Morgunblaðið - 30.05.1999, Síða 42

42 SUNNUDAGUR 30. MAÍ 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
Ragnheiður
Guðmundsdóttir
fæddist að Króki í
Ásahreppi 16. ágúst
1929. Hún lést á
Sjúkrahúsi Reykja-
víkur 14. maí síðast-
liðinn og fór útför
hennar fram frá
Fossvogskirlqu 26.
maí.
Elsku amma. Skrýt-
ið hvað lífíð kemur
manni sífellt á óvart.
vSem betur fer veit
maður ekki fyrirfram
hvað bíður manns. Pað að þú skulir
vera farin frá okkur er mjög óraun-
verulegt. Það er ekki svo langt síð-
an við vorum að ræða um afmælið
þitt í sumar. Eg var að segja þér
frá því að mér væri boðið til Dan-
merkur í sumar og þú sagðir að ég
mætti ekki missa af afmælinu þínu.
Hvem hefði þá órað fyrir því að
stuttu seinna værir þú látin. Eg
hugga mig við að þú þurftir þó ekki
að þjást í lengri tíma. Það er svo
margt sem ég mun sakna. Eg mun
sakna þess að koma til þín og sjá
þig spila bridge í tölvunni, svo bölv-
_ aðir þú tölvunni í sand og ösku þeg-
' íir þér fannst hún gera vitleysu.
Þau voru ófá skiptin sem við rök-
ræddum stjórnmál. Þú hafðir mjög
ákveðnar skoðanir, m.a. fannst þér
við unga fólkið ekki standa okkur
nógu vel í baráttunni fyrir bættum
lífskjörum. Þú vildir sjá harðari að-
gerðir. Eg á eftir að sakna þess að
sitja og borða pizzu með þér og
horfa á Leiðarljós. Þú misstir helst
ekki af því. Mér eru minnsstæðar
stundirnar í „STRÆTÓ", þar na-
; ustu þín til fulls. Elsku amma, nú
kveð ég þig í hinsta sinn. Eg veit að
það er vel tekið á móti þér af þeim
sem þú hefur elskað og misst.
Þín
Anna Heiða.
Ævin líður furðu fljótt,
feigðar sniðinn hjúpur.
Autt er sviðið, allt er hljótt,
aðeins friður djúpur.
Grípa mein hið græna tré,
grefst hinn beini viður.
Brákast grein þó blaðrík sé,
brotnar seinast niður.
(Á.K.)
I dag kveðjum við hana Heiðu
yfrænku sem lést á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur 14. maí sl. eftir stutta
sjúkdómslegu. Hún var fædd að
Króki í Ásahreppi 16. ágúst 1929,
þriðja yngst í hópi 14 systkina.
Ung missti hún móður sína og
ólst upp hjá föður sínum sem naut
aðstoðar eldri systra hennar við
heimilishaldið.
Mig langar aðeins að minnast
hennar með örfáum fá-
tæklegum orðum og
þakka henni samfylgd-
ina.
Elsku frænka, um
þig á ég margar og
góðar minningar, t.d.
þegar við sátum saman
heilt kvöld og flettum
ljóðabókum til að fínna
nógu fallegt ljóð til að
hafa í minningargrein
um hann afa, pabba
þinn, og svo grétum
við báðar. Þú varst
þvílíkur dugnaðarfork-
ur að orðin „ekki hægt“ voru ekki
til í þínum huga. Þú varst alltaf
boðin og búin að gera allt sem þú
gast fyrir alla, sérstaklega þá sem
minna máttu sín.
Einu sinni spurði ég þig, meira í
gamni en alvöru, hvort þú vildir
ekki leysa mig af í vinnunni svo ég
kæmist í frí og það var sko ekkert
mál. Þú tókst þitt sumarfrí til þess
og eftir það fannst þér það bara
sjálfsagt að ef ég þyrfti að fara frá,
þá kæmir þú og bjargaðir málun-
um. Ég þurfti engar áhyggjur að
hafa, því ég vissi að allt var í eins
góðum höndum og hægt var.
Hjá þér voru engin vandamál til,
aðeins mismunandi erfið verkefni
að leysa. Alltaf varstu svo kát og
hress, það geislaði af þér kraftur-
inn. Því að vera að vola þegar lífið
hafði uppá svo mikið að bjóða? Þú
sagðir alltaf að það að hafa góða
heilsu og eiga góð og heilbrigð
börn, væri það besta sem Guð gæti
gefið nokkrum manni.
