Morgunblaðið - 20.04.2000, Qupperneq 43

42 FIMMTUDAGUR 20. APRÍL 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 20. APRÍL 2000 43
JKngmiHftfeifr
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf„ Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJORI:
RITSTJÓRAR:
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
A GRUNDVELLI
KÆRLEIKANS
ISLENSKA þjóðin minnist þess nú að þúsund ár eru lið-
in frá því kristni var lögtekin af alþingi á Þingvöllum. Á
þessum tímamótum er skoðað hvaða áhrif kristnin hefur
haft á líf þjóðarinnar í aldanna rás. Karl Sigurbjörnsson,
biskup Islands, ritar grein á heimasíðu Þjóðkirkjunnar
sem nefnist Þjóðkirkjan í 1000 ár. Þar segir m.a.: „Árið
1000 er kristni lögleidd sem undirstaða löggjafar og siða. í
stað blóta kom hin kristna tilbeiðsla sem í þökk þiggur náð
Guðs í Jesú Kristi. Land og þjóð voru helguð í nafni Guðs,
föður, sonar og heilags anda. Síðan hefur ísland verið
kristið þjóðfélag, löggjöf og siður byggt á kristinni trú.
Um þetta hefur æ síðan ríkt sátt og eining í þjóðfélaginu.“
Ákvörðun forfeðra okkar á Þingvöllum forðum, um eina
trú og einn sið, reyndist gæfuspor. Nefna má hlut kirkju
og klaustra í varðveislu menningararfsins. Ekki síst hefur
það verið íslenskri þjóð til blessunar að byggja á kærleiks-
boðskap kristninnar. Jesús Kristur sagði að hið æðsta
boðorð væri að elska Guð og bætti við: „Annað er þessu
líkt: Þú skalt elska náunga þinn eins og sjálfan þig.“
Hverri kynslóð er hollt að hugleiða hvort náungakærleik-
ur fari þverrandi. Hvort við komum fram við náungann
eins og við viljum að hann breyti gegn okkur sjálfum?
Margir bera nú ugg í brjósti vegna óheillaþróunar sem
ógnar sálarheill og velferð ungra og aldinna. Fíkniefnin
eru ógnvaldur sem fjötrar þá sem þeim ánetjast svo þeir
bíða við það tjón á líkama og sál. Oft óbætanlegt. Menn
hafa vaxandi áhyggjur af mengun umhverfisins, en það er
ekki síður ástæða til að óttast mengun hugarfarsins. Jafn-
vel virðist unnið að því að lækka siðferðisþröskuld þjóðar-
innar með ýmsum hætti. Þar ræður hvorki náungakær-
leikur né mannvirðing ferðinni. Kristin trú og kenning
hefur verið hornsteinn siðferðis okkar og mótað reglur um
daglega umgengni við náungann. Hún kennir að sérhver
maður beri þar ábyrgð og eigi að gæta bróður síns.
Þjóðfélag nútímans er gjörólíkt þjóðveldinu. I stað eins-
leitni ræður fjölhyggja alþjóðasamfélagsins. Þrátt fyrir
það er vandfundið betra veganesti á leiðinni til nýrrar ald-
ar en sá grundvöllur sem lagður var á Þingvöllum forðum.
Morgunblaðið óskar lesendum sínum og landsmönnum
öllum gleðilegra páska.
MUSTERI
ÍSLENZKRAR TUNGU
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ fagnar fímmtíu ára afmæli í dag. Þjóð-
leikhúsið er sú menningarstofnun sem hvað dýpstum
rótum hefur skotið í þjóðarsálinni og hvað mestar vonir voru
bundnar við þegar húsið var tekið í notkun. Erfítt er að gera
sér í hugarlund í dag hversu miklum stórhug þjóðleikhús-
byggingin lýsti og hversu mikil sjálfstæðisyfirlýsing var fólg-
in í þeirri ákvörðun lítillar þjóðar að hefja byggingu þjóðleik-
húss árið 1928, aðeins 10 árum eftir að þjóðin hlaut fullveldi en
var þó áfram í konungssambandi við Danmörku. Leikhúsið
var steypt upp og klárað að utan á tveimur árum en síðan lágu
framkvæmdir niðri þar til eftir seinni styrjöld og var þá lokið
á tæpum fímm árum.
