Morgunblaðið - 09.04.2000, Blaðsíða 42

42 SUNNUDAGUR 9. APRÍL 2000
tí
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Islenskur
hönnuður
' hlaut ítölsk
hönnunar-
verðlaun
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
ÚTVARPSTÆKI, hannað af Sess-
elju Hrönn Guðmundsdóttur, hlaut
fyrstu verðlaun í hönnunarkeppni á
Ítalíu nýlega. Keppnin kallast Ital-
ian Moulding Design Contest 2000,
v haldin af félagi ítalskra hönnuða,
Scuola Italiana Design og ráðstefnu
um hönnun, Eurostampi í Mflanó.
Sesselja hafði sent inn útvarpstæki
og fékk síðan bréf um að tækið
hefði hlotið fyrstu verðlaun. Hún
tók síðan á móti verðlaunum í Mfl-
anó á fimmtudaginn í síðustu viku.
títvarpið kallar Sesselja
„Stjörnuútvarp“.Hugmyndina seg-
ist hún hafa dregið úr myndlíkingu:
„Eins og sérhver vatnsdropi er hluti
af hafinu og sérhver stjama hluti af
alhciminum er sérhver maður hluti
af heild.“ Með þetta í huga hannaði
hún útvarp, þar sem hlustandinn
verður hluti af heild, tengist heim-
inum, þegar hlustað er á útvarp.
, títvarpið er ekki hefðbundin
stjarna, eins og sést á forminu. Efn-
ið, sem hanna átti úr er plast og út-
varpið er því hugsað fyrir plast.
Hljóðið kemur úr því miðju og það
gctur annaðhvort staðið á borði eða
hangið uppi á vegg.
í forsendum dómnefndar segir að
verðlaunahluturinn feli í sér minn-
ingu um hlut, sem hafi náð samtíð-
inni og sé hér settur fram í hrífandi,
táknrænni og skáldlegri vídd. Sá
sem skrifaði þessi orð var formaður
Sesselja Hrönn Guðmundsdóttir er hér við hliðina á Carlo Bartoli arki-
tekt (t.v.) er hún tók á móti verðlaununum fyrir útvarpstæki sitt. Til
hægri er formaður sýningarinnar.
Sesselja Hrönn Guðmundsdóttir
hlaut nýlega fyrstu verðlaun í
hönnunarkeppni á Italíu fyrir
útvarpstæki sitt.
dómnefndarinnar, Carlo Bartoli,
þekktur ítalskur arkitekt, sem hef-
ur kennt um árabil og því ungað út
heilli kynslóð ítalskra og erlendra
arkitekta.
Sesselja stundar nám í iðnhönnun
í Danmarks Design Skole á Austur-
brú í Kaupmannahöfn. Hún er þar á
þriðja ári, tekur BA-próf í vor, en
hyggst siðan halda áfram í mast-
ersnámi þar, sem eru tvö ár. Hún
segir iðnhönnun hafa orðið fyrir
valinu, því hún sé svo fjölbreytileg,
hún taki til hönnunar skartgripa,
húsgagna, lampa og annarra hluta
og eigi sér lítil eða engin takmörk.
Fjölbreytileikinn hafi höfðað til sín
og því eigi hún sér heldur ekki nein
sérstök uppáhaldssvið, heldur hafi
gaman af að takast á við sem fjöl-
breyttust verkefni.
Forstjóri Orkuveitu Reykjavíkur
telur að orkuverð muni hækka
Byggðaj öfnunin
óhagstæð höfuð-
borgarsvæðinu
GUÐMUNDUR Þóroddsson, for-
stjóri Orkuveitu Reykjavíkur, telur
að óbreyttar tillögur nefndar um
nýskipan í orkumálum muni leiða til
þess að orkuverð muni hækka á höf-
uðborgarsvæðinu, vegna þess að
byggðajöfnunarsjónarmið séu inn-
byggð í kerfið. Þetta komi því harð-
ast niður á þeim orkunotendum sem
kaupa mest af raforku og telur Guð-
mundur óeðlilegt að þeir notendur
haldi uppi álögum vegna byggða-
jöfnunar.
