Morgunblaðið - 05.11.1997, Blaðsíða 43

I
j
MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 5. NÓVEMBER 1997 43

I
3
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 5691100 • Símbréf 569 1329
4
4
:3
<
4
4
4
4
i
i
i
i
i
i
i
i
i
<
<
<
<
<
Elsta íslenska
fréttamyndin?
Frá Skúla Magnússyni:
Á SÝNINGU sem nú stendur yfir í
Þjóðarbókhlöðunni á myndum og
bókum, sem tengjast sögu gamla
Prestaskólans, er blýantsteikning
sem er rissuð upp úti á skipi í
Reykjavíkurhöfn og er dagsett 6.
apríl 1859. Tilefni þess að myndin
hangir þarna er það að á henni sjást
húsin í miðri kvosinni, sem þar voru
fremst og sáust utan af höfninni.
Meðal þeirra var hús Prestaskólans.
En það var annað sem vakti at-
hygli mína þegar ég skoðaði mynd
þessa. Það var svart, seglbúið, þrí-
mastrað gufuskip sm virtist strandað
í eða skammt utan við lækjarósinn
gamla, en þó nokkru innan við gamla
Batteríið, vígið sem Jörundur lét
hlaða 1809 og hvarf ekki fyrr en
hafnargerð hófst 1913. Ártalið á
mynd þessari vakti og athygli mína
þar sem ég sá að það var frá árdög-
um gufuskipa við ísland. En hvaða
skip gat þetta verið á ferð hér svo
snemma? Ég fletti upp í póstssögu
Heimis Þorleifssonar og þar var greint
frá fyrsta gufuskipinu sem fór frá
Kaupmannahöfn til íslands með póst.
í fyrstu ferðina frá Höfn hélt það 2.
mars 1859 og kom til Reykjavíkur
26. sama mánaðar. Á höfninni í
Reykjavík rak skipið upp á grunn í
norðvestan stormi þótt það lægi við
bæði akkerin. Ekki slitnuðu festar
þeirra heldur virðist skipið hafa rekið
upp með akkerunum eftir að dræsa
festist í skrúfu þess. Á teikningunni
sést að skipið liggur við akkeri á
strandstað. Skipið náðist út og hélt
til útlanda á ný 6. apríl 1859. Gufu-
skipið hefur því ekkert skemmst að
ráði og hefur sennilega lent uppi í
sendinni fjörunni nálægt lækjarósn-
um. Af teikningunni má marka, að
skipið hefur strandað í miði neðan
við mylluna á Bankastræti og sú
stefna kemur heim og saman við
norðvestan vindáttina, sem er gefín
upp í samtímafrétt um strandið, sem
Heimir hefur úr Þjóðólfi.
Elsta mynd af gufuskipi á
Reykjavíkurhöfn?
En hvað hét gufuskipið sm varð
fyrst allra vélknúinna póstskipa til
að hafna sig í Reykjavík 1958? Það
hét Óðinn og var á annað hundrað
lestir að stærð. Mynd af því er í
póstssögu Heimis, bls. 454, og sé
sú mynd borin saman við áður-
nefnda teikningu, sé ég ekki betur
en að um sama skip sé að ræða.
En teikningin er hins vegar ekki í
sögu Heimis einhverra hluta vegna.
Hvernig skipinu var náð út veit ég
ekki, um það eru sennilega engar
heimildir til.
Myndin á sýningunni í Þjóðarbók-
hlöðu er því afar merkileg, sé hún
af Óðni á strandstaðnum, sökum
þess að hún er án efa elsta mynd
af fyrsta gufuskipi í Reykjavíkur-
höfn, elsta mynd af skipsstrandi á
íslenskri höfn og því um leið ein
elsta fréttamynd íslensk, eldri en
samtímamynd Arngríms málara af
bruna kirkjunnar á Möðruvöllum
1868.
Af e/s Óðni er það að segja að
hann fór ekki fleiri ferðir til Islands
með póst en í stað hans hóf e/s
Arcturus póstferðir á milli Hafnar
og Reykjavíkur og var í þeim sigl-
ingum árum saman án þess að
hlekkjast alvarlega á en hreppti þó
oft illviðri eins og víða kemur fram
í heimildum. í bréfum Páls Mel-
staðs, frá um 1860-67, er t.d.
skemmtileg en stutt lýsing á því
hvernig skipsmenn Arcturusar
héldu sjó í Hafnarfirði í ofsa norðan-
garði þegar óliggjandi var í Reykja-
víkurhöfn, en til Hafnarfjarðar fóru
póstskipin iðulega þegar ekki var
hægt að leggjast í Reykjavíkurhöfn.
Myndirnar á sýningunni í Þjóðar-
bókhlöðu eru úr Þjóðminjasafni, en
engar upplýsingar koma fram í sýn-
ingarskrá um það hver hafí teiknað
Óðin á strandstað og engar upplýs-
ingar eru um skipið með myndinni
á sýningunni. En ljóst er að teiknar-
anum hefur fundist áhugavert að
draga upp mynd af skipinu þarna í
fjörunni enda var þá, 1859, ekki
almennt farið að taka ljósmyndir
hér á landi. En var Óðinn fyrsta
gufuskipið, sem kom til Reykjavík-
ur?
SKÚLI MAGNÚSSON,
Aðalgötu 6, Keflavík.
Vegna frétta af
kirkjuþingi
Frá Pétri Péturssyni:
ÞRIÐJUDAGINN 28. október sl.
var réttilega haft eftir mér í hádeg-
isfréttum Rásar 1 að ég teldi gagn-
fyni séra Gunnars Kristjánssonar
á nýafstöðnu kirkjuþingi á kenni-
mannlegt_ nám guðfræðideildar
Háskóla íslands að einhveiju leyti
sprottna af því að hann hefði á
sínum tíma ekki fengið stöðu sem
hann sótti um við deildina. Þetta
var ómaklegt og ómálefnalegt og
hef ég beðið séra Gunnar afsökun-
ar á þessum umælum og geri það
hérmeð opinbert. Það er afar mikil-
vægt að menn gæti sín á því hvað
haft er eftir þeim í fjölmiðlum um
málefni kirkjunnar og einnig að
fólk með ólíkar skoðanir geti starf-
að saman í bróðerni að málefnum
hennar. Nú liggur fyrir að endur-
skipuleggja starfsþjálfun prests-
efna og þar hefur séra Gunnar
vegna menntunar sinnar og
reynslu margt gott til málanna að
leggja og vonast ég eftir góðu sam-
starfi við hann um það mikilvæga
mál.
PÉTUR PÉTURSSON,
forseti guðfræðideildar.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt f uppiýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
3em er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
Ferdinand
Jæja, Magga, éger
búin að lesa „Silas
Marner“ ... hvað geri
ég þá núna?
Nú skrifar þú rit- Þú ert að grínast... um bókina?
gerð þína ... Hví ekki? Lastu hana í raun og
veru?
Já, en ég gaf henni
engan gaum_____