Morgunblaðið - 07.10.1998, Blaðsíða 42

£2 MIÐVIKUDAGUR 7. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Af Keikó, köttum og
öðrum kvikindum
ÉG HEF hugsað mikið um það
undanfarið svona mitt í öllu þessu
Keikó-fjölmiðlafári hvað mannkyn-
ið er óskaplega göfugt og gott og
þá sérstaklega við dýr. Það er ekki
nóg með það að á öðru hvoru heim-
ili í veröldinni séu einhvers konar
gæludýr. Hundar, kettir eða alls
'■áípnar önnur kvikindi. Nei, við urð-
um að gera betur. Og nú er svo
komið að við höfum náð takmark-
inu. Við, það er að segja allur hinn
vestræni heimur, hefur loksins
sameinast um eitt. Allsherjar-
þjóðagæludýr. Og það ekki neitt
smákvikindi heldur heljarstóran
hval, Keikó. Og það er svo sem allt
í lagi með það. Svona fyrir mína
parta.
En er ekki svolítil skinhelgi í
þessu öllu saman? Erum við virld-
lega svona göfug og góð? Gæti
kannski komið upp sú staða að við
verðum leið á Keikó? Nennum ekki
að gefa honum að éta eða að sinna
honum svona yfírleitt. Það er að
'Sfcgja ef allt fer á versta veg og
ekki verður hægt að sleppa honum
lausum og láta hann bjarga sér á
eigin spýtur. Og hvað gerum við
þá? Látum „svæfa“ hann kannski
eins og við gerum við flest öll dýr
sem við nennum ekki að hugsa um
lengur? Eða þá við hendum þeim
út á guð og gaddinn. Sem er til
dæmis vinsæl aðferð til að losna við
ketti. Uppskriftin er mjög auðveld.
Bara að sleppa þeim lausum og
láta vera að merkja þá. Og svo er
“fíSra að gleyma að þeir hafí nokkru
sinni verið til.
Ég rakst einmitt á eitt svona
fómarlamb fyrir
skömmu. Svona á að
giska sex mánaða
gamlan kettling grá-
bröndóttan. Hann
hafði verið að sniglast í
nágrenni við Lands-
spítalann í nokki-a
daga og gert ítrekaðar
tilraunir til að komast
þar inn á geðdeild.
Sem mér finnst ekkert
skrýtið. En greyið var
borið jafnharðan út
aftur enda er Lands-
spítalinn ekki fyrir
ketti eins og næstum
því allir vita. Svo ég
aumkaði mig yfir kett-
lingsræfilinn og fór með hann
heim. En því miður gekk það ekki
upp þar sem ég á tvo ketti fyrir. Og
þeir voru ekki tilbúnir til að sam-
þykkja þriðja köttinn í sína klíku.
Þannig að ég varð að fara með
Litla-Brand upp í Kattholt sem er
athvarf íyrir glataða og afvega-
leidda ketti. f Kattholti var mér
tjáð af þreytulegri konu að væru
tugir heimilislausra katta sem eng-
inn kærði sig um. Margir hveijir
veikir. Jafnvel svo veikir að þeirra
biði ekkert annað en dauðinn. Og
við því væri ekki neitt að gera
vegna fjárskorts. Konan kvaðst
ennfremur vera ein við að sinna
þessum u.þ.b. sextíu köttum. Og
hún sagði líka að ef borgarstjóran-
um okkar þætti vænt um ketti væri
ástandið líklega öðruvísi. Þá myndi
Kattholt örugglega fá fjárstyrk svo
það gæti sinnt sínu hlutverki betur.
En mér er spum,
hvers vegna tekur fólk
að sér dýr án þess að
gera sér nokkra grein
fyrir að því fylgir mikil
ábyrgð? Kettir t.d.
geta lifað allt upp í 14
ár. Litlir sætir kett-
lingar verða fullvaxnir
fyrr en varir og þeir
þurfa umönnun allt
sitt stutta líf. En ekki
bara íyrstu 6 mánuð-
ina. Og hvers vegna
lýtur kattahald ekki
sömu lögum og hunda-
hald? Hvers vegna eru
kettir látnir ganga
lausir en hundar í
bandi? Kettir þurfa ekki og eiga
ekki að ganga lausir í stórborgum.
