Ég starfaði
um tveggja ára skeið, 93-95, tals-
vert mikið með breskum trompet-
leikara sem heitir Guy Barker og
ég fór í allnokkrar tónleikaferðir
með honum um Bretland og spiiaði
inn á plötu sem kom út hjá Verve-
foriaginu, sem er eitt af þekktari
jazzmerkjunum. Þá hef ég talsvert
spilað í Skandinavíu og einnig farið
með íslenskum hljómsveitum,
kannski Jazzkvartetti Reykjavíkur
öðrum fremur, og spilað á megin-
landinu. Þá hef ég verið að gera
einhveija hluti í Svíþjóð með
sænskum trompetleikara sem heitir Ulf Adá-
ker. Ég fór svo í tónleikaferð með samnorr-
ænni hljómsveit sem hann setti saman fyrir
nokkrum árum og er enn að starfa með hon-
um. Hann skrifaði fyrir mig á síðasta ári
konsert fyrir saxófón og strengjasveit sem
ég spilaði með Sinfóníuhljómsveit Islands á
ferðalagi um landið. Nú í október fer ég til
Svíþjóðar og spila þetta verk með Sinfóníu-
hljómsveitinni í Umeá á jazzhátíð.
Hefur þú ekki spilað á þeim fræga Ronnie
Scott jazzklúbbi í London?
„Jú, jú, nokkrum sinnum. Og það var mjög
skemmtilegt. Nú á tímum er sjaldgæft að
komast í það að spila mörg kvöld í röð á
sama stað. Á Ronnie Scott er maður ráðinn
sex kvöld í viku. Þetta er að mörgu leyti
hinn fullkomni jazzklúbbur og aðstæður allar
hinar bestu. Ég spilaði þar með Jazzkvart-
etti Reykjavíkur og síðar nokkrum sinum
með Guy Barker. Þetta er aðal klúbburinn í
Bretlandi og var stofnaður snemma á sjötta
áratugnum. Ronnie Scott spilar þarna stund-
um sjálfur en kynnir iðulega.“
Ég spurði Sigurð um kynni hans af íslensk-
um jazzleikurum af eldri kynslóðinni. Það
færðist bros yfir andlitið. Hann á greinilega
góðar minningar frá þeim árum þegar hann
steig sín fyrstu skref á tónlistarbrautinni.
Ómetanlegur skóli
„Það var ósköp lítið framboð af íslenskum
jazzleikurum af eldri kynslóðinni. Guðmundur
Ingólfsson var mjög virkur þegar ég var að
byija að spila. Ég djammaði oft með Guð-
mundi en var aldrei meðlimur í hljómsveit
hans. Svo spilaði ég stundum með Árna
Scheving. Það var mér mjög ákveðin inspíra-
sjón hvað Guðmundur spilaði mikið og ég fór
mjög oft og hlustaði á hann og hafði mjög
gaman af því, sérstaklega framan af. Það-
er minnisstætt hvað hann var áhugasamur,
og lagði sig allan fram í spilamennsku sinni.
Það hefðu mátt vera fleiri og fjölbreyttari
fyrirmyndir til að líta upp til. Það var auðvit-
að mikill missir þegar Gunnar Ormslev féll
frá 1982, en þá hafði ég kynnst honum ágæt-
lega og spilaði svoiítið með honum en maður
var of stutt á veg kominn til að geta náð
að meta hann og læra meira af
honum. eins og hægt hefði verið
ef hann hefði lifað lengur.
Starf Jazzvakningar var tals-
vert mikið á þessum tíma uppúr
1980 og það var líka eitthvað
sem var verulega spennandi og
þá voru fluttir inn ýmsir erlend-
ir jazzleikarar.“
Manstu eftir einhveijum er-
lendum jazzleikurum sem komu hingað á
vegum Jazzvakningar og þú varðst fyrir
áhrifum af?
