Morgunblaðið - 21.01.1997, Blaðsíða 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 21. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
Stígðu út úr veislu-
sölunum, SteingTÍniur Ari
UNDANFARNA daga hefur
birst greinaflokkur eftir Steingrím
Ara, aðstoðarmann fjármálaráð-
herra, þar sem hann á örvænt-
ingarfullan hátt reynir að réttlæta
samning fjármálaráðuneytisins um
lífeyrissjóð útvalinna ríksstarfs-
manna, sem hefur misboðið rétt-
lætiskennd fólks og hleypt hefur
gerð kjarasamninga í uppnám.
Þessar greinar hafa verið skemmti-
efni á þeim stöðum sem ég hef
komið undanfarna daga og eru
taldar lýsa vel viðhorfum hroka-
fulls embættismanns sem með öllu
er slitinn úr tengslum við fólkið í
landinu. Má t.d. benda á þar sem
hann lýsir velþóknun og ánægju
sinni með að lögin um lífeyrissjóð-
inn hafi verið afgreidd á Alþingi
þrátt fyrir andstöðu ASÍ og VSI.
Á yfirlætisfullan hátt lýsir Stein-
grímur Ari því yfir að komið hafi
í ljós að gagnrýni á þennan gjörn-
ing hafi verið byggð á miskilningi.
Ég veit að það þýðir ekki en ég
ætla nú samt að benda Steingrím
Ara á, að hið gagnstæða hefur
komið fram, má þar m.a. benda á
að greinar skrifstofustjóra fjár-
málaráðuneytis og hagfræðings
BSRB og svo ekki síst greinar
Steingríms Ara hafa staðfest allt
það sem aðilar hins almenna vinnu-
markaðs hafa haldið fram.
Steingrímur Ari bendir réttilega
á að í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórn-
arinnar standi að jafna skuli lífeyr-
isrétt landsmanna, hann reynir svo
að sannfæra okkur um að það
hafi verið gert með því að setja á
laggirnar lífeyrissjóð fyrir starfs-
menn fjármálaráðuneytis og
nokkra aðra útvalda ríkisstarfs-
menn þar sem réttindi eru langt
umfram það sem við hin í landinu
búum við í okkar lífeyrissjóðum.
Við eigum þó að borga
aukinn kostnað og það
eru ekki neinar smá-
upphæðir því aukinn
kostnaður ríkissjóðs
vegna þessa verður
a.m.k. 5 milljarðar á
ári, eða 1,5% af allri
launasummu í landinu.
Það segir okkur lands-
mönnum mikið til um
hvaða hugarfar ríkir á
hinu háa Alþingi þegar
þetta hrekkur um-
ræðulaust í gegnum
Alþingi. Alþingismenn
vissu að þeir voru í
raun að íjalla um eigin
réttindi og þá má auðvitað ekki
ræða um að skerða, hvað þá að
setja réttindi á svipað ról og tíðk-
ast hjá okkur hinum sem búum í
þessu landi, en þegar kemur að
réttindum eins t.d. ellilífeyrisþega
þá er í lagi að skerða réttindi og
skafa af þeim nokkra milljónatugi
eða barnafjölskyldum þá má
skerða réttindi þeirra vegna tann-
viðgerða um tugi milljóna og þann-
ig mætti lengi telja. Á sama tíma
og alþingismenn auka við lífeyris-
rétt nokkurra útvalinna ríkisstarfs-
manna er í gangi nefnd á vegum
ríkisstjórnarinnar sem gerir hveija
atlöguna af annarri gegn almenna
lífeyrissjóðakerfinu, þar er allt í
lagi að draga úr réttindum eins
og t.d. makalífeyri og örorkubót-
um. Þetta er í augum siðblinds
embættismanns jafngildi þess að
jafna lífeyrisrétt landsmanna!
Á sinn yfirlætisfulla hátt lýsir
Steingrímur Ari því yfir að það sé
hæfileg tryggingarvernd í nýja líf-
eyrissjóðnum sínum. Hvað þá með
lífeyristryggingu okkar hinna í
landinu, okkur sem borgum brús-
ann? Steingrímur Ari
reynir að telja okkur
í trú um að kostnaður
ríkisins hafi ekkert
hækkað, hvers vegna
getur þá ríkisfyrirtæki
eins og Póstur og sími
ekki fallist á að þeir
starfsmenn, sem fá að
greiða áfram í B-deild-
ina fái að flytja sig
yfir á A-deildina?