Vígsla Þjóðleikhússins færði þjóðinni heim sanninn um að
henni væri ekkert ómögulegt í listrænu og menningarlegu til-
liti. Fullkominn pólitísk eining ríkti um mikilvægi þess að
Ijúka byggingunni og hefja starfsemina. Ráðning þjóðleik-
hússtjóra var hitamál á þeim tíma og lengi síðar hefur staðið
styrr um listræna stjórn Þjóðleikhússins. Er það í raun til
marks um hversu sterkum tilfínningalegum böndum þjóðin er
tengd Þjóðleikhúsinu, hversu vel hún fylgist með því og
hversu nærri sér hún tekur þær dýfur sem leikhúsið hefur
tekið á hálfrar aldar siglingu sinni. Með opnun Þjóðleikhúss-
ins varð í fyrsta sinn til stétt atvinnumanna í leiklist og hefur
það leitt af sér hið geysiöfluga leikhúslíf sem þjóðin nýtur í
dag. I þessu forystuhlutverki hefur staða Þjóðleikhússins ver-
ið óumdeild. Þar hafa á hverjum tíma verið hinir hæfustu
listamenn þjóðarinnar í leiklistinni og þjóðinni ber sjálfsögð
skylda til að umbuna þeim við hæfi. Svo kvað Tómas
Guðmundsson í vígslukvæði til Þjóðleikhússins að kvöldi hins
20. apríl 1950.
Svo mótarlistin vilja vorn ográð,
og vel sé oss hvern dag, sem markið hækkar.
Því hér skal engum æðsta sigri náð:
Hvert afrek vort skal tákna nýja dáð.
Ogþað er sóknin sjálf, sem manninn stækkar.
* / /
I ár eru liðin 125 ár frá því að fyrstu Islendingarnir lögðu af stað frá Islandi á vit óvissunnar í Vesturheimi. Afkom-
endur þessa fólks reyna enn að halda í tengslin við gamla landið, en íslenskukunnátta þess hefur eðlilega minnkað.
Egill Olafsson ræddi við Vestur-íslendinga í Kanada um fortíðina og hvernig þau reyna að rækta tengslin við Island,
en nokkrir þeirra voru viðstaddir upphaf landafundaafmælis á dögunum.
Erfítt að halda
menningartengslum
NORMA Guttormsson, formaður ís-
lendingafélagsins í British Columbia
í Kanada, er Vestur-íslendingur í
báðar ættir og hefur einu sinni komið
til íslands. Hún hefur undanfarið
unnið við að kenna innflytjendum frá
Rússlandi og Kína ensku, en starfaði
áður sem hjúkrunarfræðingur. Hún
talar ekki íslensku en er áhugasöm
um Island og Islendinga. Morgun-
blaðið bað hana að segja frá for-
feðrum sínum og hvernig hún liti á
tengsl sín við land forfeðranna.
„Langafi minn og langamma, Jón
Guttormsson og Pálína Ketilsdóttir,
fluttu frá Austfjörðum árið 1875 og
settust að í Kanada. Mér skilst að
ástæðuna fyrir brottför þeirra megi
rekja til eldsumbrota á íslandi á
þessum tíma sem ollu miklum erfið-
leikum. Jón og Pálína voru í hópi
fyrstu Islendinganna sem hingað
komu. Þau komu með afa minn, Vig-
fús, með sér, en hann fæddist í nóv-
ember 1874 og var því kornabam
þegar þau lögðu af stað. Þau settust
að í Nýja Islandi. Afi minn ólst upp
við fljót sem á þeim tíma var kallað
Islandsá, en heitir í dag Riverton.
Misstu þrjár dætur
í nýja landinu
Afi minn kvæntist konu sem hét
Vilborg Árnason og þau eignuðust
föður minn árið 1899.
Vilborg, amma mín, var fædd í
Kanada, en foreldrar hennar komu
frá Islandi 1875. Faðir hennar hét
Pétur Árnason. Þegar hann og
Friðrika Björnsdóttir, kona hans,
fóru frá Islandi komu þau með þrjár
dætur með sér. Þær létust allar í
bólusóttarfaraldri sem herjaði árið
1877. Það er rétt hægt að ímynda sér
harm foreldranna sem komu hingað
uppfull af vonum staðráðin í að hefja
nýtt og betra líf, en verða svo fyrir
því að missa öll börnin sín. Síðar
eignuðust þau ömmu mína.