„Það voru Art Blakey, Dizzy Gillespie og
Dexter Gordon og tónleikarnir í Austurbæjar-
bíói með Art Blakey voru sérlega minnisstæð-
ir. En í rauninni fundum við fyrst og fremst
út úr þessu sjálfir, það er mín kynslóð ís-
lenskra jazzleikara. Við vorum með hljóm-
sveit, Nýja kompaníið, ég, Tómas R. Einars-
son og þjóðþekktir mennirnir í dag: Sigurður
Valgeirsson, Sveinbjörn I. Baldvinsson og
Jóhann G. Jóhannsson, sem er tónlistarstjóri
hjá Þjóðleikhúsinu. Eldri íslenskir jazzleikar-
ar höfðu tiltölulega lítið fengist við að semja
og spila eigin tónlist, en við fundum okkur
knúna til að semja eigin tónlist og spila, sem
var vissu leyti nokkur nýlunda, þó svo að
Nýja kompaníið hafi kannski ekki verið stór-
merkileg hljómsveit og margt mátt- finna að
leik þeirrar hijómsveitar. Við gáfum út eina
plötu á þessum árum á vegum Fálkans sem
heitir „Kvölda tekur“.
Með tónlist eftir ykkur?
„Já, eingöngu. Eldri íslenskir jazzleikarar
hugsuðu eftir öðrum brautum. Þeir voru lítið
að gefa út plötur og þeir voru ekki að spila
eigin tónsmíðar. Mezzoforte voru að gera
mjög mikla alvöruhluti á sínu sviði, en það
er talsvert mikið annars konar músík, og
Björn Thoroddsen var byijaður að spila mik-
ið á þessum tíma. Öll þessi kynslóð tekur
töluvert annan kúrs heldur en þeir sem á
undan voru komnir."
Hvernig hefur þetta svo þróast? Hver er
staðan í dag?
„Þegar ég hugsa til þess núna þá spiluðum
við ótrúlega mikið og það er í rauninni rniklu
minna framboð í dag af spilamennsku. Það
eru miklu fleiri barir í dag en þeir virðast
hafa úr minni peningum að spila. Aðstæður
í Reykjavík fyrir jazzmúsík eru algjörlega
óviðunandi. Það eru tveir staðir sem hægt
er að spila á, Kringlukráin og Sólon ísland-
us. Það er enginn jazzklúbbur og enginn stað-
ur sem heldur úti svona svolítið alvarlegri
tónleikum, þó ekki væri nema einu sinni í
viku. Skýringanna er kannski að leita í þess-
um almennu breytingum á skemmtana-
mynstrinu, á framboðinu af almennri afþrey-
ingu. Hér með er lýst eftir framtakssömum
mönnum til að taka að sér að stofna jazz-
klúbb!"
Tónlistarskóli F.Í.H.
Mér lék forvitni á að heyra Sigurð Flosa-
son segja frá Tónlistarskóla F.Í.H.þar sem
hann hefur verið yfirkennari undanfarin ár.
Hvenær byijaði jazzdeild Tónlistarskóla
F.Í.H?
„Tónlistarskóli F.Í.H. er stofnaður 1980
og þar var jazzdeild frá upphafi. Hann er
fyrstur íslenskra tónlistarskóla til að starfa
á öðru sviði en klassískri tónlist eingöngu.
Þessi fimmtán, sextán ár frá 1980 hafa breytt
viðhorfi manna á íslandi til þessarar tónlistar
og menntunar á þessu sviði. Flestir sem eru
yngri en þijátíu og fimm ára
úr íslenska jazzheiminum hafa
farið í gegnum eitthvað af Tón-
listarskóla F.Í.H. Ég hef verið
yfirkennari jazzdeildarinnar frá
því að ég lauk námi 1989. “
Hvernig er skólinn fjármagn-
aður?
„Það er eins og með aðra
tónlistarskóla. Áður greiddi rík-
ið laun tónlistarkennara en nú greiðir Reykja-
víkurborg laun kennara tónlistarskólans..
Hann er öðru leyti rekinn af skólagjöldum.
Hann er í eigu stéttarfélags íslenskra tónlist-
armanna, og það er raunar mjög merkilegur
hlutur að stéttarfélag tónlistarmanna skuli
reka tónlistarskóla og ég held einstakt fyrir-
bæri í heiminum. Hér eru háleitar hugsjónir
að verki : Að efla og bæta íslenskt tónlistar-
líf.“
Og skólinn hefur þá verið eins konar upp-
eldisstöð fyrir unga og efnilega tónlistar-
menn?