í gildi er ákveðin byggðajöfnun í
verði Landsvirkjunar. Sama verð er
á öllum úttaksstöðum, en á höfuð-
borgarsvæðinu er nýtingin á flutn-
ingsmannvirkjunum talsvert meiri.
Orkuveita Reykjavíkur er t.d. mjög
stór viðskiptavinur auk þeirra stór-
iðjufyrirtækja sem eru á svæðinu.
„Þannig að flutningskerfið hér er
svona nokkurn veginn fullnýtt. Uti
á landi er hins vegar álíka stór fjár-
festing sem er að flytja einn fjórða
af þeirri orku sem er flutt er yfir
okkar kerfi. Og hún er auðvitað
dýrari. Bæði er fjárfestingin dýrari
og síðan er auðvitað viðhaldskostn-
aðurinn meiri á hverja kílówatt-
stund, af því að þetta er lengra kerfi
og færri kílówattstundir. Þetta er
sem sagt jafnt í dag, það er alls
Halldór Ásgrímsson mælir fyrir þingsályktunartillögum um utanríkismál
Samningur um bann við tilraunum
með kjarnavopn verði fullgiltur
HALLDÓR Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra hefur mælt fyrir þings-
ályktunartillögu á Alþingi sem fel-
ur í sér heimild til handa ríkis-
stjórninni að fullgilda samninginn
um allsherjarbann við tilraunum
^ með kjarnavopn sem samþykktur
’var í New York árið 1996. I ann-
arri þingsályktunartillögu, sem
Halldór mælti einnig fyrir í gær,
er síðan lagt til að ríkisstjórninni
verði heimilað að fullgilda fyrir ís-
lands hönd Rómarsamþykkt um
Alþjóðlega sakamáladómstólinn,
sem gerð var í Róm í júlí 1998.
Halldór sagði í framsöguræðu
sinni um fyrri tillöguna að samn-
ingurinn um allsherjarbann við til-
raunum með kjarnavopn væri tví-
mælalaust mikilvægasti alþjóða-
samningur undanfarinna ára er
sneri að kjarnavopnum. Gerir
samningurinn ráð fyrir alþjóðlegu
eftirlitskerfi sem samanstendur af
321 stöð víðs vegar um heim í 89
löndum. Kom fram í máli Halldórs
að tvær þeirra verða á íslandi til
mælinga á geislavirkni og jarð-
hræringum. Sú fyrri mun tilheyra
aðalkerfi eftirlitskerfisins og verð-
ur á Rjúpnahæð. Er uppsetning
hennar áætluð síðar á þessu ári og
verður hún í umsjón Geislavarna
ríkisins.
I framsöguræðu sinni um full-
gildingu Rómarsamþykktar um Al-
þjóðlega sakamáladómstólinn sagði
utanríkisráðherra að stofnun dóm-
stólsins væri tvímælalaust eitt
mikilvægasta framlag til mannrétt-
indaverndar og friðar í heiminum
frá stofnun Sameinuðu þjóðanna.
Benti hann á að unnið hefði verið
að stofnun slíks dómstóls allt frá
lokum síðari heimsstyrjaldar.
Halldór rifjaði upp að ísland
hefði verið í hópi þeirra ríkja sem
áherslu hefðu lagt á málið á al-
þjóðavettvangi og því væri afar
mikilvægt að íslendingar væru
meðal þeirra fyrstu til að fullgilda
Rómarsamþykktina.
Ríkisstjórn verði heimilað
að staðfesta samninga
um fiskveiðar
Hafa einungis sjö ríki fullgild
Rómarsamþykktina enn sem kom-
ið er en hún mun öðlast gildi
tveimur mánuðum eftir að 60 ríki
hafa fullgilt hana. Tóku þær Rann-
veig Guðmundsdóttir, Samfylk-
ingu, og Ásta Möller, Sjálfstæðis-
flokki, undir þetta með
ráðherranum.
