Morgunblaðið - 27.11.1999, Blaðsíða 58

i58 LAUGARDAGUR 27. NÓVEMBER 1999
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Enn um Harald Hamar
Thorsteinsson

ÞORSTEINN Antonsson rithöf-
undur birti grein um Harald Ham-
ar Thorsteinsson í Lesbók Morgun-
blaðsins fyrir nokkru og aftur víkur
hann að honum í bréfí til blaðsins
(11.11.’99). Skil ég Þorstein svo, að
honum sé fremur í hug, að fleiri
komi fram um þetta misheppnaða
skáld en færra. Því freistast ég til
■ þess að senda þessar línur til birt-
ingar.
Eg man fjarska vel eftir Haraldi
Hamri frá mínum uppvaxtarárum í
Skuggahverfinu og skólaárum mín-
um. Raunar heyrði ég hann nær
aldrei nefndan annað en einungis
Thorsteinsson. Svo var mál með
vexti, að ömmusystur mínar, Guð-
rún og Kristín Jóhannsdætur, sem
voru miklar öndvegiskonur og mér
til fyrirmyndar í öllum góðum sið-
um, ráku lengi matsölu í fremur
litlu timburhúsi á horni Lindargötu
og Klapparstígs, nú Klapparstígur
13A. Þar var Thorsteinsson mat-
þegi, eða kostgangari eins og nefnt
var í þá daga, í fjölda ára ásamt
Kristjáni Sighvatssyni, klæðskera,
en hann var einn af handgengustu
mönnum séra Friðriks Friðriks-
sonar, Þorsteini Hjálmarssyni,
húsgagnasmiði og brautryðjanda í
sundknattleik hér á landi, auk
margra annarra. Thorsteinsson
kom yfirleitt snemma í hádegismat
og lá oftast á, þótt undarlegt mætti
heita. Eg heyrði hann nokkrum
sinnum segja við Stínu ömmusyst-
ur: „Fröken Kristín, fer ekki súpan
að koma?“ Ég spurði
Stínu að því, hvemig
það mætti vera, að
honum, iðjulausum
manninum, lægi svo á.
Hún svaraði að bragði:
„Hann þarf að ná í
strætó, eyminginn
(„eyminginn" með
ríkri áherslu á fyrsta
atkvæði var hennar
orðtak um fólk í bág-
indum).
Thorsteinsson kall-
aði Guðrúnu ömmu-
systur alltaf frú, en
Kristínu fröken, og
voru þó báðar alla tíð
ógiftar. A munum var
greinilega, að Guðrún var forfröm-
uð og sigld, já tvísigld, til Danmerk-
ur og hafði þar lært matreiðslu á
fínum stöðum og hlot-
ið þann frama að elda
ofan í kónginn í veisl-
um í heimsókn hans
hingað til lands 1907.
Þær Stína og Guð-
rún létu karla borða
sér og konur, dömur, í
öðru herbergi, og var
setustofa á milli. Með-
al þeirra kvenna, sem
þama borðuðu, var um
allnokkur ár Steinunn
Thorsteinsson, ljós-
myndari, og systir
Haralds Hamars.
Greiddi hún fyrir hann
fæðið og lét hann hafa
peninga fyrir sígarett-
um, en hann reykti greinilega mik-
ið. Svo fátt var með þeim systkin-
um, að Stína bar féð á milli til
Thorsteinsson.
Það bar við, að faðir minn, Jó-
hannes, var var gjaldkeri, borðaði
Endurminning
Mér finnst, segir Þor-
kell Jóhannesson, að vel
megi minnast hvers og
eins, sem að minnsta
kosti segir eina geisl-
andi setningu um ævina.
hjá þeim systrum á sumrin, þegar
móðir mín var í sumarbústað. Slíkt
hið sama gerði annar Jóhannes,
sem einnig var gjaldkeri. Bar nú
svo við einn dag, að báðir gjaldker-
ar, sem Thorsteinsson án efa taldi
handlangara Mammons, voru sest-
ir til borðs með hann á milli sín. Við
borðið ríki djúp þögn. Sem Stina
bar þeim súpuna, segir hún: „Jæja,
Thorsteinsson minn, hvernig líður
yður milli tveggja gjaldkera?" Og
það stóð ekki á svarinu: „Mér líður
eins og Jesús á krossinum milli
tveggja ræningja." - Mér fannst
svarið geislandi og mér finnst, að
vel megi minnast hvers og eins,
sem að minnsta kosti segir eina
geislandi setningu um ævina og það
jafnvel, þótt hún kunni að vera
fengin að láni!
A síðari árum gekk Thorsteins-
son ætíð með fitugan hatt á höfði,
uppbrettan að aftan. Var sagt, að
hann lægi með hattinn á höfðinu í
sófa í herbergi sínu á daginn. Síð-
ustu skiptin, sem ég sá hann, gekk
hann illa og álappalega, líkt og
hann gengi á líkþornum. Ég var
hins vegar að mestu erlendis síð-
ustu ár hans og var ekki hér á landi,
þegar hann dó.
Ég hef aldrei haft geð til þess að
stunda kaffíhús. A menntaskólaár-
unum kom þó fyrir, að við skólafé-
lagar færum á kaffihús. Sá ég þá
Thorsteinsson stöku sinnum. Eitt
sinn sá ég hann á Hótel Vík. Var þá
greinilega létt yfir honum og leit út
fyrir, að hann vildi gefa sig á tal við
mig. Annaðhvort hafði ég ekki
næga uppburði í mér eða ekki tíma
til þess að taka upp spjall við hann.
Þykir mér það eftir á að hyggja
vissuleg miður.
Höfundur er prófessor.

Fyrirfmmgreiðsla

Þeir sem kaupa eða hefja byggingu á íbúðarhúsnæði til eigin nota 1999 og sfðar
geta sótt um fyrirframgreiðslu vaxtabóta. Umsóknareyðublöð ásamt upplýsinga-
bæklingi liggja frammi hjá skattstjórum, bönkum og sparisjóðum. Eyðublaðið má
einnig sækja á upplýsingavef ríkisskattstjóra, rsk.is Umsókn skal senda skatt-
stjóra í því umdæmi þar sem umsækjandi á lögheimili.
Vaxtabætur verða greiddar fyrirfram ársfjórðungslega,
fjórum mánuðum eftir lok hvers ársfjórðungs.
Fyrirframgreiðsla vegna 3. ársfjórðungs, þ.e.
vegna vaxtagreiðslna fyrir tímabilið júlí, ágúst og
september 1999, verður greidd út 1. febrúar n.k.
Umsókn um fyrirframgreiðslu vegna þriðja árs-
fjórðungs þarf að hafa borist skattstjóra
eigi síðar en 1. desember n.k.
Allar nánari upplýsingar veita
skattstjórar og ríkisskattstjóri
RSK
Þorkell
Jóhannesson