Faðir minn, sem hét Pétur Gutt-
ormsson, lærði ekki að tala ensku
fyrr en hann var orðinn 6 ára gamall
þegar hann hóf skólagöngu. Hann
lifði í íslensku samfélagi þar sem allir
töluðu íslensku. Sama var upp á ten-
ingnum hvað varðar móður mína,
sem hét Salin Reykdal.
Móðuramma mín kom til Kanada
með foreldrum sínum sem smábarn.
Móðurafi minn kom hins hins vegar
sem fullorðinn maður til Kanada árið
1895. Hann hét Kristján Kristjáns-
son, en það voru svo margir sem
báru sama nafn svo hann breytti
nafni sínu í Reykdal. Kristján Reyk-
dal var bóndi í samfélagi sem var
kallað Baldur suðvestur af Winnipeg.
Móðuramma mín fæddist á íslandi
og kom til íslands með foreldrum
sínum ásamt mjög stórri fjölskyldu.
Hún hét Sigríður Pétursdóttir.
Móðurforeldrar mínir fluttu til
Winnipeg og töluðu alltaf íslensku
sem fyrsta tungumál eins og faðir
minn. Þar var öflugt samfélag Is-
lendinga sem hélt vel saman, sótti
eigin kirkju og hafði fyrst og fremst
samskipti sín á milli. Flestallir gift-
ust fólki af íslenskum uppruna.
Foreldrarnir töluðu
saman á íslensku
Báðir foreldrar mínir voru fæddir
1899 og giftust 1924. Faðir minn lauk
háskólaprófi í læknisfræði frá Há-
skólanum í Manitóba og móðir mín
vann við bókhald meðan hann var í
námi. Eftir að hann útskrifaðist
fluttum við frá íslendingasamfélag-
inu í Winnipeg og þá losnaði nokkuð
um böndin við Island.
Morgunblaðið/Golli
Norma Guttormsson er frænka Guttorms Guttormssonar, sem er eitt
helsta skáld Vestur-Islendinga.
Ég er fædd í litlum námabæ í
Manitóba, en þegar ég var 7 ára
fluttum við til Vancouver þar sem
faðir minni vann sem læknir. Þar
höfðum við svolítil samskipti við V-
íslendinga, en ekki mikil. Ég heyrði
íslensku talaða á heimili mínu og
einnig stundum þegar ég fór með
móður minni í kirkju. Foreldrar mín-
ir töluðu hvort við annað á íslensku,
en á ensku við okkur bömin. Þau töl-
uðu íslensku eins og hún var töluð
árið 1875, sem mér skilst að sé mjög
sérstök. Það þyrfti nauðsynlega að
hljóðrita þennan hreim því það eru
mjög fáir á lífi í dag sem tala með
þessum gamla íslenska hreim. Ég
hef mikinn áhuga á að beita mér fyr-
ir því að þessi sérstaka íslenska, sem
er það mál sem íslendingarnir töluðu
sem komu til Kanada fyrir 125 árum,
verði hljóðrituð.
Eftir því sem ég hef elst hef ég
fundið aukna þörf hjá mér til að
finna rætur mínar. Ég lít ekki svo á
að ég hafi nokkurn tíma algerlega
misst tengslin við fortíðina. Ég hef
alla tíð vitað hver ég er. Þegar ég var
að alast upp leit ég á mig sem kana-
dískt barn með sama hætti og börn í
nágrenni mínu. Flest börn sem voru
með mér í skóla voru af breskum
uppruna. Eitt sinn spurði kennari
minn um uppruna okkar, einkum
þeirra sem voru af evrópskum upp-
runa. Ég fór til föður míns og spurði:
,Af hvaða þjóðerni er ég?“ Hann
horfði hvasst á mig og sagði: „Segðu
kennaranum þínum að þú sért
Kanadamaður af íslenskum upp-
runa.“
Þó að ég hafi alla tíð vitað um ís-
lenskan uppruna minn hugsaði ég
ekki mikið um það. Ég vissi um
tungumálið. Ég þekkti íslenska fán-
ann og gat sagt nokkur orð á ís-
lensku. Við tókum alltaf þátt í hátíða-
höldum á Islendingadeginum.
Mamma söng gjarnan íslensk lög og
ég þekkti þjóðsöng íslands. Að öðru
leyti var ég alltaf alin upp sem kana-
dískt barn.
