Morgunblaðið - 24.07.1997, Qupperneq 6

6 FIMMTUDAGUR 24. JÚLÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Arnaldur
Hvalfjarðargöng orðin 4.820 metra löng
Vegskálinn steyptur
Forseti Kjaradóms um ólíka úrskurði
kjaranefndar og Kjaradóms
Kjaranefnd ötulli
við að breyta laun-
um sinna manna
HAFIN er vinna við að steypa
vegskála að sunnanverðum
Hvalfjarðargöng-unum. Fyrsti
áfangi var steyptur í fyrradag.
Vegskálinn er 218 metra langur
að sunnanverðu og níu metra
breiður og hver steypuáfangi
er 12 metrar. Áfangarnir eru
því um 20 talsins og er ráðgert
að verkinu verði lokið í október.
Aætlað er að byrja að steypa
vegskála að norðanverðu í haust
en hann verður 60 metra langur
og 12 metrar á breidd. Hæðin í
skálunum er um sex metrar.
Notuð eru stálmót sem eru
sérhönnuð og sérsmíðuð í Sviss
og Ítalíu fyrir þetta verk. Mótin
eru færð til á járnbrautartein-
um. Hermann Sigurðsson stað-
arverkfræðingur segir að þetta
sé algeng aðferð erlendis þegar
langir skálar eru steyptir. Mótin
eru af staðlaðri stærð og voru
ekki fáanleg notuð. Hugsanlega
verða þau seld úr landi að notk-
un Iokinni.
AIIs fara um 2.000 rúmmetrar
af steypu í vegskálann sunnan-
verðan. í meðalstórt einbýlishús
fara 150-200 rúmmetrar af
steypu. í skálann að norðan-
verðu fara um 500 rúmmetrar
af steypu.
Eftir er að grafa
650 metra
Hermann segir að góður
gangur sé í gerð sjálfra gang-
anna. Undanfarnar vikur hafi
þau Iengst um 100 metra á viku.
Að sunnanverðu eru göngin orð-
in 2.670 metra löng og 2.150
metra löng að norðanverðu. Enn
er eftir að grafa 650 metra og
auk þess þarf að sprengja fyrir
stórri vatnsþró og snúningsút-
skoti í miðjum göngunum.
„Við vonumst til þess að það
verði komin hola í gegn í októ-
ber. Við erum nokkra mánuði á
undan áætlun og stefnt er að
því að göngin verði opnuð fyrir
umferð haustið 1998,“ sagði
Hermann.
LEIKLIST
Lcikfclag íslands
Veðmálið eftir Mark Med-
off.
Islensk þýðing: Jón Bjami Guð-
mundsson. Leikarar: Baltasar Kor-
mákur, Benedikt Erlingsson, Kjartan
Guðjónsson og Margrét Vilhjálms-
dóttir. Leikstjóri: Magnús Geir Þórð-
arson. Leikmynd og búningar: Stígur
Steinþórsson. Lýsing: Jóhann Bjami
Pálmason. Tónlistarstjóm: Emilíana
Torrini. Loftkastalinn, miðvikudag-
ur 23. júlí
LÍKT OG í fyrrasumar setja
Loftkastalamenn (í samvinnu við
Leikfélag íslands) nú á svið tveggja
áratuga gamalt bandarískt leikrit.
Að þessu sinni er það Veðmálið eft-
ir Mark Medoff, sem íslenskir áhorf-
endur kannast við sem höfund leik-
ritanna „Hvenær kemurðu aftur
rauðhærði riddari?" og „Guð gaf
mér eyra“ (Children of a Lesser
God), sem fært var í kvikmyndabún-
ing fyrir rúmum áratug. Þótt það
sé ástæðulítið að vera að fárast yfir
þessu vali í sjálfu sér, þar sem allt
of lítið af bandarískum nútímaverk-
um ratar yfirhöfuð inn í íslenskt leik-
hús, má kannski spyija af hveiju
ungt og framsækið leikhúsfólk leitar
ekki nær sér í tíma við verkefnaval.
Nóg er framboðið af hnyttnum og
skemmtilegum nýjum bandarískum
leikverkum (Svanurinn eftir Eliza-
betu Egloff er ágætt dæmi sem ís-
lenskir áhorfendur þekkja). Ég bendi
m.a. á hinn unga höfund Nicky Sil-
ver sem hefur slegið í gegn á síð-
ustu árum með verkum sínum
Pterodactyls, Fat men in skirts, og
The Food Chain, til að nefna dæmi.