Alla tíð vannstu við matargerð og
varst listamaður á því sviði og
margan góðan bitann hef ég hjá þér
fengið og margt af þér lært.
Þú áttir svolítið erfitt með að
sætta þig við þegar þú, sökum
meiðsla, þurftir að hætta að vinna.
Þú hafðir alla tíð unnið svo mikið að
þú kunnir ekki að vera aðgerðar-
laus, en það tókst eins og allt ann-
að. Þú hafðir eignast landskika á
æskuslóðum móður þinnar og kom-
ið þér þar upp sælureit í gömlum
strætó sem þú hafðir innréttað sem
sumarbústað. Þar áttir þú margar
góðar stundir við að gróðursetja
plöntur og dytta að ýmsu eða bara
finna til góðgerðir handa gestum.
Til þín var alltaf gott að koma.
Elsku Dúna, Oskar, Helga og
Erlendur, þið hafið misst mikið og
svo snöggt, en það er huggun harmi
gegn að hún þurfti þó ekki að líða
kvalir.
En minning hennar mun lifa og
ylja okkur um ókomna tíð.
Ég sendi aðstandendum öllum
innilegar samúðarkveðjur, ég er
viss um að vel hefur verið tekið á
móti henni þama hinumegin og hún
mun vaka yfir ykkur öllum áfram.
Hver minning dýrmæt perla að liðnum lífsins
degi,
Mn ljúfú og góðu kynni af alhug þakka hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem gleymist
eigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að kynnast
þér.
(Ingibj. Sig.)
Elsku frænka, ég kveð þig með
söknuði og þakka fyrir að hafa átt
þig að.
Hvíl þú í friði.
Þín frænka,
Elsa Aðalsteinsdóttir.
Kær vinkona mín er látin.
Á mig sækja ótal minningar um
samveru okkar Heiðu fyrr og síðar.
Þegar ég sit nú og blaða í Spá-
manninum rekst ég á tilvitnun hans
um vináttuna: „Þú skalt ekki
hryggjast þegar þú skilur við vin
þinn, því það sem þér þykir vænst
um í fari hans getur orðið þér ljós-
ara í fjarveru hans, eins og fjallið
sést best af sléttunni."
Vissulega þekkti ég Heiðu vel og
alla hennar góðu þætti, en núna
þegar hún er farin finnst mér ég sjá
í enn skýrara ljósi mannkosti þess-
arar góðu vinkonu minnar.
Á höfuðbólinu Stóra-Hofi, þar
sem ég dvaldi mörg sumur á yngri
árum, var jafnan lff og fjör og fjöldi
ungs fólks yfir sumarið. En haustið,
sem hún Heiða kom þar til starfa,
hafði verið ákveðið að ég yrði
einnig þar yfir veturinn. Ég man að
mér þótti hálfdapurlegt þegar sum-
arfólkið var farið, en koma þessarar
dökkeygðu, hláturmildu stúlku
breytti öllu. Allir dagar urðu ævin-
týri. Við urðum óaðskiljanlegar í
mörg komandi ár. Hún hafði allt til
að bera sem prýða mátti góða vin-
konu: kát, skemmtileg, ákveðin og
áræðin, en umfram alit hjálpsöm og
trygg í gegnum þykkt og þunnt.
Og hvað við skemmtum okkur
vel!
Ég fékk að fara eina helgina með
Heiðu í heimsókn út að Króki, þar
sem hún átti heima. Þar mætti ég
slíkri hlýju og gestrisni að fágætt
var, og þar hitti ég Guðmund föður
Heiðu, sem seinna varð tengdafaðir
minn. Strax og ég tók í hönd hans
fann ég að þar fór höfðingi, traust-
ur, virðulegur og góður. Og slík
glaðværð sem ríkti þar meðal allra
dætra hans og sona, sem enn voru í
föðurhúsum, var með eindæmum.
Ég á heldur ekki orð yfir fegurð
fjallanna og umhverfisins og hef
hvergi á byggðu bóli komið á feg-
urra bæjarstæði heldur en í Króki í
Holtum.
þannig var umhverfið sem hún
Heiða mín ólst upp í, stórbrotið og
glæsilegt eins og hún sjálf.