Frænka Guttorms
Guttormssonar skálds
Foreldrar mínir fóru til íslands ár-
ið 1974 og voru viðstödd þjóðhátíðina
í tilefni þúsund ára íslandsbyggðar.
Vigfús, afi minn, sem var fæddur á
íslandi, fór hins vegar aldrei aftur til
Islands. Hann var aftur á móti Is-
lendingur inn að beini. Hann talaði
alltaf íslensku og talaði ensku með ís-
lenskum hreim. Hann var skáld eins
og bróðir hans, Guttormur Gutt-
ormsson, sem er eitt þekktasta skáld
Vestur-íslendinga. Afi minn var
mjög gott skáld og ljóð hans voru
gefin út. Hann var einstakt ljúfmenni
og afskaplega fallegur maður sem ég
hef alla tíð dáðst að. Ég held að hann
hafi viljað heimsækja Island og veit
raunar ekki af hverju hann fór
aldrei.
Guttormi, bróður hans, var hins
vegar boðið til Islands. Hann var
þekktur fyrir sitt stórkostlega ljóð,
Zansibar. Ljóðið var þýtt yfir á ís-
lensku, en hann sagði raunar sjálfur
að þegar ljóð væri þýtt yfir á annað
tungumál yrði til nýtt Ijóð. Hann
upplifði ljóðið ekki sem sitt eigið
þegar það var lesið á ensku. Fyrir
mig er þýðingin hins vegar mikilvæg
því að ég hefði aldrei getað notið
kraftsins og fegurðarinnar í ljóðinu
ef það hefði ekki verið þýtt yfir á
ensku. Ég hef aftur á móti ekki lesið
neitt eftir Vigfús, afa minn, vegna
þess að skáldskapur hans hefur ekki
verið þýddur yfir á ensku.
Ég fór til Islands á sjöunda ára-
tugnum og heimsótti meðal annars
ættingja móður minnar. Frænka
mín, Gróa Marta Stefánsdóttir, bjó
þá í húsi við hliðina á safni Ásmund-
ar Sveinssonar. Ég hitti listamann-
inn og keypti mynd af verkum hans,
sem ég er afar stolt af að eiga. Ég fór
einnig til Akureyrar og Húsavíkur.
Ég gat ekid talað íslensku en áður
en ég fór til Islands kenndu foreldrar
mínir mér að segja „Komdu sæll“.
Pabbi sagði við mig að ef Islendingar
færu að spyrja mig nánar á íslensku
skyldi ég segja „Ég skil ekkert".
Flestir sem ég hitti á Islandi töldu að
ég væri bara svona feimin og að ég
gæti talað íslensku en bara treysti
mér ekki til þess, en það var ekki
rétt.
Barnabörnin af ólíkum uppruna
Maðurinn minn var frá Skotlandi
og börnin mín hafa alla tíð vitað að
þau eru 50% íslendingar og 50%
Skotar. Barnaböm mín eiga sér hins
vegar ólíkan uppruna. Eitt barna-
barna minna á foreldra af íslenskum,
skoskum, frönskum, írskum og
norskum uppruna. Það getur orðið
erfitt fyrir það að halda tengslum við
uppruna sinn. Þess vegna má
kannski segja að ég eigi í dálítilli
baráttu við hugmyndina um að ég sé
Kanadamaður af íslenskum uppruna.
Ég var alin upp sem Kanadamaður;
hef alla tíð þekkt uppmna minn, en
ég tala ekki íslensku og þess vegna
eru bönd mín við ísland kannski ekki
mjög sterk. Vegna þess að ég tala
ekki tungumálið hef ég ekki haft
tækifæri til að lesa Islendingasög-
urnar eða önnur góð íslensk skáld-
verk og hef ekki sterk menningarleg
tengsl við ísland. Ég hef á tilfinning-
unni að íslendingar ætlist til þess að
við höfum þessi sterku tengsl, en það
er útilokað að þau geti verið mjög
sterk þegar við tölum ekki tungumál-
ið.
