Morgunblaðið - 05.12.1999, Síða 4

4 SUNNUDAGUR 5. DESEMBER 1999
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 26/11-4/12
►ÁTTA hús voru rýmd í Bol-
ungarvík á ilmmtudagskvöld
vegna snjóflóðahættu. Var
ibúum ekki leyft að fara í
hús sín fyrr en á laugardag.
►EINSTÆÐ móðir í Hafnar-
firði vann rúmar 39 milljónir
króna í Víkingalottóinu. Er
það í fyrsta sinn sem fyrsti
vinningur kemur óskiptur í
hlut Islendings.
►TVÆR þotur Flugleiða á
heimleið frá Ameríku urðu
að lenda á Egilsstaðaflugvelli
á föstudagsmorgun vegna
slæmra skilyrða í Keflavík.
Sjaldgæft er að nota þurfi
völlinn sem varavöll.
►AUKA þarf íjárframlög til
97 sjúkrastofnana landsins
um rúma 3,6 milljarða á ár-
inu. Um 2,3 milljarðar eru til
komnir vegna launahækk-
ana.
►REYKJAVIK var undir
landsmeðaltali í samræmd-
um prófum 4. bekkjar
grunnskóla í stærðfræði sem
fram fóru í október.
►TÆPLEGA sjö þúsund
manns voru á biðlistum
sjúkrastofnana í október, ívið
fleiri en fyrir tveimur árum.
Biðlistar eftir bæklunarað-
gerðum hafa styst en lengst
á almennum skurðdeildum.
►NIÐURSTÖÐUR mælinga
jarðvísindamanna í Eyja-
fjallajökli benda til þess að
kvika safnist nú fyrir á um 5
til 10 km dýpi á afmörkuðu
svæði undir sunnanverðum
jöklinum. Þctta gæti þýtt að
gos væri í aðsigi. Smáslq'álft-
ar hafa einnig verið tíðir
undir jöklinum í haust og
landris er nokkurt sunnar-
lega á jöklinum. Árið 1994
var svipuð þróun í gangi sem
ekki lauk með gosi en Ragn-
ar Stefánsson jarðskjálfta-
fræðingur segir virknina
meiri nú. Ahnannavarnir
fylgjast með ástandinu.
15% í Landsbanka og
Búnaðarbanka til sölu
RÍKISSTJÓRNIN hefur samþykkt að
ieita eftir samþykki Alþingis til að selja
15% af hlutafé ríkissjóðs í Búnaðar-
banka Islands og Landsbanka Islands.
Mælti viðskiptaráðherra fyrir frumvarpi
þess efnis á þingi á föstudag. Stefnt er
að því að salan fari fram í lok mánaðar-
ins. Eftir söluna verðui' hlutur ríkisins í
hvorum banka kominn niður í 72%.
Krefjast bóta af
silrkonframleiðanda
NOKKRIR tugir íslenskra kvenna
ki'efjast bóta frá bandarískum sílíkon-
framleiðanda vegna veikinda sem þær
urðu fyrir í kjölfar brjóstaaðgerða þar
sem efnið var notað. Eru íslensku kon-
urnar í hópi hátt á annað hundrað þús-
und kvenna víðs vegar í heiminum sem
krefjast slíkra bóta. Mál tíu íslensku
kvennanna er rekið af lögfræðiskrif-
stofu í Þýskalandi. Ein þeirra er 75%
öryrki eftir aðgerð. Verður næsta skref
í málinu að fá bandarískan lækni til að
staðfesta að sjúkdómar kvennanna geti
leitt til umræddrar bótaskyldu.
Bjóða ókeypis
tengingu við Netið
ÍSLANDSBANKI og Íslandssími hófu í
vikunni samstarf um að bjóða lands-
mönnum ókeypis tengingu við Netið.
Telja fyrirtækin sér hag í þessu boði
með því að viðskiptin við þau muni
aukast og fleiri muni nýta sér banka-
þjónustu gegnum Netið. Yfír fímm þús-
und manns höfðu í vikuiokin skráð sig
en þjónustan á að hefjast snemma í jan-
úar. Landsbankinn og Landssíminn til-
kynntu í kjölfarið að þau hefðu ákveðið
að hefja samstarf um rekstur netþjón-
ustu með nýju sniði og að tilkynnt yrði
fljótlega í hverju hún yrði fólgin.
Fengn háan styrk
RADDIR Evrópu fá hæsta mögulegan
styrk frá Evrópusambandinu eða um 26
milljónir króna. Um er að ræða verkefni
sem stjórnað er af Reykjavík menning-
arborg Evrópu 2000.