Halldór Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra mælti einnig fyrir tveim-
ur þingsályktunartillögum sem
lúta annars vegar að staðfestingu
samnings milli Islands og Færeyja
um fiskveiðar innan íslenskrar og
færeyskrar lögsögu á árinu 2000
og staðfestingu samninga um veið-
ar úr norsk-íslenska síldarstofnin-
um á árinu 2000 hins vegar. Gerði
Halldór grein fyrir því að gengið
hefði verið frá fyrrnefnda samn-
ingnum með orðsendingaskiptum í
Reykjavík og Þórshöfn 2. og 22.
febrúar á þessu ári. Með seinni
þingsályktunartillögunni er hins
vegar lagt til að ríkisstjórninni
verði heimilað að staðfesta fyrir
íslands hönd samninga um veiðar
úr norsk-íslenska síldarstofninum
á árinu 2000 sem gerðir voru í
Þórshöfn í Færeyjum 20. október
1999 síðastliðinn.
staðar sama verðið," segir Guð-
mundur.
Hann segir tillögur nefndarinnar
ganga út á það að halda áfram jöfn-
um kostnaði á hverja kílówattstund
í fjárfestingu og í rekstrarkostnaði.
Hins vegar að tapkostnaðinum, en
það eru ákveðin töp á þessum línum
í hlutfalli af lengd, verði dreift út
eftir svonefndum jaðarkostnaði.
Jaðarkostnaður er fólginn í því
hversu mikið myndi tapast ef ein
eining bættist við í flutningi, en ekki
hversu mikið tapast í raun og veru.
„Jaðarkostnaðarhugtakið er
óhagstæðast fyrir höfuðborgar-
svæðið, því hér eru línurnar best
nýttar og töpin verða mest þegar
bætt er við hverri einingu. Þetta
leiðir til þess að höfuðborgarsvæðið
borgar eftir breytingu hærra verð
fyrir flutning heldur en landsbyggð-
in. Þar af leiðandi hækkar verðið í
Reykjavík, vegna þess að í dag
borgum við jafnt.“
Smáiðnaður og barna-
fjölskyldur borga meira
Guðmundur segir að menn hafi
hins vegar vonast til að þessi kostn-
aður við byggðajöfnunina yrði tek-
inn út úr rafmagnsverðinu, þannig
að einingaverðið myndi lækka á alla
og að byggðajöfnunarkostnaðurinn
færi inn í skattheimtu, sem fast
gjald á almenna notendur eða eitt-
hvað sem ekki væri bundið við kfló-
vattstundirnar.
„Það sem við erum fyrst og
fremst að segja, er að flutnings-
kostnaðurinn er of hár og það er
vegna þess að byggðasjónarmið eru
innbyggð í kerfið eins og það er í
dag. Byggðalínan er dýr fjárfesting
sem er að flytja mjög lítið af raf-
magni. Það á ekki að setja byggða-
jöfnun ofan á verðið á hverja kíló-
vattstund, vegna þess að þá borga
þeir sem nota margar kílóvatt-
stundir, t.d. eins og lítill iðnaður eða
barnafjölskyldur, stærri hluta af
byggðajöfnuninni heldur en þeir
sem nota lítið rafmagn, en kostnað-
urinn er sá sami.
Það hefur ekkert með kostnað við
byggðajöfnun að gera hvort menn
nota mikið eða lítið rafmagn, því
það er fjárfestingin og reksturinn á
línunni sem gera það. Þannig að það
er óeðlilegt að beina spjótum að
þeim sem nota mikið rafmagn, því
þetta er í raun skattheimta og það
er ekki eðlileg útdeiling í skatt-
heimtu að fara eftir því hversu mik-
ið rafmagn þú notar, heldur er eðli-
legra að það miðist við einhverjar
aðrar viðurkenndar aðferðir í skatt-
heimtu."