Ríkissjóður er látinn
greiða 5,5% í lífeyris-
sjóð Steingríms Ara
umfram þau 6% sem
við hin í landinu búum
við, það réttlætir hann
m.a. með því að hann sé tilbúinn
að auka greiðslur í lífeyrissjóðinn
um 4% af öllum launum í stað 4%
af daglaunum! Hvað gerum við hin
í landinu? Steingrímur Ari skýrir
frá því að hann hafí samið um það
við sjálfan sig að afnema ríkis-
ábyrgð af lífeyrissjóðnum sínum, í
stað þess reikni hann bara einu
sinni á ári út hvort eitthvað vanti
upp á að sjóðurinn eigi fýrir skuld-
bindingum, nú ef svo er ekki þá
borgar ríkissjóður bara það sem upp
á vantar! Stjóm lífeyrissjóðs Stein-
gríms Ara og vina hans getur sjálf
ákvarðað hvort hún setji upp sér-
eignadeild við sjóðinn. Áðrir lífeyr-
issjóðir hafa líka sótt um þetta en
því var hafnað í fjármálaráðuneyt-
inu vegna þess að þeir eru ekki
bankar! (Hér er vitnað til frægs
viðtals við Steingrím Ara í útvarp-
inu fyrir skömmu).
Öllum öðrum en starfsmönnum
fjármálaráðuneytisins er það ljóst
að þeir eru vanhæfir að semja við
sjálfa sig um eigin réttindi, sama
má segja um alþingismenn. Við
hin í landinu vitum að ekki verður
Rætt er um, segir Guð-
mundur Gunnarsson,
hvernig við getum feng-
ið þetta veruleikafirrta
fólk til að leggja frá sér
kampavínsglösin.
langt þar til alþingismenn renna í
gegnum Alþingi lögum um sinn
eigin lífeyrissjóð. Þau verða byggð
á lögum þessa sjóðs, það var ljóst
þegar hin lögin voru samþykkt.
Framlög ríkissjóðs (skattgreið-
enda) í þann sjóð verða tæplega
40% á móti 4% framlagi alþingis-
manna og eftir munu fylgja lög
um lífeyrissjóð ráðherra, þar vitum
við að framlag skattgreiðenda
verður liðlega 80% á móti 4% fram-
lagi ráðherra.
Siðblinda alþingsmanna og
helstu embættismanna og tengsla-
leysi þeirra við okkur hin í landinu
er orðið eitt helsta umræðuefni á
þeim fundum sem ég sit og á þeim
vinnustöðum sem ég heimsæki.
Valdníðsla heitir það þegar hátt-
settur embættismaður lætur birta
eftir sig grein sem er 6-7 sinnum
lengri en aðrir landsmenn fá birta
í stærsta fjölmiðli landsins, sama
dag og lögum um lífeyrissjóð útval-
inna ríkisstarfsmanna er rennt í
gegnum þingið. Sú grein var sama
marki brennd og grein Steingríms
Ara að vera hrokafull og mót-
sagnakennd langloka, sem þegar
vel er að gáð staðfestir það sem
ég og aðrir hafa haldið fram um
hinn nýja lífeyrissjóð. Við hin í
landinu vorum vitni að því í fyrra
þegar þessi hópur skammtaði sér
Guðmundur
Gunnarsson
launahækkun tugum þúsunda
króna fyrir ofan þær launahækk-
anir sem við fengum. Auk þess
tóku alþingismenn sér skattfríðindi
sem aðrir landsmenn hafa ekki.
Að því loknu var rúllað í gegnum
þingið nýjum lögum um samskipti
á vinnumarkaði í fullri andstöðu
við okkur hin sem búum í þessu
landi, vafalaust hefur Steingrímur
Ari verið jafnánægður með þann
gjörning. Það hefur svo komið í
ljós nú á undanfömum vikum að
starfsmönnum ijármálaráðuneytis
dettur ekki í hug að fara eftir leik-
reglum nýju laganna, eins og t.d.
að vinna eftir viðræðuáætlunum.
Fólki er tíðrætt um viðbragðaleysi
félagsmálaráðherra og veltir því
fyrir sér hvað hann geri nú ef stétt-
arfélögunum yrðu á einhver mi-
stök. Fyrir Alþingi liggur nú frum-
varp félagsmálaráðherra um at-
vinnuleysistryggingar þar sem
mannfyrirlitning skín í gegn á
hverri síðu. Ráðherrar koma svo
fram fyrir alþjóð, setja upp þung-
búinn ábyrgðarsvip og lítilsvirða
okkur hin í landinu með því að
segja: „Nú verðið þið að sýna
ábyrgð og semja af skynsemi"!