Kanada er samfélag ólíkra þjóðar-
brota og ennþá er mikill fólks-
straumur til Kanada. Þess vegna
vilja mjög margir leitast við að halda
tengslunum við rætur sínar í stað
þess að líta alfarið á sig sem Kanada-
menn. Ég hef hugsað talsvert um
þetta og mín niðurstaða er að það sé
mikilvægt að þekkja sjálfan sig og
vita hvaðan fjölskylda manns er. En
ég legg mesta áherslu á að hvert sem
ég fer geti ég minnt á ísland með
nærveru minni. Með öðrum orðum,
þegar ég er viðstödd samkomu þar
sem fólk af ólíkum uppruna hittist þá
kem ég með íslenskan uppruna minn
inn á þann mannfagnað, en ég vil
ekki láta sem ég sé Islendingur. Ég
segi þetta á dálítið gagnrýninn hátt
vegna þess að ég hitti oft fólk sem
þykist vera Islendingar. Einu sinni
afsakaði ég mig fyrir að tala ekki ís-
lensku vegna þess að mér fannst fólk
ætlast til að ég gæti talað hana, en ég
er hætt að afsaka mig. Ég er stolt af
uppruna mínum, en ég vil ekki þykj-
ast vera meiri f slendingur en ég get
verið. Þetta er sá boðskapur sem ég
mun leggja áherslu á sem formaður
íslendingafélagsins í British Colum-
bia,“ sagði Norma Guttormsson að
lokum.
Janis G. Johnson öldungardeildarþingmaður frá Manitóba.
Morgunblaðið/Golli
Vestur-íslendingar sitja
á kanadíska þinginu
MARGIR Vestur-Islendingar hafa í
gegn um tíðina tekið virkan þátt í
stjórnmálum í Kanada og verið vald-
ir til að gegna forystustörfum. Með-
al V-Islendinga sem á síðustu árum
hafa verið kosnir á þing eru John
Harvard, sem situr á kanadi'ska
þjóðþinginu fyrir Manitóba og Janis
Johnson, sem er öldungadeildar-
þingmaður fyrir Manitóba. Johnson
er í Ihaldsflokknum, en Harvard er
þingmaður Frjálslyndaflokksins,
flokks Jean Chrétiens forsætis-
ráðherra.
Janis er dóttir Georgs Johnson
sem lengi var fylkisstjóri í Manitóba.
Hún lauk prófi í stjórnmálafræði frá
Háskólanum í Manitóba árið 1968.
Árið 1990 skipaði Mulroney, þáver-
andi forsætisráðherra Kanada, Janis
öldungadeildarþingmann. Hún á
m.a. sæti í sjávarútvegsnefnd þings-
ins.
Janis Johnson kom á sínum yngri
árum til Isiands og dvaldi hér um
nokkurra mánaða skeið. Hún vann
t.d. um hríð í Landsbankanum. Hún
þekkir því vel til Islands og segist
eiga marga vini á íslandi. Einn
þeirra er Davíð Oddsson for-
sætisráðherra.
Janis sagði í samtali við Morgun-
blaðið að samband íslands við Kan-
ada hefði alla tíð verið gott, en nú
væri tækifæri til að efla það enn
frekar. Hátíðarhöld vegna landa-
fundaafmælisins gæfi mönnum til-
efni til að treysta bönd þjóðanna,
ekki síst í gegn um þau fjölbreyttu
menningarlegu samskipti sem væru
framundan. Viðskipti landanna
hefðu einnig verið að aukast mikið á
seinni árum og þar væru án nokkurs
vafa tækifæri til að gera enn betur.
Janis sagðist sjálf hafa sérstakan
áhuga á að efla samstarf þjóðanna á
sviði sjávarútvegsmála. Kandískur
sjávarútvegur ætti við margvíslega
erfiðleika að stríða og Kanadamenn
gætu örugglega lært ýmislegt af ís-
lendingum. Hún sagðist ennfremur
vera sannfærð um að við ættum
margvíslega ónýtta möguleika á
sviði ferðaþjónustu. Hún sagðist
hvetja alla þá sem hún hitti og væru
að velta fyrir sér fcrðalögum til út-
landa að fara til íslands.
Hlakka
mikið til að
koma til
Islands
Ljósmynd/Jón E Gústafsson
Marno Olafson situr í stjórn Lögbergs-Heimskringlu.
MARNO Olafson er af fjórðu kynslóð
Vestur-íslendinga í Kanada. Hann
hefur á síðustu árum tekið virkan
þátt í félagsstarfi íslendingasamfé-
lagsins í Winnipeg og situr m.a. í
stjórn vikublaðsins Lögbergs-Heims-
kringlu. Marno, sem er þrítugur og
starfar við fjármálaráðgjöf, stefnir að
því að heimsækja Island í sumar og
segist hlakka mikið til.