Eins og t.d. Reykjavík. Þeir geta
hæglega lifað hamingjusömu lífi
innandyra. Ef kattaeigendur vilja
endilega láta kettina sína vera úti
eiga þeir að hafa þá í bandi. Eða að
minnsta kosti sjá til þess að þeir
séu almennilega merktir. Best
væri að menn þyrftu að sækja um
leyfi til yfirvalda til að fá að eignast
kött. Og þeim væri gert skylt að
merkja þá gegn viðurlögum. Það er
kominn tími til að köttum sé sýnd
sama virðing og hundum. Og ekki
bara hreinræktuðu dýru köttunum.
Eða er það kannski málið? Pen-
ingaspursmálið. Venjulegu ís-
lensku húskettirnir fást nefnilega
ókeypis. Líklega er það rétt sem
einhver sagði að því meira sem
menn borguðu fyrir hlutina, því
vænna þætti þeim um þá. Og það
liggur við að það sé gefin meðgjöf
með „venjulegum" kettlingum svo
einhver fáist til að taka þá að sér.
Svo fólk slær til, fær sér kettling til
að leika sér að og hendir honum
svo fljótlega út. Ómerktum að
sjálfsögðu. Enda er allt fullt af
vegalausum köttum í Reykjavík
Endar það kannski
með því að við látum
,svæfa“ Keikó þegar
við verðum leið á hon-
um? spyr Guðný Svava
Strandberg, eins og við
gerum við flest öll dýr
sem við nennum ekki
að hugsa um lengur?
eins og áður segir. Það á að selja
alla ketti skilyrðislaust dýrum
dómum. Þá yrði kannski hugsað
betur um þá.
Svo er verið að flytja hingað
fyrrnefndan hval. Hann Keikó. Og
menn geta vart vatni haldið af
hrifningu yfir þessu lofsverða
mannúðarframtaki. Ég hef svo sem
ekkert á móti Keikó svona per-
sónulega en ég þykist, af mínu tak-
markaða viti, vita, að allir sem hafa
einhverja glætu í kollinum, átti sig
á að þeir sem að þessu tiltæki
stóðu voru ekki eingöngu með
þennan bægslagang af einhverjum
uppljómuðum mannúðarástæðum.
Guðný Svava
Strandberg
Þar eins og alltaf og alls staðar
komu peningar við sögu. Svona
neðanmálssögu með litlum stöfum.
Því kvikmyndafyrirtæki eitt í
henni Ameríku, Warner Brothers,
var búið að græða á Keikó. Með
framhaldsmyndum um hvalinn sem
fékk frelsi úr prísund sinni. Og
„lived happily ever after“. En það
var ekki reiknað með múgsefjun-
inni sem fylgdi í kjölfarið. Fólkið
vildi að ævintýrið yrði að raunveru-
leika. Fólk er bara svoleiðis. Svo til
að halda andlitinu og aurunum, því
ekki vildi fyrirtækið að almenning-
ur sneri þaki við hinum „vondu
Wamer-bræðrum" ef þeir sæju
ekki um almennilegan „happy end-
ing“, létu þeir af hendi rakna slatta
af peningum. Og þannig varð Free
Willy Keiko-sjóðurinn til. Og Is-
land var svo sannarlega tilbúið að
syngja með í sápuóperunni. Keikó
var rækilega auglýstur í bak og
fyrir og sungið lof og prís. Island
bemskuslóðir Keikós, ef svo má
segja, var einmitt rétti staðurinn
fyi-ir hann. Sérstaklega vegna þess
að síðasta senan í kvikmyndinni
yrði tekin einmitt hér. Og ekki sak-
aði að öll heimsbyggðin fylgdist
andaktug með útsendingunni í
sjónvarpinu. Allavega sá hluti af
heimsbyggðinni sem skipti ein-
hverju máli. Og það þýddi að hing-
að myndu glepjast fleiri og meiri
ferðamenn með meiri peninga.