Eftir hin glaðværu æskuár okkar
í sveitinni og einnig samveru okkar
á húsmæðraskólanum á Hvera-
bökkum skildu leiðir um árabil.
Vissum við þó alltaf hvor af
annarri. Við tóku ár búskapar og
barneigna hjá báðum. En vissulega
urðu tengslin meiri en venjuieg vin-
átta, því þegar ég giftist mínum
elskulega Gísla, bróður Heiðu,
hafði ég tengst þessari góðu fjöl-
skyldu fyrir lífstíð.
Við áttum svo því láni að fagna
að endumýja gömul kynni með
ýmsu móti. Báðar vorum við orðnar
einar í okkar ranni þegar við eign-
uðumst landið okkar austur í
Rangárþingi. Þar í faðmi hins
óvenjufagra fjallahrings áttum við
hin síðustu ár margar unaðsstund-
ir. Og draumurinn okkar Heiðu, að
rækta þar okkar eigin skógarlund,
er næstum því farinn að rætast. En
eins og flestir vita sem fást við
ræktun þarf að hafa næga þolin-
mæði þegar bijóta á nýtt land. Þeg-
ar ég sagði henni Heiðu vinkonu
minni það, og eins að hún ætti ekki
að ætlast til neins í dag eða á morg-
un, heldur hugsa í árum eða jafnvel
öldum, gat hún bæði grátið og hleg-
ið í senn, því þolinmæði í þessum
málum var ekki hennar sterka hlið.
Við höfðum báðar komið okkur
upp litlu athvarfi í landinu okkar,
og fór hún Heiða mín ekki endilega
troðnar slóðir þar, því einn góðan
veðurdag stóð gamall strætisvagn
þar í móunum. það var gaman að
sjá hvað henni tókst að gera allt
heimilislegt og myndarlegt þar,
bæði úti og inni. Heimilið í strætó
var eins og undarlegt sambland af
sígaunavagni og hefðarstofu. Naut
hún þar einnig aðstoðar sinna
mannvænlegu þarna, sem ætíð
stóðu við hlið hennar. Bamabömin,
sem vom sólargeislar í lífi ömmu
sinnar, áttu þar ómældar gleði-
stundir. Sama mátti segja um mín
böm og barnabörn og annarra, sem
alltaf vom velkomin, því hún var
mikill barnavinur.
Fuglarnir í móum og mýrum áttu
einnig hug hennar og var hún orðin
ótrúlega glögg á fuglanöfn og lifn-
aðarhætti þessara vængjuðu vina.
Engan hitti ég á lífsleiðinni góð-
viljaðri, réttsýnni og ákveðnari.
Skoðanir sínar lét hún tæpitungu-
laust í ljós; rík réttlætiskennd og
samúð með lítilmagnanum var
henni í blóð borin. Mörg hin síðari
ár var Heiða nánast óvinnufær eftir
slæma byltu sem hún hafði hlotið á
vinnustað. Hún lét það aldrei buga
sig og var ótrúlegt að sjá hverju
hún gat komið í kring í landinu
sínu, og draumar hennar og bolla-
leggingar um hvað hún vildi gera í
framtíðinni hrifu mann með sér. Þá
voram við oft og tíðum fullar af eld-
móði og ekki grunaði okkur að við
ættum eftir svo stutta samleið.
En sá illivígi sjúkdómur sem svo
marga leggur að velli hafði haldið
innreið sína og hafði svo hljótt um
sig að engan grunaði að endalokin
væm svo nærri.
Börnin hennar og barnaböm sem
syrgja ástkæra móður og ömmu
munu öll erfa hina mörgu góðu eig-
inleika og mannkosti Heiðu, hvert á
sinn hátt. Og bæði þau og við hin,
sem jafnan fórum ríkari af hennar
fundi, munu ætíð minnast þessarar
sérstæðu konu með þakklæti fyrir
allt og allt.
Megi guð gefa að hópurinn henn-
ar sameinist um lundinn hennar og
haldi þannig merki hennar á lofti
um ókomin ár. Ég sendi ástvinum
hennar mínar innilegustu samúðar-
kveðjur og bið góðan guð að styrkja
ykkur í sorginni.
Dagbjört.