„Forfeður mínir í báðar ættir fóru
frá Islandi í kringum árið 1876 þegar
mjög stórir hópar íslendinga settust
að í Kanada. Þeir settust að á stað
sem kallaður er Riverton, sem er um
80 mílur norður af Winnipeg. River-
ton átti að verða meginmiðstöð ís-
lendingasamfélagsins í Kanada, en
þróunin varð hins vegar sú að flestir
Islendingar kusu að setjast að í Gimli
og þar varð til stærsta einstaka sam-
félag Islendinga í Kanada.
Föðurfjölskylda mín kom frá Akur-
eyri, en móðurfjölskylda mín kom frá
Þingeyjarsýslu. íslendingar í Kanada
hafa alltaf haldið fast saman og gift-
ust mikið innbyrðis. Ég er t.d. 100%
íslendingur þar sem allir mínir for-
feður komu frá Islandi. Þetta er að
verða sjaldgæft eins og kannski eðli-
legt má teljast. Kanadamenn eiga sér
fjölbreyttan uppruna og eins og
nærri má geta hefur fólk blandast
mikið innbyrðis. Annars hefur ís-
lenska samfélagið í Kanada haldið
mjög fast saman í gegn um árin.
Böndin hafa verið sterk.“
Er ekkert erfitt að viðhalda þess-
um sterku böndum sem þú talar um?
Það eru jú 125 ár frá því að landnám
íslendinga í Kanada hófst.
„Við þurfum auðvitað stöðugt að
vinna að því að treysta þessi bönd.
Það sem hefur verið reynt að gera á
síðustu árum er að höfða til fólks á
mínum aldri og fá það til þátttöku í
starfi samfélags íslendinga í Kanada.
Starfið hefur mikið hvílt á herðum
fólks sem er af kynslóð foreldra
minna, en það er mikilvægt að fá
yngra fólk til að taka þátt í því, aðeins
þannig náum við að viðhalda því sem
við höfum. Það er mikilvægt að yngra
fólkið missi ekki tengsl við fortíðina."
Þú segist vera stoltur yfir því að
vera 100% af íslenskum ættum. Ert
þú þá kannski undir þrýstingi að
finna þér konu af íslenskum ættum
svo að afkomendur þínir verði ís-
lenskir?
„Nei, það held ég ekki. Það yrði
auðvitað ánægjulegt ef ég fyndi slíka
konu, en ég finn ekki fyrir slíkum
þrýstingi, a.m.k. hefur enginn haft
orð á því við mig.“
Lögberg-Heimskringla
mun lifa
Marno hefur síðastliðin fimm ár
setið í stjórn Lögbergs-Heims-
kringlu, sem er blað Vestur-íslend-
inga, en það hefur verið gefið út í yfir
100 ár.
,Að undanförnu hef ég tekið auk-
inn þátt í útgáfu blaðsins og er nú
ábyrgur fyrir útbreiðslu og auglýs-
ingum. Við höfum komið okkur upp
heimasiðu og reynt að taka upp nýjar
aðferðir við markaðssetningu. Blaðið
kemur út vikulega og við erum stöð-
ugt að reyna að bæta blaðið þannig að
það falli lesendum okkar betur í geð.
Við höfum reynt að höfða meira til
fólks sem er af blönduðum uppruna,
þ.e. hálfir íslendingar eða að fjórð-
ungi Islendingar. Við höfum einnig
fundið fyrir áhuga á blaðinu hjá fólki
sem er ekki af íslenskum uppruna.
Ástæðan er sú að í Winnipeg er
stærsta samfélag íslendinga utan Is-
lands. Fólk af íslenskum uppruna er
mjög áberandi í Winnipeg. Það er í
forystu í viðskiptum, stjómmálum, er
framarlega í íþróttum o.s.frv. Þetta
vekur áhuga fólks sem vill gjarnan
kynnast þessu samfélagi."
Lögberg-Heimskringla er í dag
gefið út í um fimm þúsund eintökum.
Ertu sannfærður um að blaðið muni
lifa af samkeppni um athygli fólks í
framtíðinni?
„Já, ég er sannfærður um að það
mun lifa í einni eða annarri mynd.
