Morgunblaðið - 21.10.1999, Qupperneq 34

34 FIMMTUDAGUR 21. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
VAKA-HELGAFELL sendir frá
sér um eitt hundrað bækur á þessu
ári, yfír áttatíu tölublöð safnefnis
og tímarita og um tvo tugi geisla-
diska og er það heldur meiri út-
gáfa en undanfarin ár.
Ólafur Jóhann Ólafsson sendir
nú frá sér sína fjórðu skáldsögu
sem nefnist Slóð fíðrildanna en
hann hefur einnig ritað smásögur
og leikrit. Um þessar mundir er
verið að ganga frá samningum um
útgáfu bókarinnar austan hafs og
vestan en skáldsaga hans Fyrir-
gefning syndanna hefur verið gef-
in út í sex löndum.
I ár eru liðin 25 ár frá því að
Þórarinn Eldjárn sendi frá sér
sína fyrstu bók. I tilefni af því - og
fimmtugsafmæli hans - hefur
Vaka-Helgafell gefið út bókina
Sagnabelg.
Þrír höfundar fylgja eftir verð-
launaverkum sínum fyrir þessi jól.
Eyvindur P. Eiríksson hefur ritað
sjálfstætt framhald skáldsögunnar
Landið handan fjarskans en fyrir
þá bók hlaut hann Bókmennta-
verðlaun Halldórs Laxness 1997.
Nýja bókin nefnist Þar sem blómið
vex og vatnið fellur.
Elín Ebba Gunnarsdóttir hlaut
Bókmenntaverðlaun Tómasar
Guðmundssonar fyrir smásagna-
safnið Sumar sögur 1997. Nú kem-
ur út nýtt safn samtengdra smá-
sagna eftir Elínu Ebbu er nefnist
Ysta brún.
Tómasarverðlaunin komu í hlut
Bjarna Bjarnasonar í fyrra fyrir
skáldsöguna Borgin bak við orðin.
Nú kemur sjálfstætt framhald
þeirrar bókar sem nefnist Nætur-
vörður kyrrðarinnar.
Arnaldur Indriðason sendir frá
sér nýja bók sem nefnist Napó-
leonsskjölin.
Ljóð um landið
Matthías Johannessen sendir
frá sér nýja ljóðabók á þessu ári og
nefnist hún Ættjarðarljóð á atóm-
öld. Ljóðin fjalla um landið; ætt-
jörðin tengist lífshlaupi mannsins,
minningum hans, gleði og sorg, og
er stöðugt nálæg.
í fyrra hóf Vaka-Helgafell út-
gáfu á Ljóðasafni Helgafells. A
þessu ári koma tvær nýjar bækur í
þessari ritröð: Ydd Þórarins Eld-
járns og Svartar fjaðrir eftir Davíð
Stefánsson.
I fyrra varð saga Steingríms
Hermannssonar, fyrrverandi for-
sætisráðherra, söluhæsta bók árs-
ins. Nú kemur framhald þeirrar
bókar og er höfundurinn sem fyrr
Dagur B. Eggertsson.
Olafur Ólafsson var landlæknir í
rösklega aldarfjórðung. Vilhelm G.
Kristinsson hefur skráð endur-
minningar hans.
Gúndi í
bundnu máli
Vaka-Helgafell gefur út nýjar
bækur eftir tvo af kunnustu barna-
bókahöfundum landsins. Guðrún
Helgadóttir sýnir á sér nýja hlið í
bók um strákinn Gúnda sem heitir
Handagúndavél og er öll í bundnu
máli en Freydís Kristjánsdóttir
málar litmyndir við söguna.
Kristín Steinsdóttir sendir frá
sér bókina Kleinur og karrí um
strák sem fer gjarnan sínar eigin
leiðir.
Hernám íslands
í bókinni Bretamir koma grein-
ir Þór Whitehead frá hernámi Is-
lands og styðst þar við margvísleg
skjöl sem ekki hefur verið vitnað
til.
Vaka-Helgafell gefur einnig út
viðamikið yfirlitsrit, Sögu verald-
ar.
20. öldin. Mesta umbrotaskeið
mannkynssögunnar í máli og
myndum nefnist ný stórbók.
Grass og
Blikktromman
Vaka-Helgafell gefur nú út ann-
an hluta Blikktrommunnar eftir
Nóbelsskáldið nýbakaða, Giinter
Grass. Bjarni Jónsson þýðir sem
fyrr söguna. Bjami þýðir einnig
nýja skáldsögu eftir írska verð-
launahöfundinn Roddy Doyle og
nefnist hún Ég heiti Henry Smart.
