Morgunblaðið - 22.06.1997, Qupperneq 20

20 SUNNUDAGUR 22. JÚNÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
kwnm*’1*.
4\v ItKvw'
•W*«* fmí***^'
Uv^*<v^v

{i^« wwv W*
vltrwKl
^ |* K*
Á Jónsmessunni fyrir 80 árum leit Kristinn
Olsen flugstjóri dagsins ljós. Ævi drengsins varð
--------------------7------------------------
samstiga flugsögu Islands. Hann hefur verið
mótandi um framvinduna með djörfu framtaki
og stjórnunarstörfum og flaug frá upphafí
flestum þeim flugvélum sem þar komu við sögu,
frá sjóvélunum litlu að stóru Rollsunum. Rósemi
Kristins og úrræðasemi var viðbrugðið á hverju
sem gekk. Eg var svo heppinn, var bara
viðkvæðið er Elín Pálmadóttir impraði við
______hann á ýmsum uppákomum á þeirri________
ævintýralegu vegferð.
VIÐ göngum um stóra húsið
hans Kristins Olsen niðri við
sjóinn í Arnarnesinu, þar sem
álft kemur daglega til að þiggja mat
af höfðingjanum sem þar býr. Flug-
vél rennir sér lágt yfír fjörðinn á
leið inn á Reykjavíkurflugvöll hand-
an fjarðarins og aðeins eitt nes
kemur í veg fyrir að við sjáum utar
við strandlengjuna staðinn þar sem
hann fæddist 24. júní 1917.
„Ég fæddist á Pormóðsstöðum
þar niðri við sjóinn og gekk því í
Mýrarhúsaskóla á Seltjarnarnesi,“
segir hann. „Gekk með fjörunni þar
sem engin hús voru þá nema tveir
þrír bæir. í skólann hafði ég með
mér byssu, sem ég faldi niðri í fjöru
á skólatímanum. Skaut endur og
skarfa og fleiri fugla. Pabbi sálugi
var góð skytta og mikið í veiði og ég
byrjaði snemma. Pegar ég skaut
fyrstu rjúpuna mína var ég ekki
nema sjö ára gamall og þá veiddi ég
líka fyrsta laxinn í Þjórsá, þar sem
pabbi veiddi í 25 sumur. Leigði
veiðirétt af Kálfafellskirkju og lét
laxinn í Reykhúsið á Grettisgötunni.
Hann var með bát, veiddi grásleppu
og rauðmaga, og maður ólst upp við
þetta og lærði af honum. Hann
veiddi líka rjúpur og seldi til Nor-
egs og sjálfur seldi ég tvær endur í
viku til konu á Suðurgötunni. Pabbi
var Norðmaður, hét Jentoft Ger-
hard Hagelund Olsen, og starfaði
sem verkstjóri í lýsinu hjá Alliance
við Þormóðsstaði. Hafði komið til
Islands til að kenna íslendingum að
veiða lax í kílnót inni á Sundum. Við
vorum átta systkinin, fjórar stelpur
og fjórir strákar, ég elstur. Við
hjálpuðum pabba með grásleppuna,
að vaska og setja í poka. Fyrir 100
saltaðar grásleppur fékk hann eitt
lamb. Skipti við bændur austur í
Landsveit. Ég man að einu sinni
fékk hann 27 lömb, sem var líka
slátrað heima hjá okkur. Var góð
búbót fyrir stórt heimili. Við hjálp-
uðum eins og gengur til við kart-
öfiurækt og fleira."
Þetta hafa verið kartnir strákar.
Hafa kannski stundum teflt á tæpt
vað? Ekki tekur Kristinn undir það.
Vill meina að allt lífið sé tilviljun og
heppni eða óheppni. „Ég er alveg
klár á því að ég hefi verið heppinn,"
segir hann og rifjar upp atvik þegar
þeir bræður, hann og Gerhard, voru
14-15 ára gamlir. A heimilinu var
bátur með smámótor, hálft annað
hestafl. Strákamir ætluðu á sjó í
sæmilegu veðri til að skjóta fugla.
