Morgunblaðið - 18.03.1999, Qupperneq 45

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 18. MARZ 1999 4S
Laugavegur 54 • S: 552 2535
Póstsendum bækling
KJÖTVINNSLAN ESJA EHF. SMIÐJUVEGI 10 KÓPAVOGI SÍMI 567 6640
Hlífðarefni undir
borðdúka
Uppsetningabúðin
Hverfisgötu 74, sími 552 5270.
UMRÆÐAN
Fæst í helstu matvöruverslunum
Vertu gestur í eigin boði og hafðu Drottningarskinku
á borðum þegar halda á afmælisveislu, fermingarveislu
eða aðrar stórveislur.
Fáðu þér eintak af nýja bæklingnum okkar
og kynntu þér möguleikana.
Drottningarskinka og Reykt Drortningarskinka eru eingöngu unnar úr
Gæðagrís frá Svínabúinu Brautarholti á Kjalarnesi, sem er eitt staersta og
fullkomnasta svinabú landsins.
Stórveisla án fyrirhafnar!
Veldu Drottningarskinku
á veisluborðið.
Drottningarskinka er
ekki síður freistandi köld
eða sem lúxusálegg.
urnar hafa horfið og eftirlegukindur
frá fortíðinni mega ekki komast upp
með að rugla umræðuna. ,Rangri“
skoðun eða bók sem við erum ósam-
mála á ekki að mæta með bannfær-
ingu, aftur á móti með ferskri rök-
semdafærslu - og nýrri og betri
bók. Nýjasti og senn virkasti vett-
vangurinn er Netið svo að augljóst
ætti að vera að aðferð umræðunnar
hefur gerbreyst á fáum árum.
Pað er sannarlega réttmætt að
benda á ábyrgð kennara sem
stjórna umræðu nemenda í skólum.
Enginn kennari með sjálfsvirðingu
biðst undan því. En ef menn halda
að krafan til hvers kennara að upp-
lýsa nemendur um fleiri sjónarmið
en koma fram í kennslubókum eigi
aðeins að miðast við sumar kennslu-
bækur vaða þeir í villu. Petta er
spuming um heiðarleika og getu
hvers einasta kennara, hefur stuðn-
ing af lögum og námskrám og er
höfuðatriði í kennaramenntun. Eng-
inn stóri-sannleikur er til og okkur
er skylt að gæta virðingar í garéf'
allra siðlegra sjónarmiða. Arangur
slíkrar kennslu ætti að verða sá að
nemendur þekki sjálfa sig betur eft-
ir en áður og skerpi eigin sýn á
heiminn. Getur upplýst sýn á heim-
inn verið nema til góðs?
Nú nálgast aldamót. Sumir kvíða
2000-vandanum en ég skora á vel-
unnara íslenskrar menningar að
fjörga hana með því að beita nýjum
vinnubrögðum á nýrri öld. For-
dómaleysi og kröftug umræða
ásamt frjórri listsköpun þarf að
leysa af ónytjuþras kalda stríðsins. ^
Höfundur er framhaldsskólakenn-
ari.
Leggjum af
skæklatog um skáld
að þrátt fyrir allt. Höfundum dettur
ekki í hug að skrifa eftir gömlu lín-
unum, lesendur hafa engan áhuga á
slíkum prósentureikningi og þeir
sem taka mál til umræðu hafa allt
aðra mælikvarða en pólitískt og
menningarlegt kalt stríð markaði
fyrrum. Verkin eiga annað erindi
við lesendur en forðum vegna þess
að smekkur hefur breyst, áreitin
eru fleiri en áður og heimurinn hef-
ur skroppið saman. Gömlu víglín-
EITTHVAÐ hefur
Jakobi F. Ásgeirssyni
(JFÁ) rithöfundi þótt
skorta á röksemda-
færslu hjá mér þegar
ég svaraði ,Við-
horfa“pistli hans frá
11. feb. í Mbl. 25. sama
mánaðar. Til þess
bendir fyrirsögn grein-
ar hans ,Þegar rökin
þrýtur“ 5. mars sl. Lík-
legt er að hvor éti úr
sínum poka hvað það
snertir úr þessu og
gildir þá einu hve lengi
menn vegast á með
hjálp gæsalappa á síð-
um Mbl. Þó verð ég að
biðjast undan ímyndunarafli JFÁ
þegar hann heldur því fram að ég
vilji endilega sverta trúverðugleika
hans sem pistlahöfundar. Vandséð
er af hveiju ég ætti að hafa á móti
því að Jakob skrifi pistla hjá hverj-
um sem þá vill kaupa. Ef einhver
Kennslubókagerð
Greinaskrif mega ekki
lenda út í einhvers
konar „gettu-betur-
þátt“, segir Bjarni
Ólafsson, þar sem
vísbendingar eru
loðnar og koma surnar
ekki fram fyrr en
þátttakendur eru löngu
farnir heim að sofa!
vafi leikur á um trúverðugleika
slíkra höfunda mega þeir ekki
kenna öðrum um það, þvert á móti
líta menn í eigin barm og vinna sér
traust lesenda með skynsamlegum
málflutningi og ekki spillir að
gleðja þá með svolitlum húmor í
leiðinni.
