Morgunblaðið - 27.03.1997, Qupperneq 2

2 D FIMMTUDAGUR 27. MARZ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
SÍÐSUMAR í Urriðavatnsdölum. Vífísstaðahlíð í baksýnog fyrsti snjór haustsins á Esjunni.
Hér er horft af veröndinni við golfskálann yfir 1. teig og niður eftir 1. braut.
Urriðavatn er fallegt
stöðuvatn, steinsnar
norðan við Setbergs-
hverfið í Hafnarfirði.
Það blasir við af
Flóttamannavegin-
um, sem svo hefur verið nefndur
og Bretar lögðu á stríðsárunum.
En framan frá sést vatnið í raun-
inni illa, því hraunið sem Reykja-
nesbrautin liggur yfir, hefur tekið
á sig krók og runnið austur á
bóginn og út í vatnið. í hlíðinni
norðan við vatnið má sjá tóftir
eftir bæ og dálítill túnkragi hefur
verið í kring. Þetta var sá bær sem
hét Urriðakot til 1944, en síðan
Urriðavatn. Þama hefur verið búið
með kindur og treyst á beit uppi
í Urriðavatnsdölum og Heiðmörk.
Guðmundur Jónsson átti jörðina
til 1939, en seldi hana þá sonar-
sonum sínum, Kára og Alfreð, sem
síðar varð forstöðumaður Kjarv-
alsstaða. Síðasti ábúandi á Urriða-
vatni var hinsvegar Gunnlaugur
Sigurðsson, sem bjó þar til 1957.
Bærinn brann skömmu síðar.
Nokkru áður, 1946, hafði 30
manna hópur úr Oddfellowregl-
unni einast jörðina. Hún hafði ver-
ið auglýst til sölu og Reykjavíkur-
bær gerði tilboð, sem var hafnað.
Þá var það að hópurinn úr Odd-
fellowreglunni bauð betur, svo
kaupin gengu: Kaupverðið var 160
þúsund krónur. Síðar bættist við
hópinn svo í honum varð 61 maður.
Núna, eftir að Urriðavatnsland
er orðið þekkt útivistarsvæði, hafa
menn dást að þessari framsýni
Oddfellowa. En þeir voru ekki með
draumsýnir um það sem nú er
orðið að veruleika þama, heldur
var annað sem stóð hug þeirra og
hjarta nær á þeim tíma. Þeir höfðu
fengið augastað á hlíðinni ofan við
Urriðavatn fyrir sumarbústaði.
Þórður er einn
úr hópnum.
Þórður Kristjánsson, bygginga-
meistari, er einn af fimm eftirlif-
andi félögum úr hinum upphaflega
30 manna hópi Oddfellowa sem
keyptu landið. Hinir eru Björn G.
Bjömsson, fyrrverandi forstjóri
Sænska frystihússins, Vilhjálmur
H. Vilhjálmsson, fyrrverandi stór-
kaupmaður, Guðjón Sigurðsson
múrarameistari og Jónas B. Jóns-
son fyrrverandi fræðslustjóri
Þórður er Dýrfirðingur að upp-
runa, en lærði húsasmíði á ísafirði
og fluttist síðan til Reykjavíkur
1943 og varð mikilvirkur í bygg-
ingastastarfsemi um sína daga;
EFST: Hér er listrænn metnaður og snyrtimennska í
fyrirrúmi. Jón Otti Sigurðsson og Sigurður Einarsson
eiga heiðurinn af hönnun á bekkjum sem hvíla á stula-
bergi, og Jón Otti hefur ásamt Guðjóni Inga Eg-
gertssyni hannað teigmerkingar sem einnig eru á
stuðlabergi. A hallandi fleti efst á steininum er
brautin sýnd og númerið eins og sést á myndinni.
í miðju: Af umhverfinu í kringum flötina
má sjá, að sá sem missir boltann sinn útaf,
sendir í verulegum ógöngum. Neðst: Bráða-
birgða skáli Golfklúbbs Odd-
fellowreglunnar og Golf-
klúbbsins Odds. Hér gera
félagar sig klára fyrir sólset-
ursmót.
“VISBENDING", skúlptúr
eftir Jón Otta Sigurðsson.
Hugmynd hans er sú að verk-
ið rísi í 7m hæð við heimreið-
ina á völlinn.
byggði mörg stórhýsi, þar á meðal
hótelið og aðrar byggingar Loft-
leiða á Reykjavíkurflugvelli, mörg
hús Pósts og síma, flestar bygg-
ingar KR; þar á meðal KR-heimil-
ið og svo byggði hann að sjálf-
sögðu blokkir. Þórður verður átt-
ræður á þessu ári, og er í útliti
og að líkamsburðum eins og alla
dreymir um að geta orðið á þeim
aldri, en fæstir ná. Hann kvaðst
hafa dregið sig í hlé frá byggingar-
starfsemi þegar hann var 75 ára;
„þá nennti ég þessu ekki lengur
og fór að leika mér“, segir hann.
Og hvað meinar hann með því?