Þeir voru búnir að koma bátnum
niður í fjöruna, voru að ýta honum
úr vör og setja hann í gang þegar
mótorinn springur. Ekki um annað
að gera en að róa aftur í land. Þeir
eru að setja upp bátinn þegar allt í
einu skellur á brjálað veður, iðulaus
stórhríð og sjórinn eftir því, varla
stætt. Þessi ofsabylur var á norð-
austan og stóð af landi. Kristinn
segir alveg útilokað að þeir hefðu
sloppið lifandi hefðu þeir verið á sjó.
Alltaf jafn rólegur
„Oft hefi ég rekið mig á að þetta
líf er tilviljunum háð,“ segir Krist-
inn og nefnir annað dæmi frá því
hann var við flugnám í Kanada.
Hann hafði farið með norskum fé-
laga sínum til veiða hjá frænda hans
sem bjó í kofa við White Mouth vatn
langt fyrir norðan Winnipeg. Þeir
óku á Fordbíl Kristins og voru
komnir í nánast engu skyggni út á
vatnið, sem karlinn fullyrti að væri
beinfrosið. „Úti á vatninu opnaði
Harald dymar sín megin og þóttist
heyra brak í ísnum. Mér fannst ís-
inn vera farinn að ganga í bylgjum
og í sömu svifum sáum við blátt
vatn beint framundan. Isinn var far-
inn að bresta undan okkur. Það
varð okkur til lífs að ég beygði ofur-
rólega frá. Ef ég hefði reynt að
stoppa eða beygja snöggt þá hefð-
um við sokkið, farið í ískalt vatnið í
grimmdarfrosti og farist."
Hann viðurkennir þó að ekki hafi
það verið einber tilviljun, heldur
ekki síður að hann hélt ró sinni.
Hefur Kristinn alltaf verið svona ró-
legur? Já, hann kveðst hafa verið
heppinn með það, en nefnir
óðara fleiri dæmi þar sem
heppni hafi bjargað.
I Kanada var hann eitt sinn
að koma niður úr skýjum í
snjókomu með mótorana báða
stopp og ekkert nema skógur
og klettar undir. Allt í einu sá
hann hvítan blett til hægri og
beygði þangað. Þá kom sér vel
að hafa verið í sviffluginu. Á
milli var vegur, girðing og síma-
lína. Hraðinn var svo lítill og
munaði svo mjóu að hann næði
inn á þennan blett að hann þorði
ekki annað en stinga sér undir
símalínuna. Sleit efsta girðingar-
strenginn með stélhjólinu og lenti
með hjólin uppi í kafsnjó á túni, á
eina blettinum sem þama var á
stóru svæði. Eins og að lenda í
dúnsæng, segir hann. Hann
hringdi og var sagt að ganga á
næsta bæ og taka lestina til
Winnipeg. Þar var þá annar flug-
stjóri með sína dáta. í þessu veðri
fóru 4 af vélum þeirra niður af 7.
Enginn fórst en margir stórslösuð-
ust.
Kristinn minnist á að svifflugið
hafi hjálpað, sem sýnir að hann var
strax sem strákur kominn í snert-
ingu við flugtá á þessum fyrstu ár-
um flugvéla. „Á túnblettinum í mýr-
inni fyrir neðan Háskólann voru
Hollendingar og fleiri með flugvél-
ar. Það var svo stutt fyrir okkur
strákana að fara að við vorum alltaf
að sniglast í kringum þá. Síðan var
ég í svifflugi á Sandskeiðinu. Tók A,
B og C próf í því.“
Var það kannski strax þar sem
hann ákvað að gerast flugmaður?