Símon og eikurnar nefnist ný
Um eitt hundrað bækur frá V öku-Helg afelli
Ættj örð
og samtíð
út litprentaður pakki með upp-
skriftaspjöldum, auk fréttabréfs-
ins Líf og heilsa. Samnefnd mat-
reiðslubók kom út hjá
Vöku-Helgafelli fyrir nokkrum ár-
um í samvinnu við Krabbamein.sfé-
lagið, Manneldisráð og Hjarta-
vernd.
Vaka-Helgafell gefur út
fræðsluefni um prjón, föndur og
hannyrðir af ýmsu tagi í flokknum
Nýtt á prjónunum. Fimm sinnum
á ári kemur út litprentaður pakki
með uppskriftaspjöldum sem
flokkuð eru inn í sérhannaða safn-
bók eftir Marianne Fredriksson en
í fyrra gaf Vaka-Helgafell út bók
hennar Anna, Hanna og Jóhanna.
Sigrún Astríður Eiríksdóttir þýðir
bókina.
I fyrra kom út fyrsta bókin um
Ramses II, faraó í Egyptalandi,
sem nefndist Sonur ljóssins og nú
sjálfstætt framhald hennar sem
nefnist Musterið eilífa. Helgi Már
Barðason þýðir.
Fyrir nokkrum árum vöktu
bækur um Stúlkuna á bláa hjólinu
eftir Régine Deforges mikla at-
hygli hér á landi. Nú kemur á
markað ný bók eftir sama höfund
og með sömu persónum sem nefn-
ist Heitt streymir blóð. Jón B.
Guðlaugsson þýðir.
Tvær konur eftir Harry Mul-
isch, einn kunnasta rithöfund
Evrópu, kemur út hjá Vöku-
Helgafelli nú fyrir jólin. Þýðandi
er Ingi Karl Jóhannesson.
Margar handbækur
Vaka-Helgafell gefur út nokk-
urn fjölda handbóka á þessu ári.
Símon Jón Jóhannsson þjóðfræð-
ingur hefur tekið saman bók um
hjátrú Islendinga sem nefnist
Stóra hjátrúarbókin.
Blómahandbók heimilisins er
uppflettirit um plöntur sem henta
til inniræktunar. Björn Jónsson og
Örnólfur Thorlacius þýddu verkið.
f fyiTa komu út hjá Vöku-
Helgafelli tvær handbækur sem
báðar seldust upp en eru nú aftur
fáanlegar í nýjum prentunum.
Þetta eru íslenskir fuglar eftir
Ævar Petersen og Jón Baldur
Hlíðberg og Heilsubók fjölskyld-
unnar.
Vaka-Helgafell gefur á þessu ári
tólf bækur í bókaflokknum 50 mín-
útna bækurnar. Allar bækumar
miða að því að auðvelda lesandan-
um að ná betri árangri í einkalífi
og starfi.
Bókmenntir og fróðleikur
Ólafur Jóhann
Ólafsson
Matthías
Johannessen
Guðrún Helgaddttir
ég sé eftir Þórarin Eldjárn er
Giinter Grass
út mánaðarlega. Þá
gefur fyrirtækið
einnig út mynda-
sögublaðið Andrés
Önd og kemur nýtt
blað í hverri viku.
Hjá Vöku-Helga-
felli koma út 12
bækur í Ævintýra-
heiminum en það
eru bækur frá Disn-
ey sem einvörðungu
eru á boðstólum í
Bókaklúbbi barn-
anna. Bækurnar eru
ýmist byggðar á nýj-
um eða gömlum
teiknimyndum frá
Disney-fyrirtækinu
eða sígildum ævin-
týrum. A þessu ári
koma út eftirtaldar
bækur: Múlan, sem
byggist á sam-
nefndri kvikmynd,
Vaskur hittir Stellu,
Bambi og Ljómi,
Pocahontas á nýjum
slóðum, Pöddulíf,
Stolt Simba, Fríða
og litli fuglinn, Hí-
avata stillir til friðar,
Andrés Önd og villti
folinn, Mógli finnur
fjársjóð, Mjallhvít og
jólin og Lísa í
Undralandi.
einnig fáanlegt í lestri höfundar á
snældu og geisladiski.
Nokkrir góðir dagar án Guðnýj-
ar er fáanleg á geisladiski og
snældu í lestri höfundar, Davíðs
Af bestu lyst er heilsu- og mat-
reiðsluefni með íslenskum upp-
skriftum að réttum sem eru í senn
ljúffengir, hollir og hitaeininga-
snauðir. I hverjum mánuði kemur
Vaka-Helgafell gefur á þessu ári
út nokkrar kennslubækur. Frá
lærdómsöld til raunsæis er ný bók
eftir Heimi Pálsson, lektor við
Kennaraháskóla íslands. í bókinni
rekur hann íslenska bókmennta-
sögu frá miðöldum til loka 19. ald-
ar.