Gagngert til þess að berja augum
þennan heimsfræga „súperstar“
hval. Og kaupa í leiðinni Keikó-
minjagripi af öllum mögulegum og
ómögulegum gerðum fyi-ir enn
meiri peninga. En ég get ekki
hugsað þá hugsun til enda hvemig
fer fyrir okkar Guðs útvöldu þjóð
þegar Keikófárið fjarar út. Og við
þurfum að bíta í það súra epli að
standa straum af kostnaði við, ekki
bara Kattholt heldur líka Hvalholt.
Ég segi nú bara „Guð hjálpi okkur
þá“.
Höfundur er myndlistamiaður.
SAMVINNA er ekki tilfinninga-
semi, hún er hagfræðileg nauðsyn,
sagði góður maður. Sem flokks-
bundinn Alþýðubandalagsmaður
ég ekki lengur orða bundist yf-
ir þeim uppákomum og svo klofn-
ingi sem átt hefur sér stað innan
flokksins. Afturhaldssemi og per-
sónulegir hagsmunir hafa vegið
þyngra við ákvarðanatöku ein-
stakra þingmanna vegna úrsagnar
úr þingflokknum í stað samvinnu,
sáttfýsi og framtíðarhyggju.
Saga vinstri manna á Islandi er
ekki til eftirbreytni sé hún skoðuð
út frá hugsjón samvinnu og sam-
lyndis. Klofningsframboð út og
suður með reglulegu millibili, oft-
ast vegna þess að misskildir erfða-
prinsar höfðu gefist upp á frama-
poti sínu í „flokknum". Valda-
^fræðgi og eiginhagsmunapot
sumra vinstri manna í gegnum tíð-
ina hefur verið okkar helsti akki-
lesarhæll. Hvað eftir
annað hefur rökhyggju
samfylkingarskynsem-
innar á vinstri vængn-
um verið fómað á alt-
ari einkaflippsins.
Alþýðubandalagið
hefur gengið í gegnum
ákveðinn hreinsunar-
eld undanfarin misseri.
Stefna flokksins hefur
verið aðlöguð þeirri
jafnaðarhugsjón sem
ég og aðrir samfylk-
ingarsinnar aðhyll-
umst án þess að það
flokkist sem hreinn
„kratismi“. Fyrir vikið
hefur skapast bakland
fyrir samvinnu við aðra vinstri
menn. Formaður flokksins tók
rétta stefnu, spúlaði dekkið með
glans og bjó þannig um hnútana að
helstu dragbítamir á framþróun
samíylkingar vinstri
manna í landinu sögðu
sig úr Alþýðubanda-
laginu. Yfirgnæfandi
meirhluti landsfundar-
fulltrúa studdi for-
manninn sinn, þarf
frekari vitnanna við!
Trúverðugur
andstæðingur
Ég er einn af þeim
sem er orðinn hund-
leiður á því að styðja
við bakið á vinstri
flokki sem sættir sig
við tíu prósenta fylgi
og hefur lítil áhrif á
gang þjóðfélagsmála.
Ég þekki marga krata sem era á
sömu skoðun. I grandvallaratrið-
um höfum við sömu sýn á pólitík-
ina, viljum sömu forgangsröð og
eigum það sameiginlegt að líta á
Sjálfstæðisflokkinn sem okkar höf-
uðandstæðing. Hvaða vit er í því að
vera bara með einn toghlera fyrir
trollið? Þeir þurfa að vera tveir ef
vel á að fiskast! Til þess að ná ár-
angri þarf, í fyrsta lagi, að fara í
naflaskoðun, og í öðru lagi, skoða
hverjir era helstu styi-kleikar og
veikleikar höfuðandstæðingsins og
læra af þeim. Sjálfstæðisflokkurinn
er ekkert annað en regnhlífasam-
tök ólíkra hagsmunasamtaka sem
eiga það eitt sameiginlegt að verja
sameiginlega hagsmuni. Þessir að-
ilar bera gæfu til þess að standa
saman þrátt fyrir misjafnar skoð-
anir. Það er kjarni málsins. Eitt
skip, ein áhöfn, einn skipstjóri og
öflugt kvótakerfi! Hagfræði hægri
manna í hnotskurn. Til þess að
hagfræði vinstri manna eigi að
ganga upp þurfum við að vera í ein-
um flokki (fylkingu) og tala með
einni röddu. Annars eram við ekki
trúverðugur andstæðingur við
Sjálfstæðisflokkinn í augum kjós-
enda.
