Morgunblaðið - 11.06.1999, Blaðsíða 2

2 FÖSTUDAGUR 11. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Fangelsisdómur
lengdur
Hafði 3,3
milljónir
af aldraðri
konu
HÆSTIRÉTTUR lengdi í gær
fangelsisdóm yfír 51 árs gam-
alli konu, sem Héraðsdómur
Reykjavíkur hafði dæmt í 8
mánaða óskilorðsbundið fang-
elsi fyrir fjárdrátt hinn 11.
mars sl. Dæmdi Hæstiréttur
ákærðu í 10 mánaða fangelsi
en þar af skyldu 7 mánuðir
vera á skilorði.
Vann á heimilinu og hafði
aðgang að bankabókum
Ákærða var fundin sek um
að hafa á árunum 1996-1998
dregið sér rúmar 3,3 milljónir
króna af bankabókum konu á
tíræðisaldri, sem ákærða vann
heimilisstörf fyrir. Á tímabil-
inu fór ákærða margar ferðir í
banka með bankabækur kon-
unnar og tók út af þeim, ýmist
fyrir eiganda bókanna án þess
að draga sér nokkurt fé, eða
dró sér hluta af útteknum fjár-
hæðum, eða dró sér allt sem
hún tók út.
Hagstofan segir aðeins þriðjung hækkunar bflatrygginga hafa áhrif á vísitölu
Hækkun að 2/3 vegna
bættrar tryggingavemdar
HAGSTOFA íslands telur að 25 prósentustig eða
tvo þriðju hluta af þeirri hækkun sem orðið hefur
á ábyrgðartryggingu ökutækja megi rekja til
breyttra skaðabótalaga en 11,1 prósentustig eða
þriðjungur sé hrein verðhækkun. Prósentustigin
11,1 valda 0,18% hækkun á vísitölu neysluverðs
en önnur hækkun kemur ekki fram í vísitölunni
þar sem talið er að um aukna tryggingavernd sé
að ræða en ekki beina verðhækkun.
Starfsfólk Hagstofu íslands hefur fengið gögn
um nýju skaðabótalögin, greinargerðir með frum-
varpinu og fleira, farið yfír þau og metið og rætt
við sérfræðinga tryggingafélaganna í því skyni að
meta áhrif lagasetningarinnar og hefur komist að
þessari niðurstöðu. „Við treystum okkur til að
segja að 25 prósentustig af þessum hækkunum
megi rekja til skaðabótalaganna, en meðalhækk-
un iðgjalda var 36%,“ sagði Guðrún Jónsdóttir í
vísitöludeild Hagstofu íslands. Guðrún sagði að
Hagstofan treysti sér hins vegar ekki til að full-
yrða um hvað valdi þeim um það bil 11 prósentu-
stiga verðhækkunum sem umfram eru.
Gæðaleiðréttingar
„Tryggingafélögin halda því e.t.v. fram að hluti
af því sé líka vegna skaðabótalaganna, en við
treystum okkur ekki til þess,“ sagði hún.
í minnisblaði frá Hagstofunni segir að kaup á
aukinni tryggingavernd eða verðmætari trygg-
ingu hafí í för með sér aukinn kostnað íyrir neyt-
endur, „en í þessu felst ekki verðbreyting. Kaup-
in hafa þannig áhrif á útgjöld heimila en ekki
verðlag útgjaldanna. Vísitölu neysluverðs er ætl-
að að mæla verðbreytingar, ekki breytingar á út-
gjöldum", segir þar. „Að svo miklu leyti sem
tryggingavemdin hefur aukist verður nú að líta á
trygginguna sem nýja tryggingu og verðmætari
en þá gömlu. Tryggingin er því ekki hin sama og
áður sem taka verður tillit til við verðsamanburð
og útreikning vísitölunnar," segir ennfremur.
Verðbólga ofmetin?
Guðrún Jónsdóttir segir að reynt sé að beita
gæðaleiðréttingum af þessu tagi á sem flesta liði
vísitölunnar. „Pað hefur lengi verið í umræðunni
alþjóðlega að verðbólga sé ofmetin vegna þess að
ekki sé tekið tillit til þess að vörur eru að batna,
sem ætti ekki að leiða til verðhækkunar í þeirri
tegund vísitölu sem reynir að mæla verðþreyt-
ingar,“ sagði hún.
Guðrún sagði að skýrt dæmi um gæðaleiðrétt-
ingar væri t.d. mat á verði nýrra bíla, þar sem
fram komi nýr búnaður sem staðalbúnaður, t.d.
ABS-hemlalæsivörn, sem valdi hækkun, en við
útreikning vísitölunnar sé þá litið svo á að um
betri bíl sé að ræða og því nýja vöru.
Gæðaleiðréttingar hafi einnig verið notaðar á
breytingar á verði á tölvum, fatnaði og fleiru.
Strax eftir hækkanir tryggingafélaganna, fyrir
þá skoðun sem nú hefur farið fram, var rætt um
að áhrif þeirra mundu leiða til 0,5-0,6% hækkun-
ar á vísitölu neysluverðs. Guðrún segir að á yfir-
borðinu hafí verið um einfalt reikningsdæmi að
ræða en þegar upplýsingar til gæðamats hafi leg-
ið fyrir hafí endurskoðuð niðurstaða verið sú að
25% væru vegna betri vöru en 11,1% vegna ann-
arra hækkana, sem leiði til 0,18% hækkunar á
vísitölunni.