Það væri óneitanlega gaman að sjá
erlend samtímaverk oftar á sviði hér
heima en raun ber vitni.
Að því sögðu skal strax tekið fram
að sýningin í Loftkastalanum á Veð-
málinu er ágætis afþreying í heild
og á köflum bráðfyndin. Vel má
skemmta sér yfir því eina kvöldstund
þótt verkið sé bæði rýrt að listrænu
GARÐAR Garðarsson, forseti
Kjaradóms, segir að ástæða þess
að Kjaradómur og kjaranefnd hafa
kveðið upp ólíka úrskurði að
undanförnu um launahækkanir
þeirra embættismanna sem undir
þessa aðila heyra, sé sú að mun
styttri tími hafi liðið á milli úr-
skurða kjaranefndar en á milli úr-
skurða Kjaradóms, sem hafði ekki
tekið mál til úrslausnar síðan í
september 1995.
Kjaradómur ákvarðaði í seinustu
viku æðstu embættismönnum að
jafnaði 8,55% launahækkun sem
gildir frá 1. apríl en kjaranefnd
úrskurðaði í seinasta mánuði stór-
um hluta þeirra embættismanna
sem undir hana heyra 4,7% hækk-
un sem gildir frá 1. júlí. í lögum
um Kjaradóm og kjaranefnd segir
að kjaranefnd skuli m.a. hafa til
viðmiðunar laun sem greidd eru
hjá ríkinu á grundvelli kjarasamn-
inga eða Kjaradóms. Guðrún Zo-
éga, formaður kjaranefndar, segir
að kjaranefnd og Kjaradómur séu
óháðir aðilar. „Kjaranefnd varð
fyrri til að þessu sinni og hækkaði
í samræmi við kjarasamninga,"
segir hún.
„Kjaranefndin hefur verið miklu
ötulli að breyta launum sinna
innihaldi og þó nokkuð „gamaldags"
eða „hallærislegt" að efni, eins og
oft vill verða með það sem er of
langt aftur í tíma til að kallast „sam-
tími“ en þó of stutt til að kallast
„fortíð". íslensk þýðing Jóns Bjarna
Guðmundssonar rann ágætlega en
textinn býður ekki upp á neina
snilldartakta, hann er fábreyttur,
skreyttur nokkrum ágætum brönd-
urum en þegar allt kemur til alls
ótrúlega innihaldslaus.
Skemmtigildi sýningarinnar felst
fyrst og fremst í bráðskemmtilegum
leik og samleik karlleikaranna
þriggja, Baltasars Kormáks, Bene-
dikts Erlingssonar og Kjartans Guð-
jónssonar. Því miður get ég ekki
nefnt hér með eina kvenleikarann,
Margréti Vilhjálmsdóttur, þar sem
hlutverk hennar er vægast sagt pín-
legt: hallærislegt og illa skrifað frá
hendi höfundar og gefur þessari
ágætu leikkonu ekkert færi á að
sýna það sem í henni býr. Margrét
verður óhjákvæmilega fórnarlamb
hlutverksins á sama hátt og persóna
hennar, Júlía, er fórnarlamb hrá-
skinnaleiks þeirra félaga Nicks
(Baltasar) og Leeds (Benedikt) sem
veðja um það hvort sá fyrrnefndi
getur fengið hana með sér í rúmið
án þess að eiginmaður hennar
(Kjartan) leiti hefnda innan tveggja
sólarhringa. Það er þó umhugsunar-
atriði hvort leikstjórinn hefði ekki
getað hjálpað Margréti til að glæða
persónuna meira lífi með annars
konar áherslum; en stúlkukindin
gerir lítið annað en iða sér til, fara
höndum um eigin kropp (og ann-
arra) og toga niður um sig efnislitla
kjóla.
Karlhlutverkin í þessari sýningu
eru mun bitastæðari og hafa þau
öll eitthvað til síns ágætis. Baltasar
Kormákur var oft á tíðum mjög
skemmtilegur sem íþróttafríkið og
kvennaljóminn Nick og átti hann oft
salinn í kostulegum hoppum sínum
og skrykkjum. Sérstaklega var fynd-
in senan þar sem hann gerir sig til
við Júlíu í dansi og minnti hann einna
hélst á karlfugl sem sperrir sínar
manna,“ segir Garðar. Hann bend-
ir einnig á að kjaranefnd hafi gert
verulegar breytingar á uppbygg-
ingu launa þeirra embættismanna
sem heyra undir nefndina. Garðar
segist munu beita sér fyrir því að
styttri tími líði á milli þess að mál
séu tekin til úrlausnar í Kjaradómi
en verið hafi.