Framhlaup þriggja þingmanna
Alþýðubandalagsins, að yfirgefa
skútuna þegar aflahorfur eru loks
að glæðast með samfylkingu
vinstri manna, er sorgleg stað-
reynd. Hvað liggur þar að baki?
Ögmundur Jónasson var ekki í Al-
Eg hvet Alþýðubanda-
lagsfólk um allt land,
segir Þorsteinn Gunn-
arsson, að láta háttalag
þríeykisins ekki hafa
áhrif á sig.
þýðubandalaginu fyrir síðustu
kosningar. Hann komst inn sem
„óháður". Nú er hann engum háð-
ur nema sjálfum sér, auk þess sem
hann sinnir formennskunni í BSRB
í gegnum farsímann. Hjörleifur
Guttormsson hefur verið á þingi
svo lengi sem elstu menn muna.
Samflokksmenn mínir fyrir austan
sögðu þetta vera síðasta kjörtíma-
bil þingmannsins því stuðningurinn
við hann færi þverrandi. Hvað er
þá betra en að prófa annan flokk á
fölskum forsendum til að vera
áfram á spenanum! Steingrímur J.
Sigfússon er enn stúrinn eftir að
hafa tapað í formannsslag. Hér
fann hann útgönguleið. Ég hélt nú
að hann færi í Sjálfstæðisflokkinn,
til skoðanabræðra sinna þar í sjáv-
arútvegsmálum. En Steingrímur
hefur gerst óháður, eins og Ög-
mundur. Kannski fær Steingrímur
þar formannsdrauminn uppfylltan.
Varaþingmaðurinn og tengdamóðir
fjárfestingabankans, Guðrún
Helgadóttir, hafði líka félagaskipti.
Það er eftirsjá í henni, hún átti oft
glæsilega útfærðar aukaspyrnur
sem stundum voru misskildar af
áhorfendum. Vonandi áttar Guðrún
sig á mistökum sínum.
Þingmenn
hverra?
Forystumenn sameiningarsinna
segja að nú sé málefnavinna komin
á fullt og búið að leggja fram drög
að sameiginlegri stefnuskrá.
Kvennalistinn er kominn með, sem
betur fer, og boltinn farinn að
rúlla. Hvernig gat þetta þing-
mannsþríeyki, sem yfirgaf Alþýðu-
bandalagið, gefið samfylkingar-
hugmyndinni langt nef án þess að
vita hvernig málefnapakkinn liti út
eða a.m.k. reynt að hafa þar áhrif?
Það segir allt sem segja þarf um
það egó sem lá að baki úrsagnará-
kvörðuninni. Þeir vora í raun og
vera ekki þingmenn flokksmanna
og stuðningsmanna Alþýðubanda-
lagsins, sem vill fara samfylkingar-
leiðina. Þeir vora fyrst og fremst
þingmenn fyrir sig og sínar fjöl-
skyldur. Þríeykið var með rofin
raunveraleikatengsl, áttu enga
samleið með nútíma vinstra fólki
og líður eflaust vel í sínum „óháða“
fílabeinsturni.
Ég hvet Alþýðubandalagsfólk
um allt land að láta háttalag þrí-
eykisins ekki hafa áhrif á sig. Höld-
um áfram á samfylkingarbraut.
Sköpum gagnrýnið, framsækið,
hugmyndaríkt og jákvætt vinstra
samfylkingarafl sem hefur bakland
og forsendur til að rjúfa ægivald
Davíðs og hans samtrygginga-
sveina.
Höfundur er fjölmiðlufræðingur,
búsettur í Vestmannaeyjum.
Leitin að réttu eigninni
hefst hjá okkur
www.mbl.is/fasteignir
7*:
Samvinna vinstri manna
er hagfræðileg nauðsyn
Þorsteinn
Gunnarsson