Margur öðlingurinn er á stærsta
vinnustað þjóðarinnar, Háskóla ís-
lands. Óneitanlega eru það líka for-
réttindi að fá að starfa með æsku
landsins, skyn.ja þekkingar- og
framtakslöngun hennar, leggja sitt
af mörkum í mótun mikilla einstak-
linga og stækka sífellt sviðið, þar
sem mannsandinn ræður ríkjum.
Hæfara fólk, betra mannlíf, ham-
ingjusamari þjóð, - „ó fagra ver-
öld“.
Nýlátnir em af starfsmönnum
skólans próf. Gunnar Guðmunds-
son, læknir og próf. Þorleifur Ein-
arsson, jarðfræðingur, persónuleg-
ir vinir og tilhlökkun að hitta alla
daga. Einnig minnist ég með virð-
ingu og þökk próf. Ólafs Björnsson-
ar, hagfræðings og alþingismanns,
stjórnmálaskörangs og eins braut-
ryðjenda sinna fræða á Islandi.
Ölafur Magnússon, gjaldkeri Há-
skólans, er nýlátinn, sem og yfir-
smiðurinn Magnús Bergsteinsson,
eftirminnilegir félagar, sem kunnu
lausn á öllum vanda. „Kraftaverkin
geram við strax, hitt tekur aðeins
lengri tíma.“ Minntu jafnvel helst á
Sigurstein Árnason, yfirsmið skól-
ans í áratugi, sem öllu bjargaði.
Núna kveðjum við Ragnheiði
Guðmundsdóttur, fyrstu matráðs-
konuna okkar.
Við höfðum lengi hist í kaffinu í
aðalbyggingunni fyrir aldarfjórð-
ungi, Stefán háskólaritari og Perla
Kolka, Guðlaugur rektor og Erla
aðstoðarháskólaritari ásamt fleir-
um, bak við skáp í vélritunarher-
berginu, inn af herbergi Sigurðar,
deildarfulltrúa VR, og maulað kexið
okkar og marmelaði. Þetta var
mjög þjóðleg samkoma og vakti til-
hlökkun allan daginn. Landið og
miðin undir í umræðunni, þingeysk
stórmenni og útgerð á Suðurnesj-
um brotin til mergjar, sem og
starfsmannamál stofnunarinnar,
Ijármál og húsnæðismál. Stjórnmál
þjóðarinnar fengu auðvitað líka
sinn skerf og jafnvel framboðsmál
til embættis forseta Islands. Kven-
fólkið með klæðaburð allra á
hreinu, Stefán landsfrægur íþrótta-
maður og söngvari og reyndur sem
yfirvald Þingeyinga.
„Hún er sérfræðingur í smur-
brauði," kvað Erla upp úr einn dag-
inn og við mændum á hana. Kjaraá-
tökin 1978 höfðu nefnilega fært
okkur mötuneyti og nú var búið að
ráða matráðskonuna. Guðlaugur
rektor lét okkur strax eftir besta
staðinn í húsinu, með útsýni yfir
höfuðborgina og fiugvöllinn og
stækkunarmöguleika inn í gömlu
kennarastofuna á norðurgangi. Sm-
urbrauðið hennar Ragnheiðar
reyndist líka strax það besta, sem
við höfðum smakkað.
í eldhúsinu var allt það helsta til
matseldar og við Ragnheiður hóf-
um þegar mikla landvinninga á sæl-
keramarkaði íslenskra matvæla.
Ekki mátti reyna um of á kostnað,
þannig að við höfðum okkar aðferð-
ir við reksturinn. Töluðum við Jón
á Reykjum um kjúklinga og stór-
bændur austanfjalls um naut.
Smám saman tókst okkur að eigin
mati og margra annarra að gera
þetta að einu besta mötuneyti
landsins og best rekna.
Við trúðum á íslenskan heimilis-
mat, enda þjóðhagslega best, iyrir
utan allt annað. Kjöt, fiskur, græn-
meti og mjólkurvörur, allt ferskt,
og það síðarnefnda daglega frá
Hreini í Hagabúðinni. Heilbrigt
eins og sjálfur víkingastofninn. Á
jólunum „glattaður“ hamborgar-
hryggur og „fromage“.
Tuttugu ár í ævi mötuneytis era
langur tími. Heimsveldi hafa haft
það á orði að enga mikilvæga samn-
inga ætti að gera, - jafnvel ekkert
mikilvægt ætti að ræða, - nema yfir
góðum mat. Slíkan kost gaf Ragn-
heiður starfsfólki Háskólans svo
sannarlega, enda hafa mörg mál
fengið farsæla lausn í mötuneytinu.