Heimastjórn á
Norður-Irlandi
NÝ heimastjórn tók við á Norður-ír-
landi í vikunni og hélt sinn fyrsta fund á
fímmtudag. Stjórnin er skipuð fulltrú-
um flokka sambandssinna og lýðveldis-
sinnaðra kaþólikka. Mun stjórnin hafa
það hlutverk að hrinda í framkvæmd
friðarsamkomulaginu sem gert var í
fyrra með aðild ríkisstjórna Bretlands
og Irlands. Forsætisráðherra er David
Trimble, leiðtogi öflugasta flokks mót-
mælenda, UUP, sem vill að héraðið sé
áfram hluti breska ríkisins.
Tveir af ráðherrunum eru úr Sinn
Fein, stjómmálaarmi írska lýðveldis-
hersins, IRA. Samtökin hafa undan-
farna þrjá áratugi barist gegn breskum
yfirráðum í héraðinu. Margir af flokks-
mönnum Trimbles voru andvígir stjórn-
arsetu Sinn Fein og töldu að IRA hefði
ekki gefið fullnægjandi fyrirheit um að
vopn samtakanna yrðu afhent stjórn-
völdum. Ráðherrar UUP hafa sagt að
þeir muni segja af sér í febrúar hafi
IRA þá ekki afhent vopnin.
Bertie Ahera, forsætisráðherra ír-
lands, staðfesti á fimmtudag að fellt
hefði verið úr stjómarskránni gamalt
ákvæði um tilkall ríkisins til yfirráða á
Norður-írlandi.
Misheppnaður
WTO-fundur
AFLÝSA varð setningarathöfn á ráð-
herrafundi 135 aðildarríkja Heimsvið-
skiptastofnunarinnar, WTO, sem hófst í
Seattle á þriðjudag, vegna mótmælaað-
gerða. Um 40.000 manns gengu um göt-
urnar og hrópuðu slagorð gegn stofnun-
inni. Mótmælendurnir komu úr röðum
sundurleitra hópa sem telja WTO ekki
taka tillit til annars en þröngra við-
skiptasjónarmiða.
Fundinum lauk aðfaranótt laugar-
dags án þess að samkomulag næðist um
helstu mál og olli það miklum vonbrigð-
um.
►TUTTÚGU manns fórust
föstudaginn 26. nóvember
þegar feija með 89 manns
inúanborðs strandaði í slæmu
veðri við vesturströnd Nor-
egs, skammt frá Haugasundi.
Feijan var tvíbytna og var
tekin í notkun í ágúst. Þeir
sem komust af sögðu að
skipulagi björgunarstarfa um
borð hefði verið mjög ábóta-
vant. Einnig er talið hugsan-
legt að sjálfvirkur sleppibún-
aður björgunarbátanna hafi
brugðist. Feijan var ekki
gerð til siglinga í miklu
ölduróti en talið er að öldu-
hæð þar sem hún fórst hafi
verið þrír metrar.
►BRETAR, Frakkar, Þjóð-
veijar og Italir náðu á þriðju-
dag samkomulagi um tillögur
varðandi fyrirhugaða vamar-
stcfnu Evrópusambandsins.
Verða þær lagðar fram á leið-
togafundi ESB í Helsinki
10.-11. desember. Markmiðið
er að sambandið verði fært um
að grijia til hernaðaraðgerða
upp á eigin spýtur, án þátt-
töku Atlantshafsbandalagsins.
► SKÝRT var frá því á mið-
vikudag að fjölþjóðlegum
hópi vísindamanna hefði tek-
ist að kortleggja að mestu
leyti eitt af litningapörum
mannslíkamans en þau eru
alls 23. Er talið að árangur-
inn geti þegar fram líða
stundir valdið byltingu í
læknavísindum.
► HUNDRUÐ þúsunda
manna í Vestur-írían í
Indónesíu minntust á mið-
vikudag sjálfstæðisyfirlýsing-
ar fyrir 38 árum. Var fáni að-
skilnaðarhreyfingar dreginn
að húni þrátt fyrir bann lög-
reglu.
Morgunblaðið/Stuart Ramson.
Þorfinnur Ómarsson, Friðrik Þór, Hilmar Oddsson og Ólafur Ragnar hlusta áhugasamir á Ara Kristinsson.

Islensk kvikmyndahátíð
hafin í New York
New York. Morgunbladið.
ISLENSKA kvikmyndahátíðin í New York var sett á
föstudagskvöld með frumsýningu kvikmyndar Guðnýj-
ai' Halldórsdóttir tíngfrúin góða og húsið að viðstöddu
fjölmenni. Hátíðin í New York markár upphaf kvik-
myndahátiða víðs vegar um Bandaríkin sem Landa-
fundanefnd stendur fyrir í samstarfi við Kvikmynda-
sjóð íslands.