Erum bara að vinna eftir
lagarammanum
Varðandi gagnrýni sem fram
hefur komið á ákvörðun Kjaradóms
vísar Garðar í lagafyrirmæli sem
dómnum ber að fara eftir, þar sem
segir að Kjaradómur skuli gæta
samræmis í úrskurðum sínum við
laun þeirra sem eru í sambærileg-
um störfum á almenna vinnumark-
aðinum. Garðar segir Kjaradómi
bera skylda til að fara eftir þessu
en um leið að líta til almennrar
launaþróunar. Þá vakni sú spurn-
ing hvað sé almenn launaþróun.
„Við þurfum að taka einhverskon-
ar meðaltal og þá er nærtækast
að grípa til opinberra talna, skrán-
ingar á því sem þegar hefur orðið,
vegna þess að þær mæla líka
launaskriðið. Við erum bara að
vinna eftir lagarammanum sem
okkur er settur,“ segir Garðar.
fínustu ij'aðrir til að koma kvenfugl-
inum til. Benedikt Erlingsson fór
ágætlega með flóknasta hlutverk
leikritsins, þótt reyndar sé stúndum
erfítt að átta sig á karakter hans.
Þó hefði hann mátt skerpa betur þær
tilfinningalegu andstæður sem hlut-
verkið býður upp á. Kjartan Guðjóns-
son átti stórgóðan leik sem hinn
óöruggi og dálítið ráðvillti eiginmað-
ur Júlíu og uppskar hann marga
hlátra í salnum. í heild var persónu-
sköpun hans sú sem var mest sann-
færandi. Eins og áður er á minnst
var samleikur þeirra þriggja fínn og
má sem dæmi taka stórskemmtilega
senu þar sem spilaður er körfubolti
með ímynduðum bolta.
í viðtali við Mbl í gær segir Magn-
ús Geir leikstjóri að hópurinn hafi
ákveðið að draga fram í sýningunni
„amerískan veruleika í stað þess að
staðfæra og laga að íslenskum veru-
leika“ þar sem verkið sé „mjög amer-
ískt“ og íslenskir áhorfendur séu
þeim veruleika vel kunnir úr bíó-
myndum, ef ekki leikhúsi. Þetta er
vafalaust farsælasta leiðin að verk-
inu því það býður ekki upp á stað-
færslu með öllum sínum ameríska
„campus“-móral og byssuleik. Kven-
lýsingin er einnig langt frá „íslensk-
um veruleika" (eins og ég hygg að
þegar sé komið fram) og einnig (von-
andi) sá tvískinnungur sem fram
kemur í afstöðu til kynlífs þar sem
karlmenn eru veiðimenn og hausa-
safnarar og konur í besta falli bráð-
in. Líkingin við ameríska spennu-
mynd hittir reyndar ágætlega í
mark, því þótt íslendingar séu vanir
að horfa á slíkar myndir sér til af-
þreyingar er það fráleitt að þeir
horfi á þær einhveijum samsömun-
araugum, þær bjóða hreinlega ekki
upp á það. Á sama hátt má njóta
þessarar sýningar, enda trúi ég að
hún muni aðallega höfða til sama
aldurshóps og stífast sækir kvik-
myndahúsin. Sviðsmynd, lýsing og
tónlist sýningarinnar • undirstrika
einnig þessi tengsl.
Soffía Auður Birgisdóttir
Hjólaði fram af
kletti við Öskju
ÞYRLA Landhelgisgæslunnar
TF-LÍF sótti slasaðan Hollending
að Öskju í fyrrinótt. Maðurinn
hafði hjólað fram af sex metra
háum kletti.
Landhelgisgæslan fékk til-
kynningu um slysið kl. 1 um
nóttina og var þess óskað að
þyrlan sækti manninn. Þyrlan
lenti á bílastæði við skála í Dreka
um kl. 3.30, þar sem sá slasaði
var í tjaldi og læknir hjá honum.
Hlúð var að manninum, sem var
með áverka á baki og ökkia.
Þyrlan hélt til Reykjavíkur
eftir tólf mínútna viðdvöl og lenti
við flugskýli Landhelgisgæsl-
unnar, þar sem sjúkrabifreið beið
og flutti manninn á sjúkrahús
til frekari aðhlynningar.
ÞU KAUPIR
EINN KJÓL Á ÚTSÖLUNNI
OG FÆRÐ ANNAN
OKEYPIS
SUÐURKRINGLUNNI
Amerísk afþreying