Mesta hækkun vísitölu
frá janúar 1995
Vísitala neysluverðs í júní er 0,8% hærri en í
maí og er þetta mesta hækkun sem orðið hefur
frá því milli mánaðanna desember 1994 og janúar
1995. Hækkun á húsnæðiskostnaði veldur 0,3%
hækkun vísitölunnar, bensínhækkun hefur 0,26%
áhrif til hækkunar. Þessir liðir vega þyngst en til
lækkunar um 0,1% vega verðbreytingar á mat-
vöru, einkum grænmeti og ávöxtum.
■ Samræmi/10
Morgunblaðið/Anna Ingólfsdóttir
LAGARFLJÓTSORMURINN stóð fastur hálfur úti í Lagarfljóti í gærkvöldi.
NOKKRAR tafir urðu á því að
ferjan Lagarfyótsormurinn kæm-
ist á flot á Lagarfljóti en á tólfta
tfmanum f gærkvöldi skreið hann
út á fljótið eftir að hafa setið fast-
ur á flutningavagninum frá því í
fyrrinótt. Til stóð að fara í
reynslusiglingu í gærmorgun og
búið var að grafa sjósetningar-
braut sem flutningabíllinn ók of-
an í en þegar til kom var vatnsyf-
irborðið í fljótinu ekki nógu hátt
og sat skipið sem fastast á vagn-
inum. Ferjan er nýkomin til
landsins og gekk vel að fiytja
hana iandleiðina frá Reyðarfirði
um sfðustu helgi. Ætlunin er að
Lagar-
fljótsorm-
urinn á flot
eftir tafir
gera skipið út á fljótinu og bjóða
m.a. upp á áætlunarferðir milli
Egilsstaða og Atlavíkur.
Að sögn Benedikts Vilhjálms-
sonar, sem er í forsvari fyrir út-
gerðina, hafði verið reiknað með
að vatnið í Lagarfljóti myndi
hækka 30-40 cm meira en raunin
varð og þá hefði allt gengið við-
stöðulaust fyrir sig þegar skipinu
var ekið út í fljótið í fyrrinótt. í
gær var því grafið undan lyólum
vagnsins og síðan fór vatnsyfir-
borðið hækkandi þegar Ieið á
kvöldið, þannig að skipið fór að
lyfta sér hægt og bítandi. Það var
síðan um ellefuleytið í gærkvöldi
að Lagarfljótsormurinn hóf sína
fyrstu ferð út á fljótið og gekk
siglingin afar vel að sögn Bene-
dikts, sem leist vel á farkostinn og
sagði hann „svínvirka“ á fljótinu.
Búnaðarbankinn
kaupir meiri-
hluta í Agæti hf.
.. Morgunblaðið/Ásdís
TVO fyrirtæki eru stærst í sölu á græn-
meti, annars vegar Ágæti, sem Búnaðar-
bankinn hefur keypt meirihlutann í, og
hins vegar Sölufélag garðyrkjubænda.
BÚNAÐARBANKINN
keypti í gær meirihluta í
Ágæti hf. en kaupverð
fékkst ekki uppgefið. Að
sögn Magnúsar Magnús-
sonar hjá Búnaðarbankan-
um voru bréfin keypt
vegna þess að bankinn taldi
þau góða fjárfestingu.
Magnús vildi ekkert um
það segja hvort bankinn
hygðist eiga bréfin áfram
eða hvort hann væri að
kaupa fyrir hönd annars
aðila.
Tvö fyrirtæki eru stærst
á þessu sviði, annars vegar
Ágæti, sem er stærst í
kartöflusölu, og hins vegar Sölufé-
lag garðyrkjubænda, sem er
stærra í grænmetinu. Einnig
stundar Mata ehf. dreifingu á garð-
ávöxtum, margir bændur selja
sjálfstætt til smásöluverslana og
Baugur hf. er með innflutnings-
deild á þessu sviði.
Heimildarmenn sem rætt var við
veltu því margir fyrir sér hvort
bankinn hefði keypt hlutabréfin fyr-
ir hönd annars aðila. Mata stendur
ekki að kaupunum, að sögn Gunn-
ars V. Gíslasonar, starfsmanns fyr-
irtækisins, og stjórnarformaður
Sölufélagsins, Georg Ottósson, vís-
aði því einnig á bug að félagið væri
að fjárfesta í keppinautnum.
Heimildarmenn segja að óþekkt-
ur aðili hafi reynt að ná undir sig
meirihluta í Ágæti í desember sl. en
það hafi mistekist.
Sölufélagið hefur lengi haft hug á
að eignast fyrirtækið. „Eg get alveg
staðfest að við munum sýna þessum
bréfum fullan áhuga ef bankinn vill
selja,“ sagði Pálmi Haraldsson, for-
stjóri Sölufélagsins, í gær. Hann
sagði ljóst að hagsmunaaðilar á
þessu sviði hlytu að taka mið af
þeim breytingum sem orðið hefðu í
smásöluverslun í landinu með sam-
einingu stórfyrirtækja að undan-
fömu. Ekki væri óeðlilegt að reynt
væri að hagræða með samstarfi eða
samruna til að lækka kostnað.
m zk)\jn
Á FÖSTUDÖGUM
—- Sst
BÓKSTAFIR
SEM LEYNA Á
SÉR
SUMARí
ALGLEYMINGI
AUGLÝSING
Með Morgun-
blaðinu í dag
er dreift biaði
frá Vogabæ,
„Uppskriftir
af Ijúffengum
réttum".
Auðun Helgason varð að
játa sig sigraðan í Moskvu
Suður-Afríkubúinn kominn
til Skagamanna