Umhverfísstefna Samtaka ferðaþjónustunnar kynnt
Árleg skýrsla um aðgerðir
Risaskjár settur
upp við Kringluna
SAMTÖK ferðaþjónustunnar,
SAF, munu af fremsta megni leit-
ast við að nota endurnýjanlegar
auðlindir í starfsemi sinni og
hvetja aðildarfyrirtæki til hins
sama. Lögð verður áhersla á
verndun lífríkisins í öllum athöfn-
um ferðaþjónustunnar. Kemur
•ýþetta fram í umhverfisstefnu sem
SAF hefur sett sér og kynnt var á
aðalfundi samtakanna.
Umhverfisstefna SAF er undir-
búin af umhverfisnefnd samtak-
anna og hefur nú verið samþykkt í
stjórn þeirra. Yfirskrift hennar er:
Ábyrg nýting auðlinda, verndun
lands og menningar.
Meðal þess sem fram kemur er
að SAF vill tryggja að öll starfsemi
samtakanna sé í samræmi við lög
og reglur um verndun umhverfis-
ins. Stuðlað verður að því að aðild-
arfyrirtæki hafi greiðan aðgang að
þjálfun og fræðslu um umhverfis-
mál fyrir starfsmenn sína. Lögð er
áhersla á greiða miðlun upplýsinga
um umhverfisstarf ferðaþjónust-
unnar. í þeim tilgangi verður birt
árleg skýrsla um aðgerðir í um-
hverfismálum og mat á árangri við
að framfylgja stefnunni.
Samtökin munu af fremsta
megni leitast við að nota endur-
nýjanlegar auðlindir í starfsemi
sinni og hvetja aðildarfyrirtæki til
hins sama, segir í umhverfisstefn-
unni. Lögð er áhersla á að nýta
auðlindir með sjálfbærum og
ábyrgum hætti. Þá er lögð áhersla
á verndun lífríkisins í öllum at-
höfnum ferðaþjónustunnar. Liður í
því er að draga úr eyðslu efna og
orku og halda í lágmarki þeim úr-
gangi sem losaður er út í and-
rúmsloftið, vatn eða jarðveg.
Fram kom í máli Einars Bolla-
sonar, formanns umhverfisnefndar
SAF, á aðalfundinum að markmið-
ið sé að sem flest fyrirtæki setji
sér sína eigin umhverfisstefnu og
að samtökin vilji aðstoða við það.
Þegar hafa ýmis ferðaþjónustufyr-
irtæki sett sér slíka stefnu og voru
nefnd dæmi um það á fundinum.
ÍSLENSKA sjónvarpsfélagið, sem
rekur sjónvarpsstöðina Skjá einn,
stendur nú í samningaviðræðum um
kaup á risastórum sjónvarpsskjá,
sem það hyggst koma fyrir á horni
Kringlunnar, þar sem hingað til hef-
ur verið peru-auglýsingaskjár. Ef af
verður er um fjárfestingu fyrir á
annað hundrað milljónir króna að
ræða.
Árni Þór Vigfússon, fram-
kvæmdastjóri íslenska sjónvarpsfé-
lagsins, segir að viðræðurnar séu
komnar mjög langt, þótt ekki sé búið
að ganga frá samningum. Viðræðum
ljúki á næstu dögum og þá komi í ljós
hvort af samningum verður.
Umræddur skjár er risastór; 40
fermetrar að stærð. Hann er af
Sony-gerð, með hágæðaupplausn.
Árni Þór segir að ekki hafi verið sett-
ur upp skjár sömu tegundar í heim-
inum. Aco hf. er með umboð fyrir
Sony og fara samningaviðræður
fram í gegnum fyrirtækið.
„Ef af þessu verður ætlum við að
reka skjáinn sem auglýsingamiðil.
Hann er líka þannig gerður að það er
hægt að snúa honum, þá inn á
Kringlubflastæðaplanið. Þar væri þá
hægt að halda ýmiskonar samkom-
ur, eins og kynningarfundi og fleira,“
segir Árni Þór.