Morgunblaðið - 28.06.1997, Page 38

38 LAUGARDAGUR 28. JÚNÍ 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
ÞORSTEINN
SIGURÐSSON
+ Þorsteinn Sig-
urðsson frá
Melstað, einnig
kenndur við Blát-
ind, fæddist í Vest-
mannaeyjum 14.
nóvember 1913.
Hann lést á Hraun-
búðum, dval-
arheimili aldraðra i
Eyjum, 19. júní síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru Sigrún
Jónsdóttir og Sig-
urður Hermanns-
son. Alsystir hans
var Þórunn Sig-
urðardóttir og hálfbróðir hans
var Sigurður Ágústsson og eru
bæði iátin.
Þorsteinn var húsasmíða-
meistari að mennt, en fljótlega
snerist hugur hans til fisk-
vinnslu og útgerðar og á þeim
vettvangi varð hans aðalævi-
starf. Hann var einn af frum-
kvöðlum og forystumönnum í
atvinnulífi í Vestmannaeyjum
um áratuga skeið.
Steini á Blátindi, eins og
hann var jafnan kallaður, var
einn af þremur stofnendum
Fiskiðjunnar og gegndi hann
framkvæmdastjórastarfi þar
um árabil. Þá var hann einnig
framkvæmdastjóri Fiskimjöls-
verksmiðjunnar í Vestmanna-
eyjum og undir hans sljórn
varð mikil uppsveifla hjá fyrir-
tækinu og það endurbyggt að
mestu. Auk afskipta af útgerð
í gegnum Fiskiðjuna rak hann
eigin útgerð með Ólafi Sigurðs-
syni frá Skuld, Ófeig VE, og
var einn af bátum þeirra fyrsti
stálbáturinn sem keyptur var
til landsins.
Þorsteinn hafði um hríð af-
skipti af bæjarmálum og sat í
bæjarsljóm Vestmannaeyja eitt
kjörtímabil fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn. Þá sat hann lengi í
skólanefnd Stýrimannaskólans
sem fulltrúi Útvegs-
bændafélags Vest-
mannaeyja.
Þorsteinn gerðist
félagi í Akóges
skömmu eftir stofn-
un félagsins og
einnig var hann
virkur í starfi Rot-
aryklúbbs Vest-
mannaeyja lengi,
sem og knatt-
spymufélagsins
Týs. Þorsteinn var
alla tið mikill list-
unnandi og á sínum
yngri ámm spilaði
hann með Lúðrasveit Vest-
mannaeyja og söng einnig með
Vestmannakórnum. Síðari ár
beindi Þorsteinn kröftum sínum
að umhverfismálum í Eyjum og
beitti sér m.a. fyrir merkingu
ömefna í Vestmannaeyjum.
Sigurður faðir hans dó þegar
Þorsteinn var ungur drengnr
og ólst hann því upp að stómm
hluta hjá Valdimar á Álfhólum
í Vestur-Landeyjum og bar
hann ávallt mikinn hlýhug og
þakklæti til fólksins sem hann
ólst upp með í Landeyjunum.
Síðar giftist Sigrún móðir Þor-
steins Ágústi Úlfarssyni og
reyndist hann Þorsteini ávallt
mjög vel.
Eftirlifandi eiginkona Þor-
steins er Anna Jónsdóttir til
heimilis á Hraunbuðum í Vest-
mannaeyjum. Dætur þeirra em
tvær, Sigrún, gift Sigurði Elías-
syni, hafnarverði í Vestmanna-
eyjum, þeirra böm eru, Þor-
steinn, Ánna Lilja og Elísa, og
Stefanía, gift Viktori Berg
Helgasyni, útgerðarmanni í
Vestmannaeyjum, þeirra böm
em Þorsteinn, Helgi og Gunnar
Berg.