Það kann að vera að við förum meira
inn á Netið eða breytum um áherslur,
en blaðið mun lifa áfram. Að mínu
mati verður blaðið að lifa áfram.“
Tala foreldrar þínir íslensku?
„Pabbi, sem er fæddur árið 1936,
talar ágæta íslensku. íslenska var töl-
uð á heimili hans í barnæsku og hann
lærði ekki að tala ensku fyrr en hann
varð átta ára. Fjölskylda móður
minnar talaði íslensku, en innan
hennar var það viðhorf nokkuð sterkt
að sá sem býr í Kanada og talar er-
lent tungumál sé innflytjandi. Þar var
því ekki lögð sérstök rækt við að
kenna börnum íslensku. Móðir mín
hefur þess vegna alla tíð talað ensku.
Áhugi hennar á að læra íslensku hef-
ur hins vegar vaknað því að hún er
farin að sækja námskeið í íslensku.“
Hvað um sjálfan þig, hefur þú
reynt að læra íslensku?
„Ég lærði íslensku í háskóla í eitt
ár. Ég þekki til málfræðinnar og get
lesið léttan texta, en ég treysti mér
ekki til að tala málið. Ég hef hins veg-
ar áhuga á tungumálinu."
Ætlar að heimsækja
Island í sumar
Hafa foreldrar þínir komið til Is-
lands?
„Já, þeir komu til Islands í tengsl-
um við upphaf flugs Flugleiða til
Halifax. Ég vona að mér gefist tæki-
færi til að heimsækja ísland í sumar í
fyrsta skipti. Ég þekki margt fólk á
íslandi og hef orðið mjög mikinn
áhuga á að heimsækja landið. Það er
eitthvað sem dregur mig til íslands;
landsins sem faðir minn kallar raunar
föðurland sitt. Ég veit ekki hvað það
er, en ég hlakka mikið til.“
Reynir þú að fylgjast með því sem
er að gerast á íslandi?
„Já, ég reyni að gera það. Ég reyni
að fylgjast með fréttum um stjórnmál
og fleira. Á hverju ári kemur talsvert
af Islendingum til Kanada sem við
hittum og þá spjöllum við um ísland
og fáum fréttir frá íslandi. Faðir
minn hefur lengi tekið þátt í starfi Is-
lendingafélagsins og í gegn um störf
hans höfum við hitt marga íslend-
inga. Seta mín í stjórn Lögbergs-
Heimskringlu knýr einnig á um að ég
sé í sambandi við ísland.“
Heldur þú að tækniframfaiir, eins
og Netið, og aukin ferðalög auðveldi
Vestur-íslendingum kannski að
halda sambandi við ísland?
„Já, það er ótrúlegt hvaða mögu-
leika Netið færir okkur á þessu sviði
eins og svo mörgum öðrum. Ferðalög
hafa aukist og nú þykir næstum jafn
sjálfsagt að fara í flugvél eins og að
taka strætisvagn. í þessu sambandi
er afar mikilvægt að Flugleiðir skuli
hafa hafið flug til Minneapolis og
Halifax.
Mér finnst umræða um ísland vera
mikil, ekki síst í fjölmiðlum. íslend-
ingum virðist hafa tekist að búa til já-
kvæða mynd af landinu sem vekur
áhuga fólks. Þetta horfir þannig við
mér að fólk sé dálítið að uppgötva ís-
land.“
Mikilvægt að opna sendiráð
Islensk stjórnvöld hafa leitast við
að auka samskiptin við Kanada. Svav-
ar Gestsson var á síðasta ári skipaður
ræðismaður í Winnipeg og nú er
áformað að opna íslenskt sendiráð í
Ottawa. Er þetta jákvætt að þínu
mati?
„Tvímælalaust. Svavar Gestsson
hefur unnið mjög gott starf í Kanada.
Hann er mjög metnaðarfullur og hef-
ur verið afar duglegur að hafa sam-
band við V-íslendinga. Við höfum
óskað eftir að íslensk stjórnvöld
sinntu þessum störfum og raunar
hefur lengi verið mikil þörf fyrir
þetta. V-Islendingar hafa reynt að
halda uppi samskiptum við ísland á
sviði menningarmála, viðskipta
o.s.frv. án þess að hafa þennan form-
lega vettvang fyrir samskiptin sem
nú er kominn. Þetta er því afar mikil-
vægt.“