Rauður þráður í síðari grein JFÁ
er að hann túlkar þá fyrri og segist
hafa meint ýmislegt annað en flest-
um sýnist, svo sem þegar hann
sagði að kennsluyfirvöld hafi sýnt
velþóknun á höfundi hafi hann ,að
sjálfsögðu“ átt við að það gerðu þau
með því að veita kennsluafslátt eða
leyfi hluta af þeim tíma sem tók að
semja ákveðnar kennslubækur.
Þetta nefndi hann hins vegar ekki
einu orði í pistlinum 11. feb. en
gerði þá kröfu að sömu yfirvöld sýni
sérstaka aðgát þegar vissar bækur
eru teknar til kennslu - og hér má
að dómi JFÁ alls ekki segja að ýjað
sé að ritskoðun. Hér og á mörgum
fleiri stöðum í báðum greinum JFÁ
gildir umfram allt eitt: Ekki kemur
til greina annað en segja og skrifa
nákvæmlega það sem ætlast er til
að lesendur sjái út úr textanum.
Greinaskrif mega ekki lenda út í
einhvers konar ,gettu-betur-þátt“
þar sem vísbendingamar era loðnar
og koma sumar ekki fram fyrr en
þátttakendur eru löngu famir heim
að sofa!
En allt eru þetta
aukaatriði borið saman
við það sem ætti að
ræða fyrst JFÁ hefur
gefið tileftii til þess.
Hann virðist bera
þungan kala til Heimis
Pálssonar, kennslu-
bókahöfundar og lekt-
ors, það sést af því að
hann leggur lykkju á
leið sína til þess að
hreyta strákslega í
hann í síðustu grein
sem hann virðist þó
hafa skrifað til að svara
mér. En hér skiptir
persóna Heimis ekki
máli, ekki heldur við
Jakob og varla einu sinni Kristján
Karlsson, skáld og fræðimaður.
Annað er langtum þyngra á metun-
um, skiptir meira að segja sköpum í
nútímaþjóðfélagi. Hér á ég við sjálft
frelsið til að taka þátt í umræðu,
kröfuna um að mál sem liggja
mönnum á hjarta séu rædd fum-
laust, allar tiltækai- upplýsingar séu
bomar í sjóðinn og metnar ofstæk-
islaust. Sjálft frelsið til að hugsa og
tala. Eg skýri mál mitt.
Það sker f augu hve lítið hefur
komið út handa skólafólki af bókum
sem fjalla um álitamál samtímans á
síðustu áratugum. Með þessum
álitamálum ætla ég hér aðeins að
telja bókmenntir og sögu þótt
greinilega eigi þetta við fleiri efni.
Þessar greinar eru þess eðlis að
þær fjalla um daglegt líf, tómstund-
ir, skilning á umhverfinu og sjálfum
sér. Ég kenndi nútímabókmenntir
við menntaskóla í mörg ár án þess
að geta boðið unga fólkinu nokkra
bók sem líkleg væri til að vekja hug-
myndir og kveikja umræður.
Hugsandi menn hljóta að sjá að
þetta er óeðlileg staða í nútímaþjóð-
félagi en spyrja kannski hver sé
ástæða þessarar fátæktar. Ég er
ekki í miklum vafa um hana. Þessu
olli kalt stríð í stjómmálum heims-
ins og heimóttarskapur okkar
sjálfra. Hvenær sem einhver for-
leggjari eða höfundur vildi viðra
slíkt rit mátti hann eiga víst að upp
úr næsta skurði spryttu grjótkast-
arar, aðrir mættu með tommu-
stokka til að mæla dálksentí-
metrana um þá sjálfa eða vogir til
að vigta verkin sem prentuð voru
eftir þá. Persónulegt mikilvægi og
pólitískir flokkadrættir urðu enda-
laust bitbein manna. Hvað er eðli-
legra en að aðstandendur bóka
ypptu öxlum og sneru sér að frið-
vænlegra rórilli?
En nú á að vera lag í þjóðfélagi
okkar til að bæta úr þessu. Pólitísk
jafnvægislist og prívat skæklatog
um menn og bækur hefur ekki dug-
Bjarni
Ólafsson