„Já, já, algjörlega, og þá sérstaklega í jazz-
inum og reyndar líka almennt í ryþmískri
tónlist. Já, og skólinn hefur líka verið eins
konar félagsmiðstöð þar sem hittast flestir
þeir sem kenna við skólann og þarna halda
menn sínar æfingar."
Og þarna kennir þú sjálfur á nokkur hljóð-
færi?
„Já, en reyndar kenni ég nú mest bókleg-
ar greinar; ég kenni jazzsögu, impróvisasjón,
ég kenni samspil og svo kenni ég svolítið á
saxófón, en hef þó dregið úr því á síðari
árum. Nú orðið kenni ég einnig nemendum
sem spila á önnur hljóðfæri í einkatímum,
og þá bara impróvisasjón. Þannig er ég með
trompetleikara, básúnuleikara og jafnvel
söngvara. Þarna eru mörg efni sem eiga eft-
ir að koma fram á næstu árum. Nemendur
frá okkur hafa staðið sig vel í framhaldsnámi
erlendis."
Nýi diskurinn
Ég spurði Sigurð um nýja diskinn sem
er væntanlegur í dreifingu þessa dagana.
„Ég er að koma minni inúsík á framfæri
og fékk til samstarfs að hluta til sömu menn
og ég hafði á síðustu plötu en líka eitthvert
nýtt blóð þannig að þetta verði dálítið öðru-
vísi, ekki endurtekið, heldur leitað að nýjum
straumum. Ég leitaði til tveggja Ameríkana,
en eingöngu Skandínava á plötunni þar áð-
ur. Ég fékk til samstarfs bandarískan
trommuleikara og trompetleikara, sem gefur
þessu ákveðinn blæ, og er það von mín að
tónsmíðarnar og allt annað hafi eitthvað þró-
ast frá síðustu plötu. Þetta er músík af svip-
aðri gerð og fyrir sams konar hljómsveit, en
von mín er sú að hún marki eitt rökrétt skref
fram á við frá síðustu plötu.“
Hvar er diskurinn tekinn upp og hveijir
leika með þér á honum?
„Hann er tekinn upp í vor í Rauðagerði í
sal F.Í.H. þar sem nýbúið er að koma upp
fullkomnu stúdíói. Með mér leika á diskinum
Eyþór Gunnarsson á píanó, Lennart Ginman,
danskur kontrabassaleikari, bandarískur
trommuleikari sem heitir John Riley og
bandarískur trompetleikari, Scott Wendholt,
sem er skólabróðir minn. Sjálfur vonast ég
til að ég hafi tekið einhveijum breytingum
sem lagahöfundur og saxófónleikari. Þetta
er allt nýtt efni frá árunum 1994-6, frá því
að síðasti diskur kom út.
Kemur þessi hljómsveit fram opinberlega
í tilefni af útkomu disksins?
„Nei. Það er bara svo dýrt og erfitt að
flytja inn svona menn að maður getur ekki
gert það nema að hafa íjárstuðning frá opin-
berum aðilum eða sjóðum. Ég ætla að setja
saman nýja hljómsveit fyrir Rúrekhátíðina
sem er spennandi hlutverk."
Rúrekhátíðin
Það er einmitt í dag sem Rúrekhátíðin
er sett í húsakynnum Ríkisútvarpsins við
hátíðlega athöfn. Hátíðin barst í tal og Sig-
urður var farinn að tjá sig með öllum líkaman-
um. Hann stóð uppúr stólnum í vinnuherberg-
inu, gekk um gólf og hafði augljóslega
ánægju af að ræða um væntanlega tónleika
sína á Rúrekhátíðinni.
„Þetta er hljómsveit með yngstu kynslóð
íslenskra jazzleikara. Ekki að ég sé mjög
aldraður maður, heldur eru þeir yngri en ég
sjálfur og hafa allir verið nemendur við Tón-
listarskóla F.Í.H. meðan ég hef verið kenn-
ari þar. Þetta er sextett og ég mun endurút-
setja bæði eldri músík svo og þessa músík
af nýja diskinum fyrir sextett. Við verðum
með tónleika á Hótel Sögu 27. september á
föstudegi, og það sem merkilegast er við þá
tónleika er að Ríkisútvarpið hefur tekið þá
ákvörðun og þá tónlistarráðunaut-
urinn, Guðmundur Emilsson, öðr-
um fremur, að bjóða þessa tónleika
fram í samstarfi Ríkisútvarpsins
við EBU (European Broadcasting
Union), þannig að þeir verða send-
ir út beint til þeirra Evrópulanda
innan EBU sem sýna því áhuga.