Þjóðsögur við sjó nefnist fjöl-
þjóðleg útgáfa unnin á vegum
Vöku-Helgafells. í flokki kennslu-
efnis má einnig nefna Danmarks-
mosaik eftir þá Bjarna Þorsteins-
son og Mikael Dal.
í ár hefur Vaka-Helgafell útgáfu
á nýrri ritröð í samvinnu við
TimeLife sem nefnist Fjölfræði
nýrrar aldar.
Hjá Vöku-Helgafelli koma út
þrjár uppflettibækur er snerta
ýmis svið. í íslenskri hugsun sem
Jónas Ragnarsson hefur tekið
saman er að finna sýnishorn af
orðsins list á íslandi frá síðustu
hundrað árum.
Veðurdagar nefnist nýstárleg
bók eftir Unni Ólafsdóttur veður-
fræðing og Þórarin Eldjárn.
í bókina Snjallyrði kvenna og
gullkorn karla um konur hefur
verið valið úrval af fleygum orðum
kvenna auk tilvitnana eftir karla
um konur gegnum árin.
Vaka-Helgafell gefur út sjö les-
bækur á þessu ári í lestri höfunda
og leikara. Ungfrúin góða og Hús-
ið eftir Halldór Laxness hefur nú
verið kvikmynduð og í tilefni af því
kemur hún nú út á lesbók, bæði á
snældu og geisladiski, í lestri Hall-
dóru Björnsdóttur leikkonu.
Smásagnasafnið Sérðu það sem
Oddssonar.
Árið 1994 kom út skáldsagan
Sniglaveislan eftir Ólaf Jóhann Ól-
afsson. Gunnar Eyjólfsson leikari
hefur nú lesið bókina inn á band og
er hún því fáanleg á þreföldum
geisladiski og snældu.
Smásagnsafnið Ysta brún eftir
Elínu Ebbu Gunnarsdóttur kemur
á þessu ári út bæði í prentaðri út-
gáfu og á lesbók í lestri höfundar.
Bókin Jón Oddur og Jón Bjarni
eftir Guðrúnu Helgadóttur er
komin út á snældu í lestri höfund-
Brýrnar í Madisonsýslu kemur á
lesbók í lestri Guðmundar Ólafs-
sonar leikara.
Að venju eru verk Halldórs Lax-
ness fyrirferðarmikil á útgáfulista
Vöku-Helgafells.
A þessu ári eru 25 ár liðin frá því
að Guðrún Helgadóttir sendi frá
sér sína fyrstu bók. Verk hennar
hafa síðan þá verið gefin út víða
um lönd, frá Ameríku til Japans. I
tilefni þessara tímamóta gefur
Vaka-Helgafell út nokkrar bækur
Guðrúnar í nýjum útgáfum.
Sagan af Dimmalimm eftir Guð-
mund Thorsteinsson, Mugg, er nú
endurútgefin í íslenskri og enskri
útáfu en hún er einnig fáanleg á
þýsku og dönsku.
Vaka-Helgafell gefur út bækur
frá Disney-fyrirtækinu á íslensku.
I flokknum Litlu Disney-bækum-
ar koma út fimm titlar en það eru
Bangsímon hittir Kaninku, Flikk
kemur til bjargar, en hún er byggð
á hinni vinsælu kvikmynd Pöddu-
lífi, Kíara og Kóvú verða vinir, sem
byggð er á framhaldsmyndinni um
Konung ljónanna, Öskubuska á
dansleiknum og Tarzan og Kala,
en hún byggist á kvikmyndinni um
Tarzan frá Disney. Önnur bók
byggir á sömu mynd en það er
Tarzan og Terka. Vaka-Helgafell
gefur einnig út 12 bækur í flokkn-
um Myndasögusyrpa en þær koma
Ljóðmyndir / Myndljóð
BÆKUR
Ljúð og myndir
ÚR VIÐJUM
Ljóð eftir Hrafn A. Harðarson.
Myndir eftir Grím Marinó
Steindórsson. Utgefíð af höfund-
um 1999.
VERK það sem hér er til
umfjöllunar er litljósprentað
hefti, í A4 stærð, með ljóðum
eftir Hrafn A. Harðarson sem
prentuð eru ofan í myndir eftir
Grím Marinó Steindórsson.
Prentunin hefur tekist æði
misjafnlega, þannig eru mörg
ljóðanna nær ólæsileg vegna
þess að þau renna saman við
myndirnar eða stafirnir hafa
runnið til í prentun, eru klesst-
ir og máðir. Jafnvel hefur verið
skrifað ofan í textann, líklega í
tilraun til að gera letrið læsi-
legra, en útkoman er í heild
fremur fráhrindandi og flaust-
ursleg.