Kostnaður starfsfólks í lágmarki, -
líklega ein besta kjarabót, sem við
höfum gert. Stofnunin þurfti ekki
að sjá á eftir starfsfólki sínu úr húsi
í matartímanum. Sumir gleypa
jafnvel í sig á fimm mínútum og era
eins og nýir menn á eftir.
Ragnheiður var fædd á Króki í
Holtum, nálægt fæðingarstað móð-
ur minnar. Við urðum strax miklir
vinir. Yfir henni hvíldi þessi hressi
yndisleiki, gleði og fjör. Bróðir
hennar var Guðbjartur, þekktur
hestamaður hér í borg. Stundum á
haustin, þegar ég hafði verið á fjalli
á Landmannaafrétti, - kominn í
bæinn -, þá horfði Ragnheiður á
mig kímin á svip: „Ég þorði aldrei í
Landréttir, þeir slógust svo mikið."
Mamma, sem líka var matráðs-
kona, sagði ósjaldan að hún saknaði
þess að vera ekki sterkari, þegar
hún var að bisa við stóra pottana.
Það er oft erfitt að vera kona og
eldamennska á stóram vinnustað er
ekkert grín. Þegar við horfum á
helstu prófessora og fræðimenn
þjóðarinnar í guðfræði, læknisfræði,
lögum, heimspeki, bókmenntum og
málvísindum, hagfræði, viðskipta-
og verkfræði, félags- og raunvísind-
um ásamt starfsfólki stjómsýslunn-
ar verða gott af matnum, þá vitum
við að ævintýrið, sem hófst á bak við
skápinn í vélrituninni á sínum tíma,
hefur vel gagnast íslenskri þjóð.
Þökk sé matráðskonunum og öllum
brosmildu aðstoðarstúlkunum.
Fyrir nokkru dró Ragnheiður sig
í hlé frá pottunum okkar, erfiðið
var of mikið. Þá fékk hún meiri
tíma til þess að sinna börnunum
sínum, sem hún elskaði svo heitt.
Hversu mörg voru ekki orðin og
stundirnar, sem hún átti um þau.
Glöðust var hún alltaf, þegar þau
gáfu sér tíma að kíkja í skólann til
mömmu.
Þau hafa nú mest misst, sem og
barnabörnin. Ég votta þeim mína
dýpstu samúð, sem og ættingjum
öllum og vinum. Kærri vinkonu og
félaga í brauðstritinu, sem og þjóni
við musteri hámenningar íslensku
þjóðarinnar, þakka ég samfylgdina.
Guð ástar og gleði taki Ragnheiði
mína sér að hjarta og veiti henni
sinn frið.
Guðlaugur Tryggvi Karlsson.
Birting afmælis- og
minningargreina
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar til birtingar
endurgjaldslaust. Greinunum er veitt viðtaka á ritstjóm blaðsins í Kr-
inglunni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Kaupvangsstræti 1,
Akureyri. Þá er enn fremur unnt að senda greinamar í símbréfi (569
1115) og í tölvupósti (minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið grein-
ina inni í bréfinu, ekki sem viðhengi.
Um hvem látinn einstakling birtist ein uppistöðugrein af hæfilegri
lengd, en aðrar greinar um sama einstakling takmarkast við eina örk,
A-4, miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd, - eða 2.200 slög (um
25 dálksentimetra í blaðinu). Tilvitnanir í sálma eða Ijóð takmarkast
við eitt til þrjú erindi. Greinarhöfundar era beðnir að hafa skímamöfn
sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins era birtar grein-
1 ■ ar um fólk sem er 70 ára og eldra. Hins vegar era birtar afmælisfréttir
ásamt mynd í Dagbók um fólk sem er 50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er lögð á, að handrit séu vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprent-
uninni. Það eykur öryggi í textameðferð og kemur í veg fyrir tvíverkn-
að. Auðveldust er móttaka svokallaðra ASCII-skráa sem í daglegu tali
era nefndar DOS-textaskrár. Þá era ritvinnslukerfin Word og
Wordperfect einnig auðveld í úrvinnslu.
RAGNHEIÐUR
GUÐMUNDSDÓTTIR