Ójú, hann kynntist því aldrei í
æsku að mega leika sér og á full-
orðinsárunum hafði hann ekki
tíma til þess. Núna leikur hann
golf á hinum nýja golfvelli Odd-
fellowa í Urriðavatnslandi og nýt-
ur þess. Hann sagði að það hefði
verið afar skrýtin tilfinning í
fyrstu að geta bara farið út og
leikið sér. En hann kvaðst hafa
kunnað því merkilega vel.
En hvað varð um drauminn um
sumarbústaðina? Um þær mundir
var þjóðin í hlekkjum allskonar
hafta. Til þess að kaupa bíl þurfti
gjaldeyrisleyfi og til þess að fá að
byggja sumarbústað þurfti fjár-
festingarleyfi, - og öllu var úthlut-
að eftir pólitískum línum og geð-
þótta. Skömmtunarstjórunum
þótti ekki nauðsynlegt að byggja
sumarbústaði og fjárfestingarleyfi
til þeirra fengust einfaldlega ekki.
Þá kom upp tvær hugmyndir, seg-
ir Þórður. Önnur var sú að selja
landið í bútum og græða á því;
hin var sú að gefa það Oddfellow-
reglunni. Það varð ofaná árið 1957
að gefa Urriðavatnsland og Odd-
fellowreglan þáði gjöfina með
þökkkum.
Landamerki
skilgreind 1986
Urriðavatnsland er í Garðabæ.
Upphaflega náði það neðar í
hraunið en Reykjanesbrautin ligg-
ur nú. En þegar Oddfellowreglan
var búin að eiga landið í 40 ár,
komst skriður á nýja þróun. Sá
hiuti landsins sem var norðan við
Reykjanesbrautina, 5 ha., var seld-
ur Garðabæ 1986. í framhaldi af
því tók stjórn Styrktar- og líknar-
sjóðs Oddfellowa undir stjórn Jóns
Ótta Sigurðssonar að huga að
nýtingu landsins. í því augnamiði
var unnið að bók um Urrðavatns-
land sem út kom 1988. Ljóst var
að efri hluti landsins yrði ekki
byggður fyrr en eftir 2050 og
Urriðavatnsdalir þar^ að auki á
vatnsverndarsvæði. I ljósi fjöl-
breyttrar náttúru og hrífandi feg-
urðar sem þarna er árið um kring,
þótti augljóst að þarna gæti orðið
útivistarparadís í næsta nágrenni
við þéttbýlið á Reykjavíkursvæð-
inu. Eftir að sú ákvörðun var
tekin að líta á Urriðavatnsland
sem útivistarsvæði, fékk fram-
kvæmdanefndin til liðs við sig fag-
menn eins og Reyni Vilhjálmsson
og Þráin Hauksson, landslagsarki-
tekta, og þá kom fljótlega upp
hugmynd um golfvöll en jafnframt
lögð áherzla á það að landið yrði
almennt útivistarsvæði og girðing
inn með Vífilsstaðahlíð var rifin
niður.
Líknarsjóðurinn hefur lagt til
efni í göngustíga, en unglingar í
Garðabæ hafa unnið verkið. Nú
eru komnir göngustígar inn eftir
Búrfellshrauni, sem tengjast
stígnum undir hlíðinni og hægt
að ganga þar talsvert langan og
framúrskarandi fallegan hring.
Inni í hrauninu hafði verið efnis-
taka, sem hætt var við, en útivist-
ar- og leiksvæði útbúið í gryfj-
unni. Hún er nægilega stór til að
rúma löglegan handboltavöll og
þar verður púttvöllur að auki.
í Urriðavatnsdölum var frá
náttúrunnar hendi öll sú tilbreyt-
ing í landslagi sem þarf til þess
að golfvöllur geti orðið í senn
krefjandi og skemmtilegur. Leitað
var til Hannesar Þorsteinssonar,
líffræðings og golfvallarhönnuðar
á Akranesi og á hann heiðurinn
af skipulagi vallarins og útfærsiu
á teigum, brautum og flötum. Með
honum unnu þeir Reynir Vil-
hjálmsson og Þráinn Hauksson.
Þriðji aðilinn sem þarna átti hlut
að máli er Batteríið, arkitektastofa
Sigurðar Einarssonar og Jóns Ól-
afs Ólafssonar, en þeir hafa teikn-
að framtíðar golfskála, sem um
leið verður miðstöð útivistarfólks
og liggja stígar frá skálanum út
á stíginn í hrauninu.
Þegar skipulagstillögurnar lágu
fyrir og höfðu verið samþykktar
af þar til bærum yfirvöldum, voru
þær gefnar út í veglegu riti og
kynntar innan Reglunnar. Var
strax mikill áhugi á stofnun golf-
klúbbs sem Oddfellowar ættu aðild
að. Um leið og völlurinn var tilbú-
inn, hófu margir félagar í nýstofn-
uðum Golfklúbbi Oddfellowa að
leika golf, sem aldrei höfðu snert
á því áður, og uppgötvuðu nú, að
Urriðavatnsdalir er unaðsreitur
HUGMYND arkitektanna í Batteríinu að framtíðar golfskála, sem jafnframt
nýtist öllum þeim sem stunda útiveru og gönguferðir á svæðinu.