Útför Þorsteins fer fram í
Landakirkju i Vestmannaeyj-
umm í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
Nú þegar jörðin er að vakna af
vetrardvala, blóm í haga, æmar
bomar, bjargfuglinn orpinn og ung-
viðið leikur sér, slokknar líf vinar
mi'ns Þorsteins Sigurðssonar frá
Blátindi. Með láti Þorsteins eru
þeir allir látnir, sem stofnuðu Fisk-
iðjuna á sínum tíma. Hinir vom
Ágúst Matthíasson og Gísli Þor-
steinsson. Steini á Blátindi (eins og
hann var jafnan kallaður) tók virk-
an þátt í athafnalífi bæjarins til
fjölda ára. Fyrst var hann fram-
kvæmdastjóri hjá Einari Sigurðs-
syni, síðar í Fiskiðjunni og að lokum
í Fiskimjölsverksmiðjunni í Vest-
mannaeyjum. Steini var húsasmíða-
meistari að mennt og kom það sér
vel við uppbyggingu Fiskiðjunnar
og FIVE. Steini var menningarlega
sinnaður, hafði gaman af góðri tón-
list enda söngmaður góður. Einnig
bar hann gott skyn á myndlist eins
og heimili hans bar vott um. Steini
sat eitt kjörtímabil í bæjarstjóm
Vestmannaeyja, en hvarf fljótlega
úr pólitíkinni, hugur hans leitaði
meira til náttúmnnar og pólitískt
þras var honum lítt að skapi. Hann
naut sín best á meðal trillukarla,
úteyjamanna og bænda. Sem ungl-
ingur var hann í sveit í Landeyjun-
um hjá Valdimar í Álfhólum og
hélt tryggð við það fólk alla tíð.
Einnig eignaðist hann góða vini,
t.d. Agúst í Sigluvík o.fl. Ég varð
þess aðnjótandi að heimsækja þetta
fólk með Steina á ferðalögum okkar
um landið. Áður en lagt var af stað
frá Eyjum var bíllinn fylltur fisk-
meti (saltfiski, vænum lúðum og
nokkrum tunnum af saltsíld í hross-
in), það var svo hátíð í bæ þegar
Þorsteinn á Blátindi _ók í hlað og
veitti á bæði borð. Á yngri ámm
fór Steini mikið til eggja bæði á
heimalandinu og í úteyjum. Iðulega
þegar við sigldum undir einhveiju
svartfuglabælinu sagði hann:
„Hérna seig ég í gamla daga.“
Hann var hafsjór af fróðleik um
örnefni í Eyjum, enda búinn að
príla um allar Eyjarnar, fram á
ystu snasir og síga í hæstu björg.
Faðir minn sagðist oft hafa verið
með Steina við eggjatökur, hann
hefði verið mjög lipur og öruggur
fjallamaður, gætinn en samt áræð-
inn.
Áræðinn, það er einmitt það sem
Steini var alla tíð. Hann fór ekki
alltaf troðnar slóðir í verkum sínum,
t.d. létu hann og Ólafur Sigurðsson
frá Skuld byggja fyrir sig fyrsta
stálfiskibát íslendinga í Hollandi
árið 1954. Bygging Fiskiðjunnar
var einnig dæmi um stórhug á þeim
tíma. Á yngri áram var hann virkur
félagi í Knattspyrnufélaginu Tý og
má geta þess, að hann gaf félaginu
það land þar sem félagið gerði síðan
myndarlegan knattspyrnuvöll við
Hástein. Hann var félagi í Rótary-
klúbbi Vestmannaeyja. Einnig var
hann heiðursfélagi í Akóges. Á
meðan heilsan leyfði var hann ötull
og góður félagi í þeim báðum. Fyr-
ir nokkmm árum hafði hann for-
göngu um að merkja ýmis ömefni
hér í bæ. Þá þurfti ég að teikna
þetta upp eftir kúnstarinnar reglum
og það var síðan sent í Steinsmiðju
Sigurðar Helgasonar ásamt völdu
sjávargijóti frá Eyjum. Svona
skyldi þetta unnið og ekki frá því
hvikað. Fyrir þetta framtak sitt var
honum veitt viðurkenning frá
Menningarsjóði Sparisjóðs Vest-
mannaeyja. Hann var í forsvari við
gerð minnisvarða um vin sinn og
æskufélaga Oddgeir Kristjánsson á
Stakkagerðistúninu. Hann studdi
ávallt vel Stýrimannaskólann í
Vestmannaeyjum og sat í skóla-
nefnd til margra ára.
