Morgunblaðið - 30.05.1999, Qupperneq 48

48 SUNNUDAGUR 30. MAÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
*
Dýraglens
Hundalíf
Smáfólk
kasta boltanum
til baka?
mikilvægur..
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Myndverkasýning
Frá Ormi Guðjóni Onnssyni:
ÉG hef eins og algengt er að segja í
dag orðið við óskum fjölda ágætra
vina minna um að halda sýningu á
nokkrum þeirra myndverka og hug-
verka sem ég hef fengist við að
skapa. Þar eru ýmsar myndir málað-
ar með olíu, vatnslitum og pastel.
Einnig vil ég með þessari sýningu
vekja athygli á hvemig búið er að ís-
lensku hugviti og hugvitsmönnum á
Islandi fyrr og enn í dag. Ég veit að
ég er ekki einn um það að eiga í
skúffum ýmiskonar hugmyndir sem
komist hafa á blað um ævina. En
mér er ekki kunnugt um að hugvits-
maður hafi áður hengt upp til sýnis
almenningi þessi frjókom huga síns
sem fallið hafa í grýttan jarðveg hins-
pólitíska, líflausa landslags á Islandi.
Ég fæddist 1920 og kom í heiminn
eins og aðrir í venjulegum fæðingar-
fótum og þó menn fæðist með fullan
munninn af gulli kaupa þeir sér ekki
hæfileika, þeir em meðfæddir eða
áskapaðir í þeim mæli sem almættinu
þóknast. Ég tel mig vera dæmigerð-
an hugvitsmann sem vinna þarf fyrir
daglegu brauði en nota síðan allan
frítíma við grúsk að fj ölbreytilegum
hugðarefnum. Aðrir láta sér nægja
að framleiða sína eigin hugmynd og
vinna við hana lungann úr lífi sínu.
I rúm fimmtíu ár ævi minnar hef
ég unnið við hugmyndir mínar á
ýmsum sviðum. Hugmyndir til þess
fallnar að létta fólki störfin, bæta
hag þess og þjóðfélagsins. Þær
frumteikningar sem ég sýni hér
skýra að hluta til það sem ég hef ver-
ið að fást við og í mörgum tilvikum
lokið frumsmíði af. Þó menn komist
á það stig að smíða frumhugmynd
með þrotlausri vinnu og öllu því fjár-
magni sem menn komast yfir, jafnvel
veðsetja eignir sínar, lokar kerfið og
talsmenn þess svo gjörsamlega öll-
um skilningarvitum þegar kemur að
þróun og markaðssetningu hlutarins.
T.d. með áhættufjármagni tU fram-
kvæmda.
Ég hef áður í skrifum mínum um
nýsköpun minnst á þann tvískinnung
sem felst í orðum og athöfnum póli-
tískra aðila, oftast rétt fyrir kosning-
ar, þar sem þeir leita og finna vai'la
nógu góð lýsingarorð til að vekja at-
hygli og sýna áhuga sinn á að efla ís-
lenskt hugvit og nýsköpun einstak-
lingum og þjóðfélaginu til farsældar.
Fyrr á árum var það fiskimálasjóður
sem var stofnaður til að efla og
styrkja nýsköpun í sjávarútvegi. Mér
er það minnisstætt þegai- ég sótti um
70 þús. kr. 1953 tU að Ijúka við til-
raunir með dráttarkarlinn sem þá
var hvergi tU í löndunum í kringum
okkur. Ég fékk neitun eftir níu mán-
uði svohljóðandi: „Umsókn yðar var
synjað þar sem ekki þótti um hagnað
að ræða vegna mannaspamaðar."
Þetta er ekki einsdæmi en þannig
byrjuðu samskipti mín við „kerfið“.
Þrjú ár í röð sótti ég um styrk til
Rannsóknarráðs ríkisins tU að koma
áfram tUraunum mínum og Jóhann-
esar Pálssonar með gervibeitu og
tækjum sem ég smíðaði til þess
brúks, jafnoft hef ég fengið neitun.
Þrátt fyrir að hagsmunaaðUar hafi
gefið hugmyndinni gott orð hafa svör
Rannsóknarráðs alltaf verið á sömu
leið „Hugmyndin er talin styrkhæf
af Rannsóknarráði en hefur orðið að
víkja vegna fjárskorts og fjölda ann-
arra umsókna" hvað sem það nú þýð-
ir. Þrjú ár í röð og alltaf sama svarið.
Víst hef ég í stöku tilfellum fengið
styrk og það ber að þakka þó það
hafi ekki nægt tíl þess að fullgera
mínar tUraunir.
Hægt væri að segja margar ótrú-
legar sögur af samskiptum okkar Jó-
hannesar Pálssonar við „kerfið“ og
ýmsa aðra aðUa hér á landi og í Dan-
mörku en ekki verður farið út í þá
sálma hér.
Jóhannes flutti til Danmerkur um
tíma í þeim tUgangi að koma sínum
hugmyndum áfram þar. Það tókst að
ýmsu leyti þar sem að málum komu
mjög jákvæðir einstaklingar og
stofnanir. Má þar nefna Teknologisk
Intitut, Rasmus Uffesen, Hojmark
laboratoriet, Greta Jakobsen o.fl. Ég
hef notið þess að kynnast þessu fólki
og fengið tækifæri tU að vinna með
því ásamt Jóhannesi en því miður
entist það samstarf ekki nægjanlega
lengi vegna fjárskorts.
Þegar hugmyndasmiðir fá svona
neikvæðar viðtökur frá kerfinu eða
ráðamönnum fjármagns hér á landi,
þrátt fyrir ómælda vinnu og mikla
peninga, mætti af ókunnugum álykta
að þeir gæfust upp en menn hljóta
þó að staldra við og hugsa sinn gang
ef svo ólíklega vildi til að umsagnir
og allt tal æðstu ráðandi manna um
nauðsyn nýsköpunar á Islandi
breyttust í veruleika. Ég hef haft þá
áráttu eftir svona móttökur að leggja
teikningar og önnur gögn þeim við-
komandi ofan í skúffu enda í flestum
tilvikum kominn á leið með önnur
viðfangsefni. En það er einmitt það
sem í skúffunum var geymt sem ég
er að sýna hér í dag ef einhver hefði
áhuga á að skyggnast inn í líf ís-
lensks hugvitsmanns.
Það er kunnugra er frá þurfi að
segja að fjöldinn allur af íslenskum
hugvitsmönnum vinnur að sínum
verkum í frítíma sínum. Það hlýtur
að koma niður á heimilum, fjárhags-
lega og félagslega, þegar miklum
tíma og fjármunum er eytt í ein-
hverjar hugmyndir og veltur þá ekki
lítið á því að eiga skilningsríka eigin-
konu sem styður mann og styrkir.
Það má segja sem svo að með slíkum
störfum hugvitsmanna sé rekin
nokkurskonar aukabúgrein og eins
og lenskan er á Islandi er flest slík
starfsemi dæmd til að fara á haus-
inn, samanber kanínuræktin, fiskeld-
ið, loðdýraræktin o.fl. íslenskir hug-
vitsmenn eiga það sameiginlegt með
fyrrgreindum greinum að þeir eru
látnir á eigin spýtur bera skaðann af
sínum verkum á svipaðan hátt og all-
ir landsmenn eru látnir bera skað-
ann af afglöpum annarra með því að
greiða hærri skatta.
ORMUR GUÐJÓN ORMSSON,
Akurbraut 17, Njarðvík.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.