Þetta er auðvitað stórt og mjög
spennandi verkefni. Hljómsveitin
er skipuð Veigari Margeirssyni
trompetleikara, sem er við nám í
Florída, píanóleikaranum Agnari
Má Magnússyni, sem nemur í Hol-
landi, bassaleikaranum Gunnlaugi
Guðmundssyni, sem nemur einnig
í skóla í Hollandi, Einari Scheving
trommuleikara, sem er hér ennþá,
en er á förum til Danmerkur, og
Óskari Guðjónssyni á tenórsaxófón.
Ég er auðvitað ákaflega þakklátur
Ríkisútvarpinu fyrir það traust sem
það sýnir mér með því að fela mér
þetta verkefni."
Þú ert þá þessa dagana að ljúka
vinnu við útsetningar fyrir þessa
samevrópsku útsendingu?
„Já, og auðvitað flölmargt ann-
að. Skólinn er að hefjast og svo
er ég í stjórn Rúrekhátíðarinnar
og hef verið það frá upphafi. Við
erum búnir að vera að starfa að
undirbúningi hennar síðastliðið ár.
Hún verður mjög spennandi og
skemmtileg, svolítið öðruvísi en síð-
asta hátíð, sem aftur var óvenju umfangsmik-
il. Það eru mörg spennandi atriði, ekki eitt
stórt amerískt eins og verið hefur. Það má
minnast á norræna kvennastórsveit sem kem-
ur hingað. Nú, svo kemur Skúli Sverrisson
frá New York með bandaríska hljómsveit.
Það koma bandarískir swingtónlistarmenn
og leika með íslenskum slíkum. Það kemur
hollenskt tríó sem bassaleikarinn Gunnlaugur
Guðmundsson starfar með. Jakob Magnússon
stígur að nýju fram í sviðsljósið sem jazz-
hljómborðsleikari með tríói Björns Thorodds-
en. Þá kemur einnig Pétur Östlund fram með
píanótríói, Eyþóri og Þórði Högnasyni, og
það er í fyrsta sinn sem Eyþór Gunnarsson
leiðir svona píanótríó. Ég nefni það helsta
en sjálfsagt hef ég gleymt einhveiju."
Og diskurinn þinn kemur þá út á vegum
Jazzís?
„Já, já, og þetta er áttundi diskurinn sem
Jazzís gefur út á örfáum árum.. Fyrsti diskur-
inn minn, Gengið á lagið, var sá fyrsti sem
Jazzís gaf út. Hann seldist ágætlega hér heima
og fór í dreifingu til Svíþjóðar og Noregs, að
vísu ekki í mjög stóru upplagi, en seldist þar
upp. Að Jazzís standa jazzdeild FÍH, og Jazz-
vakning í samvinnu við Japis. Við höfuin gef-
ið út diska með Guðmundi Ingólfssyni, Tóm-
asi R. Einarssyni, Stefáni Stefánssyni, Stór-
sveit Reykjavíkur, Tómasi og Ólafíu Hrönn,
Hilmári Jenssyni. Framundan er endurútgáfa
á minningarplötu um Gunnar Ormslev, aukin
og endurbætt. Þannig að fyrir jólin koma út
þrír diskar á vegum Jazzís, þ.e.a.s. fyrir utan
minningarplötuna eru það: Minn diskur og svo
diskur með tónlist eftir Stefán Stefánsson.
Jazzísdiskarnir hafa hlotið mjög góðar viðtök-
ur og framtíðin er sem sagt björt í þeim
málum . . .“
ALÞJÓÐLEGI jazzkvintettinn á Listahátíð 1996, f.v.: Sigurður Flosason altsaxófónn, Lennart Ginman
kontrabassi, Eyþór Gunnarsson píanó, Scott Wendholt trompet og John Riley trommur.
Aðstæður í
Reykjavík fyrir
jazzmúsík eru
algjörlega
óviðunandi.