Svona mætti lengi telja. Það
hrannast upp minningarbrotin að
leiðarlokum, því af nógu er að taka
eftir áratuga trygga og góða vin-
áttu. Ógleymanlegar em ferðimar
á Barðanum inn á Danskahraun,
Flúðir vestur að Dröngum og í Suð-
ursjóinn með eyjarnar allt um kring
og Heimaey í sínu fegursta skarti,
eða eins og vinur okkar Ási í Bæ
orðaði það svo snilldarlega í kvæð-
inu Heima: Hún rís úr sumar sæn-
um / í silkimjúkum blænum / með
fjöll í fleti grænum / mín fagra
Heimaey ... og enn þeir fiskinn
fanga / við Flúðir, Svið og
Dranga / þó stormur stijúki
vanga / það stælir karlmanns lund.
Steini átti það stundum til, þegar
veðrið var sem fallegast og spegil-
sléttur hafflöturinn glitraði og hann
var sestur á þóftuna sína, að taka
ofan hattinn og syngja hástöfum
fyrir mig og múkkann. Stundum
vomm við svolítið léttgeggjaðir, t.d.
þegar við fómm „Bjarmalandstúr-
ana“ og höfðum með okkur rauð-
vínskútinn, en alltaf lukkaðist þetta
og við komum heilir heim. Upp í
hugann kemúr ferð er við fómm
austur á fírði. Ætlunin var að veiða
físk í á sem heitir Tinna og er í
Breiðdalnum. Eftir að við vomm
búnir að beija þessa sprænu í þijá
daga og ekki séð og því síður feng-
ið físk, þá fórum við nú að grennsl-
ast eftir veiðibókinni. Við fundum
hana um síðir í sjoppu þar í grennd-
inni. Samkvæmt henni var fræðileg-
ur möguleiki á því að við gætum
veitt hálfan físk á viku. Það var því
snarlega pakkað saman og við yfírg-
áfum svæðið. Nú skyldi haldið norð-
ur á Borgarfjörð eystri. Þar veiddum
við nokkra silunga og nutum veður-
blíðunnar þar sem meistari Kjarval
gerði mörg af sínum bestu listaverk-
um með Dyrfjöll að myndefni. Síðan
var ekið suður Sprengisand og aflinn
snæddur á hálendinu.
Já, það er frá mörgu að segja
eftir öll þessi ár sem við áttum sam-
an. Síðustu árin dvaldi Steini í
Hraunbúðum og það var eitt af
helgarverkunum að heimsækja
hann og gjarnan fengum við okkur
viðring (bíltúr). Umræðuefnin vom
aðallega örnefni, aflabrögð og nátt-
úruskoðun, t.d. hvort lundinn væri
sestur upp eða svartfluglinn kominn
í bjargið og hvort ég hefði heyrt í
lóunni. Svona var Steini á Blátindi.
Hann átti fáa sína líka. Höfðingi
heim að sækja, hyglaði þeim sem
minna máttu sín og hafði ekki
mörg orð um það. í síðustu heim-
sókn minni til hans var það fast-
mælum bundið að ég myndi teikna
fyrir hann Efra Saltaberg, sem ég
og gerði. Ég ætlaði að færa honum
þessa skissu sl. laugardag, en nú
verður einhver bið á því. Þetta
dæmi sýnir vel hvar hugurinn dvaldi
fram á síðustu stundu.
Anna, Sigrún, Stefí, Gunna,
tengdasynir, barnabörn og barna-
bamaböm, við Hólmfríður og Nýja
sendum ykkur innilegustu samúð-
arkveðjur.
Ég kveð bóndann á Blátindi með
söknuði og trega. Hinsta kveðjan
til þín, kæri vinur, er brot úr ljóða-
bálki, sem Ási orti um þig sjötugan:
Gakktu svo hress um gömul spor
jiar golan kitlar þangið.
Ég sé þig á Barðanum sigla i vor
með sólina í fangið.
Guðjón Ólafsson
(Gaui í Gíslholti).
GUÐRÚN
EMILSDÓTTIR
+ Guðrún Emilsdóttir fæddist
á Borg í Skriðudal 20. apríl
1913. Hún lést á Elli- og hjúkr-
unarheimilinu Skjóli 15. júní
síðastliðinn og fór útför hennar
fram frá Fossvogskirkju 25.
júní.
Ég veit um eitt blóm
sem ekki bregður litum
þegar það fölnar -
blómið vex í hjarta
mannsins á þessari jörð.