Það ríkir algjör trúnaðarbrestur
milli stéttarfélaganna og ríkis-
stjórnarinnar og embættismanna
hennar. Skattar hafa hækkað
gífurlega, þá er ég að tala um
útgjöld heimilanna, beina og
óbeina skatta og orkuverð. Mörg
heimili riða á barmi gjaldþrots,
fólk ræðir um að því sé orðið alveg
sama hvaða stjórnmálaflokkur
sigrar eða tapar, það ræðir um
hvernig við getum fengið þetta
veruleikafírrta fólk til þess að
leggja frá sér kampavínsglösin og
stíga úr veislusölunum út í þjóðfé-
lagið til okkar hinna svo við getum
fengið alvörufólk í staðinn til þess
að stjórna landinu. Fólki sem ekki
er fast á klafa hagsmunagæslu
fyrir ákveðna hópa í þjóðfélaginu,
fólki sem ekki skarar jafn purkun-
arlaust eld að sinni köku og núver-
andi stórnvöld.
Höfundur er form.
Rnfiðnaðarsambands Islands.
Um Tómasarguðspjall
ÞANN 18. des. síðastliðinn skrif-
aði Njörður P. Njarðvík grein, þar
sem hann fjallaði um Tómasarguð-
spjallið sem fannst í eyðimörkinni
við Nag Hammadi. í þeirri grein
undraðist hann að fjórir prestar sem
hann Jjekkti vissu ekkert af þessu
riti. Á aðfangadag skrifaði síðan
áhrifamikill guðfræðingur meðal
ungs fólks, Friðrik 0. Schram,
varnaðarorð gegn apókrýfum guð-
spjöllum, sem voru nokkurn veginn
samhljóða öllum kennslubókum í
faginu. Mig langar til að leggja orð
í þennan belg, því að ég hefi verið
kunnugur Tómasarguðspjalli síð-
ustu 36 árin og hefí að auki kynnt
mér önnur Tómasarrit, m.a. þau
sem voru aðgengileg íslendingum
á miðöldum. Áður en lengra er
haldið ætla ég að segja lesendum
mínum, að allt sem um Tómas
postula má segja er stórhættulegt
guðfræðilegt hættusvæði. Því er
þögn kirkjulegrar guðfræði um
Tómasarguðspjall auðskiljanleg.
Þess vegna vil ég taka það fram,
að það sem ég segi hér er fræðileg
útlistun, sem er óháð minni Krists-
trú að öðru leyti.
í Jóhannesarguðspjalli er sú
saga sögð, að postuli að nafni
Tómas, sem kallaður er tvíburi
(„didýmos" á grísku), hafi haft
efasemdir um upprisu Krists. Því
hafi Kristur birst honum sérstak-
lega til þess að hann fengi þreifað
á sárum hans. En lokaorð sögunn-
ar eru: „Sælir eru þeir sem ekki
sáu en trúðu þó.“ Samkvæmt þess-
um orðum prédika allir prestar um
Tómas, að hann hafi verið hinn
mesti efasemdamaður
og sé í sjálfu sér ekki
eftirbreytni verður.
Á fyrstu öldum
kristninnar voru til
trúflokkar innan krist-
indómsins, sem litu
Tómas öðrum augum.
Thom á hebresku þýð-
ir tvíburi og sama þýð-
ir dídýmos á grísku.
Þessir titlar voru síðan
af sumum tengdir
bróðurnafni Jesú frá
Nasaret, sem Júdas
hét (en sá er talinn
höfundur Júdasar-
bréfs í Nýja testa-
mentinu). Samkvæmt þessari
skoðun var Tómas því tvíburabróð-
ir Jesú og ekki nóg með það, held-
ur var hann eineggja tvíburi: Þeir
voru sem sé nákvæmlega eins í
öllu. Þetta kemur hvað greinilegast
fram í Tómasar sögu postula, sem
var lesin hér á landi á miðöldum.
Þar eru þeir bræður sífellt að
hlaupa í skarðið hvor fyrir annan.
Flóknast varð ástandið, þegar
Tómas gifti sig og ætlað að eyða
brúðkaupsnóttinni með brúði sinni.
Þá, á miðri Ieið, nánast í dyragætt-
inni, hljóp Jesús bróðir hans í
skarðið fyrir hann og hóf miklar
fortölur við brúðina um gildi mey-
dóms og klausturlifnaðar. Það þarf
varla að taka það fram fyrir kunn-
uga, að þessi meydómsprédikun
er öllum venjulegum mönnum
þyrnir í augum, enda hafnar róm-
verska kirkjan Tómasarsögu á
þeim forsendum, að hún kenni
ómanneskjulegt ein-
setulíf. I hinni upp-
runalegu Tómas-
arsögu (en ekki þýtt í
íslenska miðaldarit-
inu) er „Ljóðið um
perluna“ lagt í munn
Tómasar, en eins og
guðspekingar eiga að
vita, þá er þetta ljóð
einn helsti gimsteinn
dulhyggjubókmennt-
anna.
Fleiri rit eru kennd
við Tómas tvíbura.
Hér á íslandi hafði
nokkur áhrif „Barn-
dómsguðspjall Tómas-
ar“, þar sem gefið er í skyn að
raktar séu prakkarasögur hins
óstýriláta Guðs sonar. Ein þeirra
er varðveitt í Þjóðsögum Jóns
Árnasonar II, 5-6: Sköpunarsaga
lóunnar. - Annað Tómasarrit er
varðveitt í handritunum frá Nag
Hammadi. Það er „Bókin um Tóm-
as hólmgöngukappa", en hún er
samtal Júdasar Tómasar og Græð-
arans (þ.e. Jesú Krist) og eru köll-
uð huldumál skrifuð upp af Matha-
iasi, sem var í för með þeim. Þar
stendur í upphafi þetta hér: „Jæja,
úr því að sagt hefur verið, að þú
sért tvíburabróðir minn og sannur
samferðamaður, þá prófa sjálfan
þig, að þú megir skilja hver þú
ert, hvernig þú ert, hvernig þú ert
til og hvernig þú munt verða.
Þarna ræðir Græðarinn m.a. um
Fylling Tímans, en á því hugtaki
hefst Nýja testamentið. Speki-
stefnumennirnir í Nag Hammadi
Allt sem um Tómas
postula má segja er, að
mati Kolbeins Þor-
leifssonar, á guðfræði-
legu hættusvæði.
af skóla Valentínusar djákna höfðu
allt aðra kenningu um Fylling
Tímans en okkur er nú kennd á
Vesturlöndum. Guðfræðistúdentar
voru til skamms tíma látnir skrifa
ritgerð um þetta hugtak í kirkju-
sögu og bar þeim að lýsa því svo,
að mannkynssagan hefði gengið í
beina línu sem stefndi á fæðingu
Græðarans eða Frelsarans: Merk-
isskref á þessari línu voru Alexand-
er mikli og hellenisminn og síðar
rómverska heimsveldið. Við þetta
er ekkert að athuga, því að þetta
er viðurkennd skoðun kristinnar
kirkju í mannkynssögu. Klaustrið
í Nag Hammadi og skoðanabræður
þeirra hugsuðu Fylling Tímans
öðruvísi. Þar var Tíminn nánast
hugsaður sem poki eða dúkkulíki,
fyllt með sagi eða sandkornum.
Fylling tímans var því reiknuð í
360 himnum, sem samsvaraði einu
ári; síðan bættust við englarnir
sem bjuggu í öllum þessum himn-
um, en þeir samsvöruðu stundum
og sekúndum ársins. Ef við notum
nútíma sekúndutal, þá finnum við
það, að englafjöldinn, sem ekki
verður tölu á komið er 31 milljón
og 104 þúsund, sem er nákvæm
tala hins indverska Brahma. Þetta
Kolbeinn
Þorleifsson
verður að nægja um hugsanlegan
fjölda þeirra sandkorna eða sagar-
spóna sem falin eru í dúkku þeirri
sem nefnist „Fylling Tímans“.
Eins og hér sést, er í kringum
Tómasarguðspjall nóg af villutrú
til að setja hvern einasta mann út
af sakramentinu sem heldur fram
trúleika þessara rita. Þegar fræði-
menn reyna að telja mönnum trú
um, að Tómasarguðspjall sé frá
árunum 50-100 e.Kr., eins og hinn
merki Koester í Harvard, er sá
hinn sami að telja mönnum trú um,
að hér sé komið elsta guðspjallið.
Að því svo viðbættu, að fyrir 60
árum fannst mynt gefin út af
Gondófares Saka - konungi á Ind-
landi, honum sem Tómas fór til
að boði bróður síns til húsagerðar,
þá eru máttarstólpar farnir að riða
í kristnum textafræðum. Því er
ekkert einkennilegt að venjulegum
stúdentum sé haldið frá því að
kynnast þessu efni. Þeir eiga að
prédika um efunarmanninn Tómas,
eins og venjulega. Þó hefur kirkjan
á Vesturlöndum sett messudaga
þessara bræðra á sömu vikuna,
Tómasarmessu 21. des. Krists-
messu 25. desember.
Fyrir nokkrum árum afhenti ég
séra Heimi Steinssyni, fyrrverandi
útvarpsstjóra, þýðingar og ritgerð-
ir um þessi Tómasarrit. Nokkru
síðar hóf Illugi Jökulsson lestur á
Tómasarguðspjalli og Barndóms-
guðspjalli Tómasar í þáttum sín-
um. Það eru að sjálfsögðu engin
tengsl þar á milli, heldur lít ég svo
á, að í seinna tilfellinu hafi maður-
inn hagnýtt sér bókasafn nýguð-
fræðings og prests við Hallgríms-
kirkju í Reykjavík og hefði það
verið mjög við hæfi ef rétt reyndist.
Höfundur er fyrrv. sóknarprestur
og kirkjusagnfræðingur.