Morgunblaðið - 21.10.1999, Qupperneq 16

16 FIMMTUDAGUR 21. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Búsetumál fatlaðra rædd á Landsþingi Landssamtakanna Þroskahjálpar
Búsetuþörf-
inni er illa
fullnægt
LANDSÞING Landssamtakanna
Þroskahjálpar var haldið á Hótel
Sögu um síðustu helgi. A þinginu var
m.a. rætt um búsetumál, en þau eru
víða í ólestri og biðlistar eftir hús-
næði langir. A aðalfundi samtak-
anna, sem haldinn var á fóstudaginn,
var kosin ný stjóm og Halldór Gunn-
arsson kjörinn formaður til næstu
tveggja ára, en Guðmundur Ragn-
arsson fráfarandi formaður gaf ekki
kost á sér til endurkjörs.
Að sögn Friðriks Sigurðssonar,
framkvæmdastjóra Þroskahjálpar,
voru búsetumálin skoðuð frá öllum
hliðum á þinginu. Hann sagði að
komið hefði fram að aðeins væri búið
að fullnægja um 60% af búsetuþörf-
inni í Reykjavík og að á Reykjanesi
væri ástandið enn verra, þar sem þar
væri aðeins búið að fullnægja um
40% af búsetuþörfínni.
Friðrik sagði að samþykkt hefði
verið ályktun á þinginu, þar sem
skorað hefði verið á alþingismenn að
láta erfðafjárskatt renna óskiptan til
framkvæmdasjóðs fatlaðra, þannig
að mögulegt væri að koma upp því
húsnæði sem rekstrarfé væri fyrir í
fjárlögum. Samkvæmt frumvarpi til
fjárlaga árið 2000 fær framkvæmda-
sjóður íátlaðra aðeins 40% af mörk-
uðum tekjum sínum, eða 235 milljón-
ir króna af 575, sem ráðgert er að
innheimta með erfðafjárskatti. I
ályktuninni segir að í frumvarpi til
fjárlaga sé þess getið að farið skuli
að tillögum nefndar um biðlista fyrir
búsetu og aðra þjónustu, en að það
sé útilokað nema framkvæmdasjóð-
urinn haldi að fullu tekjum sínum.
Sambýlishugmyndin
gagnrýnd
Á þinginu var fjallað nokkuð um
það hvers konar húsagerðir menn
teldu heppilegastar fyrir fatlaða.
Friðrik sagði að út frá þessari um-
ræðu hefði komið fram gagnrýni á
sambýlishugmyndina. Hann sagði að
þróunin væri í þá átt að taka meira
tillit til þarfa hvers einstaklings,
frekar en að þvinga fólk til að búa
saman í sambýli, en fatlaðir fá
sjaldnast að velja með hverjum þeir
búa. í tengslum við þetta fjölluðu
þrír þroskaheftir einstaklingar um
það hvernig þeir byggju og hvernig
þeir vildu búa. I máli þeirra kom
m.a. fram að engum dytti í hug að
búa til sambýli fyrir bankastjóra eða
ráðherra, en hinsvegar þætti sjálf-
sagt að láta fatlaða búa saman, bara
af því þeir væru fatlaðir.
Morgunblaðið/Jim Smart
Á Landsþingi Landssamtakanna Þroskahjálpar, sem haldið var á Hótel Sögu um siðustu helgi, voru búsetu-
mál fatlaðra skoðuð frá öllum hliðum.
Friðrik sagði að sambýlin hefðu
tekið við af sólarhringsstofnunum og
að það hefði á sínum tíma verið skref
í rétta átt, en nú væri kominn tími til
að huga að næsta skrefi. Hann sagði
að sumstaðar hérlendis væri að
nokkru búið að taka þetta skref, en
það sem felst í því er að skapa hverj-
um einstaklingi rými fyrir sig og sín-
ar þarfír, s.s. eldhús, stofu, svefnher-
bergi og bað. Að sögn Friðriks er
hægt að framkvæma þetta á marga
vegu, t.d. væri hægt að tengja
nokkrar stúdíóíbúðir saman. Hann
sagði að þessi kostur þyrfti ekki að
vera dýrari en aðrir.
Eiga rétt á heimili í samræmi
við óskir sinar og þarfír
Að sögn Friðriks eru margir ann-
markar á búsetumálum fatlaðra og
sagði hann mikilvægt að fólk gerði
sér grein fyrir því að þegar fatlaðir
færu á sambýli væru þeir að flytja í
sinn lífsbústað. Það væri því algjört
frumskilyrði að þeim liði vel heima
hjá sér. Hann sagði að mikilvægi
þessa hefði að nokkru leyti endur-
speglast í umfjöllun Laufeyjar Jóns-
dóttur, framkvæmdastjóra Svæðis-
skrifstofu Vestfjarða. Laufey fjallaði
um áhrif búsetu á líðan og tók
dæmisögu frá Vestfjörðum þar sem
persónuleiki fatlaðrar manneskju
mótaðist að stórum hluta af því um-
hverfí sem hún bjó í. Það kom ekki í
ljós fyrr en manneskjan flutti hversu
illa henni hafði liðið, því persónuleiki
hennar breyttist þegar hún var kom-
in inn á nýtt heimili.
f framhaldi af umræðunni um bú-
setumál og húsagerðir var samþykkt
ályktun, þar sem sagt er að allir fatl-
aðir skuli eiga rétt á eigin heimili í
samræmi við óskir sínar og þarfir.
Fatlaðir skuli eiga rétt á að velja sér
búsetu og búsetuform hvort sem
þeir kjósi að búa einir eða með öðr-
um. Heimilin skuli vera í almennum
íbúðarhverfum og að íbúðarhúsnæð-
ið skuli uppfylla lágmarkskröfur um
einkarými auk viðbótarrýmis vegna
fötlunar. Þegar þjónusta sé veitt inn
á heimili fólks skuli gæta þess að
hún sé einstaklingsmiðuð en ekki
hugsuð út frá hópi fólks.
Einnig var samþykkt ályktun þar
sem vakin var athygli á þeim „óþol-
andi“ mismun sem er á húsaleigu
fatlaðra. Fatlaðir sem búa í sambýl-
um greiða misháa leigu og fer upp-
hæðin eftir því hver á húsnæðið. Þeir
sem búa í sambýlum, sem eru í eigu
félagasamtaka, borga hærri leigu en
aðrir og er farið fram á að þessi mis-
munur verði leiðréttur án tafar.

’V J ilS'-
/35
*
, > O . - ' ' " ' ' "
- : ■•■ • Wá
■ 'v-vVf-
,V > - •:
‘j

í NAN0Q í Kringlunni bjóðast á einum og sama staðnum ýmis þekktustu vörumerki á sviði
útivistar, þar af mörg sem ekki hafa áður boðist á íslandi. Við leggjum sérstaka áherslu
á að veita faglega þjónustu, ekki sist við veiðimenn, og höfum því meðal annars opnað