(jsp.ljóð)
Elsku amma Guðrún, við Diljá
hefðum viljað kveðja þig með öðmm
hætti, faðma þig að okkur og segja
þér hversu mikið okkur þykir vænt
um þig. En lífið er einu sinni þann-
ig, við vitum aldrei hvenær tími
okkar í þessu jarðlífi er allur. Þess
vegna kveðjum við þig nú og föðm-
um þig í huga okkar með þessum
fátæklegu orðum. Þakka þér fyrir
allar góðu stundirnar sem við áttum
saman, þær stundir geymum við
með okkur alla tíð. Þakka þér fyrir
vináttu þína, stuðning þinn og
tryggð.
Við trúum því að nú líði þér vel,
elsku amma.
Ættingjum öllum sendum við
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Di(já og Kristín.
Það var um sumarið 1990 að ég
var svo lánsöm að fá að kynnast
Guðrúnu Emilsdóttur. Bjó hún þá
hjá sonarsyni sínum, Eyjólfí Kjalari
Emilssyni, og fyrrverandi konu
hans, Hjördísi Hákonardóttur. Þar
fann ég fyrir eðlislægri gestrisni
hennar, því að þótt ekki væri hún
heima hjá sér og hún væri líkam-
lega mjög þreytt, fannst henni ekki
annað hægt en að baka pönnukökur
ofaní okkur. Guðrún var í einu orði
sagt yndisleg kona, góð og hlý og
ræðin og skemmtileg. Hún var gáf-
uð kona og mjög minnug og sagði
sérstaklega lifandi frá. Hjá henni
heyrði ég margar bernskusögur af
sonarsyni hennar og unnusta mín-
um Ömólfí Kristjánssyni og fékk
því fyrir hennar tilverknað kynnst
honum sem bami.
Guðrún naut þess að hafa fólk í
kringum sig enda alin upp á mjög
mannmörgu heimili. Man ég að mér
þótti það mjög merkilegt er hún
sagði mér að hún hefði átt mjög
erfítt með að venjast því að sofa
ein í rúmi þegar Eyjólfur fór á elli-
heimilið, enda þá aldrei sofið ein,
því að hinar mörgu systur á Stuðl-
um hafi deilt með sér rúmum þar
til þær giftust og gengu í eina
sæng með eiginmönnum sínum.
Guðrún hafði mikla ánægju af
samskiptunum við sína mörgu af-
komendur og lét sér annt um þá
alla. Vorkenndi ég henni því sárt
fyrir hvað mörg af hennar bömum
bamabömum og barnabarnabömum
hafa verið og em nú búsett erlend-
is. Ég kveð hana með söknuði og
veit að það gera fjölmargir aðrir.
Helga Steinunn Torfadóttir.
Þorsteinn Sigurðsson á Blátindi
í Vestmannaeyjum var athafna-
skáld, hann var mikilvirkur at-
hafnamaður í forsvari stærstu fisk-
vinnslufyrirtækja landsins um langt
árabil, en jafnhliða gaf hann sér
tíma til að huga grannt að ýmsum
framfara- og hagsmunamálum
bæði á sviði landsmála almennt og
umhverfismála. Steini á Blátindi
var ákaflega hlýr og þægilegur
maður og það var mikil reisn og
vídd í öllu sem hann gerði. Hann
framkvæmdi hávaðalaust en mark-
visst og oft minnti stíll hans á lip-
urð bjargmannsins í þverhníptu
berginu, því þótt oft virtist ókleift
hafði Steini það með seiglunni og
ótrúlegri fylgni. Reyndar var hann
í hópi snjöllustu bjargmanna og
kleif á sínum tíma ásamt félaga
sínum fyrstur manna Þrídranga í
Vestmannaeyjum. Þar er þverhnípt-
ur hamarinn og virðist ekki á færi
nema fuglsins fljúgandi að fara þar
upp, en þar fór athafnaskáldið
fyrstur manna.
Þorsteinn Sigurðsson var glæsi-
legur maður og þegar þau fóru um,
hann og hin sérlega glæsilega kona
hans, Anna, þá var stíll yfír svæð-
inu. Vestmannaeyjar voru heimsálf-
an sem þessi ljúfi maður lagði rækt
við umfram annað, hér tók hann
þátt í margs konar félagsstarfi, sat
um tíma í bæjarstjórn fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn, hvatti til aukinnar
menntunar skipstjórnarmanna og
lagði víða hönd á plóginn auk þess
að stýra og byggja upp aflmikil
fyrirtæki eins og Fiskiðjuna í Vest-
mannaeyjum og Fiskimjölsverk-
smiðjuna eða Gúanóið eins og verk-
smiðjan er kölluð í daglegu tali.
Steini á Blátindi ígrundaði alla
hluti, en hann var skjótur að taka
ákvarðanir þegar upp kom, því inn-
leggið í vangaveltunni var svo mik-
ið fyrir. Oft hringdi Steini eða kom
boðum með orðunum: „Ég þarf að
ræða við þig við tækifæri." Þá var
hann að velta fyrir sér ólíkustu
málum og alltaf lagði hann gott
til, alltaf fann hann brúklega fleti
með nýju sniði sem hann lagði á
borðið með einstakri hógværð sinni
en rökfestu. Þorsteinn Sigurðsson
var listrænn maður og hann sá
möguleikana í auðlind okkar í haf-
inu, jafnt möguleikunum í umhverfi
okkar almennt og mikilvægi þess
að virða og hlú að umhverfinu. Það
gerði hann til dæmis upp á sitt ein-
dæmi á efri ámm með því að láta
höggva örnefni í fjörusteina og
koma merkingunum fyrir hjá við-
komandi örnefnum.
Steini á Blátindi fór aldrei fram
með offorsi, hann var eins og breiðu
stórfljótin, allt leið fram með miklu
afli, en mjúklega. Það var gott að
eiga hann að, gott að hlusta á ráð-
in hans, gott að vita af honum, því
honum fylgdi hlýja og öryggi.
Önnu, Stefí, Sigrúnu og öllum
ættingjum og vinum sendi ég hug-
heilar samúðarkveðjur. Megi Steina
á Blátindi farnast vel í þrítugum
hömrum eilífðarinnar, því það er
alveg klárt, að þar mun hann ekki
sitja aðgerðalaus. Fet fyrir fet mun
allt færast fram. _
Árni Johnsen.
Þorsteinn á Blátindi eða afí á
Blá eins og ég kallaði hann alltaf
er fallinn frá. A þessum tímamótum
eru margar góðar minningar sem
sækja á enda skipaði hann mikil-
vægan sess í lífi mínu. Ég er fyrsta
barnabarn hans og var skírður í
höfuðið á honum. Samband okkar
nafnanna var alla tíð mjög gott,
enda þótt ég hafí ekki alltaf látið
vel að stjórn. Það kom kannski fyrst
í ljós þegar hann hélt á mér undir
skírn. Snáðinn var nefnilega orðinn
níu mánaða gamall þegar hann var
skírður og frekar stór miðað við
aldur. Þessi annars virðulega athöfn
fór alveg úr böndunum því megninu
af vígða vatninu náði hann að
skvetta á hann afa sinn.
Þessi uppákoma í kirkjunni
treysti enn frekar sambandið okkar
á milli. Á hveijum sunnudegi mætti
afí í sínu fínasta pússi og fór með
mig í bíltúr. Hann rúntaði með mig
um eyjuna og fræddi mig um ör-
nefni og fugla. Móðir mín hlær enn
þann dag í dag að því að þegar við
komum til baka vomm við oft ansi
snúnir eftir að hafa eytt megninu
af bíltúrnum í að rífast um hvaða
götur ætti að keyra en alltaf mætti
hann aftur næsta sunnudag og allt-
af var ég tilbúinn til að fara með
honum í bíltúr.
Ekki var ég gamall þegar við
nafnarnir fómm að ferðast bara
tveir upp á fasta landið þar sem
hann þvældist með mig jafnt í kaup-
staði og sveit í heimsóknir til ætt-
ingja og vina. Á þessum ferðum
kenndi hann mér gildi þess að rækta
frændsemi og vinskap, rétta um-
gengni við dýrin og að bera virðingu
fyrir náttúranni. Já, það er óhætt
að segja að við áttum margar sam-
vemstundimar, oftar en ekki bara
við tveir og ég velti því fyrir mér
hvort ég hafi gefíð þér jafn mikið
og þú gafst mér á þeim tíma sem
við nutum návistar hvor annars.
Nú kveð ég þig, afí minn á Blá,
í hinsta sinni. Þú munt alltaf eiga
vísan stað í hjarta mínu, ég vona
að þér vegni vel á leið þinni til hins
óþekkta lands og að góður guð
muni blessa þig.
Þorsteinn Viktorsson.