Áherslan verður lögð á nýjar íslenskar myndir á há-
tfðinni í bland við eldri myndir. Ráðgert er að á næsta
ári verði Myrkrarhöfðingi Hrafns Gunnlaugssonar
sýndur, ásamt nýjum myndum Friðriks Þórs Friðriks-
sonar og Balthasars Kormáks Sampers. Á hátíðinni
verður einnig sýnt æskuverk Friðriks Þórs Rokk í
Reykjavík en filman hefur verið týnd og því ekki verið
sýnd í kvikmyndahúsum í áratug. Að sögn Þorfínns
Ómarssonar framkvæmdastjóra Kvikmyndasjóðs hafa
fjölmargar fyrirspumir borjst frá útlöndum um mynd-
ina vegna framlags Bjarkar Guðnnimlsdótlir í henni.
Forsetinn kyijjnir íslenskar
sögur fyrir framleiðendum
Forseti Islands Ólafur Ragnar Grímsson var við-
staddur setningu hátíðarinnar. í ávarpi sem hann hélt
af þvf tilefni kom það fram að hann ætlar að hitta kvik-
myndaframleiðendur í New York um helgina og kynna
fyrir þeim íslenskar fornbókmenntir og samtfmasögur
sem efnivið í hugsanlegar kvikmyndir. Einnig ætlar
forsetinn að kynna sér hvernig best er að koma slíkum
hugmyndum á framfæri við gildandi aðila í Banda-
ríkjunum.
Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra boðar
breytingar á starfsemi Skógræktar ríkisins
Starfíð mun beinast að
rannsóknum og fræðslu
HLUTVERK Skógræktar ríkisins
mun breytast á komandi árum í
kjölfar stóraukinna verkefna í skó-
grækt. I framtíðinni mun það verða
hlutverk landbúnaðarráðuneytisins
og Skógræktarinnar að aðstoða
þjóðina við skógrækt, frekar en að
rækta skóg fyrir hana. Þetta kom
fram í erindi Guðna Agústssonar
landbúnaðarráðherra á ráðstefnu í
tilefni af 100 ára afmæli skógræktar
á Islandi.
Guðni telur skógræktina öflugt
vopn gegn flutningi fólks af lands-
byggðinni og að mikilvægi íslenskrar
skógræktar eigi eftir að aukast veru-
lega á næstu öld varðandi bindingu
koltvísýrings. I erindi hans kom
fram að það geti orðið veruleg tekju-
lind að selja erlendum aðilum að-
gang að bindingu koltvísýrings í ís-
lenskum gróðri í framtíðinni.
Rannsóknir eru afar
mikilvægar
Guðni sagði breytingar á hlutverki
Skógræktarinnar kalla á ný skó-
græktarlög og að á næstunni myndi
hefjast vinna við stefnumótún, sem
lyki með nýju frumvarpi skógrækt-
arlaga er stefnt væri að því að leggja
fram á næsta þingi.
„Þættir sem áður voru nauðsyn-
legir og áberandi í starfsemi Skóg-
ræktarinnar munu víkja fyrir ríkari
áherslum á rannsóknir, miðlun þekk-
ingar og reynslu og umsjón með hin-
um skógi vöxnu þjóðlendum, þjóð-
skógunum, en þeir verða æ
mikilvægari sem útivistarsvæði fyrir
þjóð sem býr að svo stórum hluta í
þéttbýli."
Rannsóknir á sviðið skógræktar
eru nauðsynlegar að mati Guðna og
með stóraukinni skógrækt yrði þörf-
in fyrir þær ennþá brýnni. Þeir fjár-
munir sem varið er til þessara rann-
sókna, verða smámunir miðað við
það þegai' gróðursetning eða heilu
skógarsvæðin misfarast eða eyði-
leggjast og rekja má til ónógra rann-
sókna og fræðslu.
íslensk skógrækt mikilvæg
í bindingu koltvísýrings
I ræðu landbúnaðarráðherra kom
fram að nauðsynlegt sé að huga þeg-
ar að nýtingu þeirra afurða sem
skógurinn gefur af sér og hvernig
eigi að markaðssetja afurðirnar í
framtíðinni. Guðni segir að hægt sé
að bindá mikið magn, koltvísýrings
með aukinni skógrækt og að þá
skipti ekki máli hvort verið sé að
binda það sem losað er hér á landi
eða hinum megin á hnettinum.
Að sögn ráðherrans mun mikil-
vægi íslenskrar skógræktar .4 þess-
um efnum aukast mjög þegár líða
tekur á næstu öld. Rannsóknii; bendi
til mikillar bindingai', bæði í skógi og
landgræðslu og gefí fyrirheit um
mikla möguleika Islands á þessu
sviði.
„Hver veit nema sá tími komi fyrr
en okkur grunar að það geti orðið
veruleg tekjulind að selja erlendum
aðilum aðgang að bindingu kol-
tvísýrings í íslenskum gróðri.”