„Ég veit það ekki. Ég var búinn að
ganga frá kaupum á 12 tonna dekk-
bát að austan, ætlaði að stunda sjó-
inn. Einhvem veginn breyttist það.
Og við ákváðum fjórir félagamir að
skella okkur vestur í flugskóla
Konna Jóhannessonar í Kanada að
læra að fljúga. Fórum fyrst saman
Jóhannes Snomason, Sigurður
Ólafsson, Kjartan Guðbrandsson og
ég. Alfreð Elíasson kom svo
skömmu seinna og fleiri.“
Enn einu sinni nefnir Kristinn
heppnina í lífinu í ferðinni til
Kanada. Þeir félagar vora búnir að
útvega sér frítt far vestur með
flutningaskipinu Eddu. En þurftu á
síðustu stundu að fá vegabréfsárit-
un því siglt var til Bandaríkjanna.
Þar sem svo naumt var að þeir
næðu skipinu höfðu þeir tryggt sér
til vara far með Heklunni 10 dögum
síðar. Eddan lá í Hafnarfirði. Á síð-
ustu stundu komu þeir með blautar
myndir í bandaríska sendiráðið sem
afgreiddi þá í hvelli og munaði ekki
nema mínútu að þeir kæmust um
borð í Edduna áður en hún sigldi.
Ferðin var áfallalaus. Heklan var
aftur á móti skotin niður og flestir
fórast sem þar vora um borð. „Ég
segi það enn einu sinni og er harður
á því að þetta líf sé tilviljunum háð.“
í brölti og brasi
Strákarnir byrjuðu snemma að
bjarga sér sjálfir hvað sem upp á
kom, sem ekki hefur kannski síður
dugað Kristni vel í lífinu en skóla-
setur. „Sem unglingur byrjaði ég
líka að brölta í bílabransanum,
enda hægt að komast í verkstæði.
Fyrsta bílinn keypti ég fyrir 130
krónur. Það var bara grind og mót-
or, sem maður fór að smíða hús á.
Við urðum að fara á reiðhjóli með
brúsa í bæinn til að kaupa bensín,
því við vorum of ungir til að geta
keyrt á bensínstöð. Einu sinni
komu tveir samstarfsmenn pabba
labbandi eftir veginum. Við lögðum
KRISTINN 7 ára gamall með föður sínum. Þá veiddi hann
sinn fyrsta lax og líka fyrstu rjúpuna.
ÞETTAljóö SSISStoSní á
Morgnnblaðið/Ól.K. Mag.
LOFTLEIÐAMENN urðu fyrstir til að gera Lúxemborg að
áfangastað. Fyrsta Loftleiðaflugvélin lendir á nýjum Findelflug
velli 22. maí 1955. Efst stendur Alfreð Elíasson, þá Kristján
Guðlaugsson, Sigurður Magnússon, Sigurður Helgason, Agnar
Kofoed Hansen, flugstjórinn Kristinn Olsen og Ingólfur Jónsson
samgönguráðherra.
spýtu yfir að aftan svo
karlamir gætu setið þar
með lappimar aftur af.
í beygju rann spýtan til
og karlarnir duttu af.
Meiddu sig ekki því
hraðinn var lítill. Þá
tók pabbi gamli fram-
hjólin undan bflnum
svo að við gætum ekki
leikið okkur á honum.
Pabbi var svo mikill
mixari og góður
smiður. Maður hafði
tækifæri til að bjarga sér með því
að komast í verkfærin hans. „
Komu með flugvél heim
Eftir að hafa verið í Flugskóla
Konna í Winnipeg og tekið sín próf,
fóra þeir félagar að fljúga fyrir her-
inn. Heimsstyrjöldin var í fullum
gangi og Kristinn flaug mikið með
unga Nýsjálendinga sem verið var
að æfa til að varpa sprengjum áður
en þeir yrðu sendir í stríðið. „Það
var mikil og góð reynsla, næturflug
á tveggja hreyfla vélum. Við vorum