Hin myndskreyttu ljóð eða
ljóðskreyttu myndir eru 28
talsins, afar misjöfn að gæðum
- bæði ljóð og myndir. Þó má
segja að yfirleitt sé ágætis
samsvörun á milli Ijóðanna
annars vegar og myndanna
hins vegar.
Ljóðin eru í frjálsu formi,
mislöng, byggð upp af mynd-
hverfingum og einföldum lík-
ingum og andstæðum og
stuðlasetning er áberandi.
Ljóðmálið er fremur hefðbund-
ið og jaðrar við að vera klisju-
kennt stundum. Einna athygl-
isverðast er prósaljóðið „Minn
fugl“ sem lýsir lífsbaráttu
fugls sem dregur björg heim í
hreiður, vakandi fyrir þeim
hættum sem geta stafað af
„köttum og mönnum sem gætu
sótt að úr öllum áttum í einu“.
Þar sýnir skáldið frumleika
sem skortir í mörgum hinna
ljóðanna. Aberandi yrkisefni
Hrafns er horfin ást og von-
leysi: „... sökkva öll skip á Von-
armiðum". Náttúrumyndir eru
einnig algengar í þessum ljóð-
um og einkennast þær af köldu
og hörkulegulegu myndmáli:
„Eyðimörk vetrar / ísilögð /
köld / óminnisveröld“. Þessi
tvö gegnumgangandi stef í
ljóðunum - ástleysið og kuld-
inn - tengjast saman í mörgum
ljóðanna, það „kólnar í hjarta“
og myrkur, þögn og kuldi
verða allsráðandi. Ef hægt er
að tala um von í ljóðum Hrafns
tengist hún helst börnum, lítil
stúlka getur brætt „hjarta
klaka“ og veitt friði inn í sál-
ina.
Myndirnar eru flestar fíg-
úratívar með abstrakt-ívafi,
margar virðast flausturslega
unnar og minna helst á barna-
teikningar. Litagleði einkennir
myndirnar, mest ber á ljósum
frumlitum og er litasamsetning
fremur glannaleg á köflum.
Myndin framan á kápunni, sem
gæti verið af hálfétnum þorski,
er best. í heild verður því mið-
ur að segjast að þetta hefti ber
svip fremur óþroskaðra vinnu-
bragða og sú óvandaða prent-
vinna sem er á heftinu er varla
boðleg sem söluvara.
Soffía Auður Birgisdóttir

möppu.
Vaka-Helgafell gefur einnig út
tónlist. Þar má nefna að Björn
Thoroddsen hefur útsett lög Gunn-
ars Thoroddsens upp á nýtt fyrir
hljómsveit og kemur diskur með
lögunum út hjá Vöku-Helgafelli nú
fyrir jólin.
Þá rekur Vaka-Helgafell tónlist-
arklúbb í þremur deildum og kem-
ur út einn diskur í hverjum mánuði
í hverri deild. Platínusafnið hefur
að geyma sígild dægurlög í flutn-
ingi þekktra söngvara á borð við
Bing Crosby, Frank Sinatra, Judy
Garland, Bob Marley, Mario
Lanza og fleiri. Ljúft og róman-
tískt er flokkur með þekktum
dægurlögum sem aðeins eru leikin.
I flokknum Meistarar sígildrar
tónlistar koma á þessu ári 12 disk-
ar í flutningi íslenskra og alþjóð-
lega listamanna. Ungverskir dans-
ar eftir Brahms kom út í
ársbyrjun, Frá nýja heiminum og
slavneskir dansar eftir Dvorák,
Píanókonsertar númer 20 og 26
eftir Mozart, einnig Sjö óperufor-
leikir eftir hann, Italska sinfónía
Mendelssohns, sellókonsertar eftir
Haydn, konsert fyrir hljómsveit
eftir Bartók, Eroica eftir Beet-
hoven, fiðlukonsertar eftir Síbelíus
og Prókofíeff, 10. sinfónía Shost-
akovich, fíðlukonsertar Bachs
númer 1, 2 og 3 og diskur með 5.
sinfóníu Schuberts og píanókon-
sertum Mozarts númer 11 og 12
þar sem íslendingurinn Ólafur
Elíasson lék með London Cham-
ber Group. Hverjum diski fylgir
upplýsingabæklingur á íslensku
um tónskáldið og verkið en rit-
stjóri efnisins er Gunnsteinn
Ólafsson hljómsveitarstjóri.
I
I
I
r
E

: