Morgunblaðið - 31.01.1997, Side 14

14 FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Mosfellshei&i
Sooslína 1»
\\
^—^HRengiH
lofllínur
jarðstrengir
Leiðbeiningar um meðferð ofkælingar
Forða ber
sjúklingi frá
frekari kælingu
FJÖGURRA síðna leiðbeiningabækl-
ingur um fyrscu meðferð ofkælingar
hefur verið gefínn út af Landlæknis-
embættinu og Almannavörnum rík-
isins og að sögn Ólafs Ólafssonar
landlæknis eru leiðbeiningarnar
gerðar til stuðnings því björgunar-
fólki sem fæst við fyrstu meðferð
og flutning ofkældra sjúklinga utan
sjúkrahúsa.
Leiðbeiningunum er skipt í tvo
megin kafla og fjallar sá fyrri um
almenn atriði ofkælingar þar sem
segir til dæmis að ofkæling sé það
ástand þegar líkamshiti falli niður
fyrir 35°C og verði oftast vegna
ytri umhverfísaðstæðna eða sjúk-
dóma. Seinni kaflinn fjallar um mat
á því hvort ofkælingin sé væg eða
alvarleg og um fyrstu hjálp og með-
ferð við ofkælingu.
Hópur lækna auk lífeðlisfræðings
vann að leiðbeiningunum og var lögð
áhersla á að gera þær eins einfaldar
og kostur var á, að sögn Arnalds
Valgarðssonar læknis, eins þeirra
sem var í þessum hópi. „Við gerð
leiðbeininganna var aðallega stuðst
við heimildir frá Alaska og Svíþjóð,
en í þessum löndum er til mikil þekk-
ing og reynsla um þessi fræði,“ seg-
ir hann og leggur ennfremur áherslu
á að árlega séu alltaf einhveijir sjúk-
lingar lagðir inn á sjúkrahús hér á
landi með alvarlega ofkælingu, en
það bendi á nauðsyn þess að leiðbein-
ingar sem þessar séu fyrir hendi.
Ofkældum manni má alls ekki
gefa áfengi
Arnaldur segir að við fyrstu hjálp
við ofkælingu sé fyrst og fremst
mikilvægt að forða sjúklingi frá
frekari kælingu með því til dæmis
að skýla honum fyrir vindi og taka
hann úr blautum fötum. Þá eigi
hvorki að nudda útlimi né gefa alkó-
hól. „Og sé ofkælingin alvarleg er
varað við því að setja sjúklinginn í
heita sturtu eða heitt bað því það
getur verið hættulegt að hita of-
kældan mann upp á of skömmum
tíma„“ segir hann og bætir því við,
að sé rétt brugðist við á vettvangi
sé hægt að koma í veg fyrir alvar-
lega ofkælingu eða bjarga þeim sem
ofkælist.
Þá segir í leiðbeiningunum að
ákvörðun um flutning og meðferð
ofkældra sjúklinga geti verið vanda-
söm. En ef aðstæður leyfa skal flytja
sjúkling sem fyrst á sjúkrahús í lá-
rettri stöðu með hátt undin fótum.
Leiðbeiningum þessum verður
dreift til björgunar- og hjálparsveita,
slökkviliðs- og lögreglustöðva,
Rauða krossins og heilsugæslu-
stöðva.
Raflínur
Mosfellsheiði
Kollafjöröur
íbúar í Mosfellsdal mótmæla fyrirhugaðri Nesjavallalínu
Vilja fækka línum ofan-
jarðar en ekki fjölga
I BREFI til Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur borgarstjóra frá aðai-
fundi íbúasamtakanna Víghóls í
Mosfellsdal í síðustu viku mótmæla
íbúarnir harðlega fyrirhugaðri há-
spennulínu á vegum Reykjavíkur-
borgar frá Nesjavöllum yfir Mos-
fellsheiði og um Mosfellsdal. Borgar-
stjóri segir ekki koma til greina að
línan verði öll lögð í jörðu, eins og
farið er fram á, en að málið þurfí
að leysa þríhliða milli Rafmagnsveit-
unnar, Landsvirkjunar og Mosfells-
bæjar. Bæjarstjórinn í Mosfellsbæ
Morgunblaðið/Árni Sæberg
VIÐ kynningu Leiðbeininganna um fyrstu meðferð við ofkælingu. F.v: Arnaldur Valgarðsson lækn-
ir, Ólafur Ólafsson landlæknir og Sigurður Guðmundsson læknir.
segir að verið sé að fjalla um málið
í ýmsum nefndum bæjarins og að
mótmæli íbúanna sýni glöggt þörfína
á því að menn vandi sig vel við af-
greiðslu málsins.
í bréfi íbúasamtakanna segir að
sunnanverð Mosfellsheiðin sé þegar
þéttofin rafmagnslínum og óskiljan-
legt sé hvers vegna engin áform séu
uppi um að koma þeim í jörðu, í
stað þess að bæta enn við möstrum.
íbúasamtökin krefjast þess að nýja
lögnin fari öll í jörðu, a.m.k. í landi
Mosfellsbæjar frá Borgarhólum að
Korpu og að Sogslína 1, sem legið
hefur í gegnum byggðina svo ára-
tugum skiptir, verði tekin niður.
Auk Sogslínu 1, sem liggur frá
Sogsvirkjunum að Korpu, liggja yfír
Mosfellsheiði línurnar Sogslína 3 frá
Sogsvirkjunum að Geithálsi og Hval-
fjarðarlína frá Geithálsi að Grund-
artanga. Lega línanna er sýnd á
meðfylgjandi korti og er fyrirhuguð
Nesjavallalína teiknuð inn með
rauðu.
Gert er ráð fyrir að Nesjavallalína
verði lögð í jarðstreng fyrsta spölinn
frá Nesjavallavirkjun, eða um 2,5
km. Síðan muni hún liggja í 19 km
langri loftlínu, fyrst samsíða Sogs-
línu 3 vestur fyrir Sköflung, þaðan
norðvestur yfir Mosfellsheiði í átt
að Sogslínu 1 og eftir það samsíða
henni niður undir Gljúfrastein, efst
í Mosfellsdal. Þaðan verði lagður
11 km jarðstrengur að aðveitustöð
Rafmagnsveitu Reykjavíkur við
Korpu.
Að sögn Þorgeirs Einarssonar,
yfirverkfræðings verkfræðideildar
Rafmagnsveitu Reykjavíkur, er
u.þ.b. tvöfalt dýrara að leggja jarð-
streng en loftlínu. Hver kílómetri
loftlínu kostar um 12 milljónir króna
en í jörð kostar kílómetrinn 20-25
milljónir og því vegur hver kíló-
metri þungt í kostnaði. Þannig
myndi það hafa í för með sér um
80-100 milljóna króna aukakostnað
ef farið yrði að kröfu íbúa Mosfells-
dals.
Jóhann Sigurjónsson, bæjarstjóri
í Mosfellsbæ, segir að bæjarstjórn
hafi ijallað um stöðu málsins og að
það sé enn til umræðu í heilbrigð-
is-, skipulags- og veitu- og um-
hverfisnefnd. Á döfinni sé að kalia
nefndirnar saman á sameiginlegan
fund þar sem farið verði yfir stöð-
una og reynt að komast að sameig-
inlegri niðurstöðu. Hann segir málið
viðkvæmt og nauðsynlegt sé að
menn vandi sig vel við meðferð þess.
Fyrirhyggja
Landsvirkjun vilji halda línustæð-
inu með tilliti til framtíðarþarfarinn-
ar á að eiga leið inn á höfuðborgar-
svæðið. Þorsteinn Hilmarsson, upp-
lýsingafulltrúi Landsvirkjunar, segir
raforkuþörfína aukast ár frá ári og
því þurfí að sýna fyrirhyggju. Bæjar-
stjórinn segist vel skilja þá afstöðu
Landsvirkjunar en almennt vilji
menn í Mosfellsbæ þó frekar fækka
línum heldur en fjölga þeim, a.m.k.
ofanjarðar.
Úrskurður samkeppnisráðs um samning Tryggingastofnunar og Læknafélags Reykjavíkur
Tryggingastofn-
un áfrýjar
Læknafélagið hefur sagt upp samningnum
FORMAÐUR Félags ungra lækna
lítur á úrskurð samkeppnisráðs,
þess efnis að aðgangstakmarkanir
að sérfræðilæknisþjónustu brjóti
gegn samkeppnislögum, sem fulln-
aðarsigur fyrir félagið. Formaður
Læknafélags Reykjavíkur fagnar
einnig úrskurðinum en félagið hef-
ur sagt upp samningi sínum við
Tryggingastofnun frá og með 1.
apríl nk. Tryggingastofnun hyggst
áfrýja úrskurðinum.
Félag ungra lækna sendi fyrir
rúmu ári erindi til Samkeppnis-
stofnunar, þar sem farið var fram
á að ráðið úrskurðaði hvort samn-
ingur Læknafélags Reykjavíkur og
Tryggingastofnunar ríkisins um
sérfræðilæknishjálp frá 7. mars
1996 stangaðist á við samkeppnis-
lög. í úrskurðinum segir meðal
annars að það geti ekki samrýmst
samkeppnislögum að byggja synj-
un um aðgang að samningi við
Tryggingastofnun um sérfræði-
læknishjálp á mati stofnunarinnar
á þörfinni fyrir þjónustu í viðkom-
andi sérgrein.
Ákvæðið um takmörkun á
aðgengi dæmt ólöglegt
Helgi Hafsteinn Helgason, for-
maður Félags ungra lækna, segir
mikla ánægju ríkjandi meðal ungra
lækna og þó sérstaklega ungra
sérfræðinga með úrskurðinn. „Að-
gengistakmörkunarákvæðið er
dæmt ólöglegt og sömuleiðis sam-
ráðsnefndin sem átti að framfylgja
takmörkunarákvæðinu. Einnig
skiptir það máli fyrir neytendur
að geta valið sjálfir milli lækna og
losnað þannig við miðstýringu
Tryggingastofnunar. Við lítum
ekki á Tryggingastofnun sem
vinnuveitanda heldur eingöngu
millilið milli læknis og sjúklings,“
segir Helgi og bætir við: „Þessi
úrskurður er að okkar mati áfellis-
dómur yfir störfum Trygginga-
stofnunar, sem hefur stöðugt verið
að skerða kjör lækna. Stofnunin
hefur of oft komist undan án þess
að svara fyrir gjörðir sínar.“
Læknafélag Reylqavíkur
fagnar úrskurðinum
Formaður Læknafélags Reykja-
víkur, Gestur Þorgeirsson, kveðst
fagna úrskurði samkeppnisráðs.
Félagið ákvað í desember sl. að
segja samingnum upp fyrir sitt
leyti, frá og með 1. apríl nk.
„Astæðan er fyrst og fremst
óánægja með það hvernig ákvæðið
um aðgengi var framkvæmt af
hálfu Tryggingastofnunar," segir
Gestur. Hann bendir ennfremur á
að aðalfundur Læknafélags ís-
lands hafí á síðasta ári samþykkt
samhljóða að ákvæðið um aðgengi
skyldi tekið út úr samningum
lækna.
Hjá Tryggingastofnun ríkisins
eru menn ekki sáttir við úrskurð
samkeppnisráðs og hyggjast áfrýja
honum, að sögn Kristjáns Guðjóns-
sonar, deildarstjóra sjúkratrygg-
ingadeildar. „Auðvitað erum við á
öndverðum meiði. Hins vegar er
þetta með aðgengið okkur ekkert
hjartans mál í þessum samningi,
enda hefur engum ungum sérfræð-
ingi verið hafnað hingað til. Einum
hefur raunar verið synjað vegna
þess að hann var ekki í réttri sér-
grein miðað við það sem hann vildi
fara að starfa við, en annars hafa
allir verið samþykktir nema tveir,
sem eru nú til umsagnar hjá nefnd
í ráðuneytinu,“ segir hann og bend-
ir jafnframt á að tryggingaráð
hafi ályktað gegn takmörkunum á
aðgengi eins og það er ákveðið í
samningnum.
Almannatryggingum og
viðskiptum ruglað saman
„Það sem er alvarlegast fyrir
Tryggingastofnun og við teljum að
sé komið út yfir allan þjófabálk er
að hér er verið að rugla saman al-
mannatryggingum og viðskiptum.
Ef meginreglur viðskiptalífsins eiga
að fara að gilda um almannatrygg-
ingar, þá getum við alveg eins
gleymt almannatryggingum strax,“
segir Kristján ennfremur.
Aðspurður um viðbrögð heil-
brigðisráðuneytisins sagði Davíð
Á. Gunnarsson ráðuneytisstjóri að
þar á bæ hefði enn ekki gefist
tækifæri til þess að fara rækilega
yfir niðurstöðuna. „Það munum við
gera á næstu dögum og hafa sam-
ráð við Tryggingastofnun ríkisins
um hvaða áhrif þessi niðurstaða
muni hugsanlega hafa á samninga-
gerð innan heilbrigðiskerfisins,“
segir Davíð.