Morgunblaðið - 10.11.2000, Qupperneq 36

36 FÖSTUDAGUR 10. NÓVEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FJÖLMIÐLUN
Dagblaðahönnun í örri þróun
í takt við
tímann
Dagblaðahönnun er í örri þróun og tekur
mið af örum breytingum á sviði fjölmiðlun-
ar, að sögn Ron Reason dagblaðahönnuðar.
Hann hélt námskeið á vegum Prenttækni-
stofnunar 6.-8. nóvember sl. og fræddi ís-
lenska útlitshönnuði og efnishöfunda um
nýja strauma og möguleika.
RON Reason starfaði sem blaða-
maður og hönnunarstjóri um árabil
áður en hann sneri sér alfarið að
ráðgjöf og kennslu. Hann kenndi
m.a. við The Poynter Institute í
Flórída og stýrði þar deild um
myndræna blaðamennsku (visual
journalism). Undanfarið hefur hann
starfað sjálfstætt og aðstoðað við
endurhönnun margra bandaríski'a
dagblaða.
Aukin samvinna
Reason leggur áherslu á aukið
samstarf allra sem koma að efnis-
vinnslu dagblaða. Höfundar texta,
ljósmyndarar, myndskreytar, höf-
undar skýringarmynda, útlitshönn-
uðir og ritstjórar þurfi að hafa náið
samráð við frágang efnis. Hann
leggur áherslu á að efni dagblaða
sé sett þannig fram að það auðveldi
lesendum að gera sér grein fyrir
inntaki og aðalatriðum greina. Það
má gera t.d. með markvissri letur-
notkun, myndrænni framsetningu,
úrdrætti kjarnaatriða og notkun
skýringarmynda. Það sé mikilvægt
að gefa hugmyndafluginu lausan
tauminn og vera óhræddur við að
reyna nýjar leiðir.
Áhrif Netsins
Ron Reason var spurður hvaða
breytingar væru mest áberandi í
útlitshönnun dagblaða vestanhafs.
Hann sagði að mörg dagblöð
væru farin að skipuleggja fram:
setningu efnis betur en áður. í
þeim efnum hefðu þau ýmislegt
lært af Netinu, án þess þó að apa
beinlínis eftir því sem þar er að
finna. Dæmi um þetta væru skýrar
tilvísanir á forsíðum sem vísuðu á
áhugavert efni inni í blaðinu. Efnið
væri einnig sett fram á fjölbreyttari
hátt en áður, sem auðveldaði lestur.
Hönnun og ritstýring efnis væri að
renna saman, sem einnig kæmi les-
endum til góða.
„Mörg dagblöð eru farin að
tengja vefsíður sínar við prentuðu
Hönnun-
arslóðir
Ron Reason er með heimasíðu
<www.ronreason.com> og þar
er að finna nánar upplýsingar
um starf hans.
Hann kenndi við Poynter-
stofnunina í Flórída
<www.poynter.org> sem rekur
skóla fyrir fjölmiðlafólk, gefur
út fræðibækur og efnir til nám-
skeiða.
Einnig má benda á Society
for News Design
< www.snci.org> sem er al-
þjóðasamtök fagfólks í frétta-
miðlun. í þessum samtökum er
norræn deild og er vísað á slóð
hennar á heimasíðu samtak-
anna.
útgáfuna, vísa þar í efni á vefsíð-
unni og birta jafnvel lengri útgáfur
greina á vefnum en eru prentaðar í
blaðinu. Einnig er í prentútgáfunni
vísað í ítarefni á vefnum.“
-Hefur tilkoma Netsins haft
mikil áhrif á nútímahönnun dag-
blaða?
„Já, en sum dagblöð hafa verið
sein að læra af Netinu. Haft það
viðhorf að þau hafi verið komin á
undan og kunni vel að miðla upp-
lýsingum, eða að þau hafi átt þátt í
að búa Netið til.“
Reason telur að nútímalegustu
dagblöðin líti á Netið sem nýjan
miðil sem þau geti lært af, þau hafi
sett upp vefsíður og næsta skref sé
að bæta prentuðu útgáfuna. Við þá
vinnu sé tekið mið af ýmsum kost-
um vefsíðna. Sem dæmi nefnir
Reason að vefsíður séu gjarnan
byggðar þannig upp að á fyrstu
síðu sé útdráttur úr efninu og síðan
hægt að fræðast nánar um einstaka
þætti á næstu síðum. „Þetta geta
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
lYÚið'ro.-tiof)/ ■
'‘\mo.iW) t

.
CVPMSKa DAC.BI APFA.

v,vS"'"V
dagblöð aðlagað prentuðu útgáf-
unni,“ sagði Reason.
I Bandaríkjunum ríkir mikil sam-
keppni á milli hinna ýmsu gerða
fjölmiðla, dagblaða, útvarps, sjón-
varps og Netsins. Reason segir að
almennt hafi heldur dregið úr dag-
blaðalestri vestanhafs og að sam-
keppnin um athygli og tíma lesenda
sé mikil. Fáein dagblöð hafi aukið
útbreiðslu, flest haldi sínu og út-
breiðsla annarra minnki. Dagblöðin
leiti því leiða til að styrkja stöðu
sína.
„Það er mikið keppikefli dagblað-
anna að vekja áhuga ungra lesenda.
Það er ef til vill helsta áhyggjuefni
þeirra dagblaða sem ég þekki til,
Ron Reason dagblaðahönnuður.
hvernig þau nái til ungra lesenda
og veki áhuga þeirra. Þessu fólki
býðst mikið úrval efnis í tímaritum,
á Netinu og í ljósvakamiðlum. Við
vitum að ungt fólk er hrifið af
tækni og handgengið Netinu.
Spurningin er hvort það leitar til
dagblaðanna, eða vefútgáfna þeirra,
til að afla sér upplýsinga af ýmsu
tagi. Þetta eru miklir umbreytinga-
tímar fyrir dagblöð.“
Að koma á óvart
-Þú hefur nefnt að skemmtana-
gildi sé mikilvægt. Hvað áttu við
með því?
„Dagblöð þurfa að skapa sér sér-
stöðu. Ég tel að dagblöð eigi að
vera skemmtileg, vissulega á að
fjalla alvarlega og virðulega um al-
varleg mál. En það er margt annað
sem má segja frá á skemmtilegan
hátt, til dæmis frístundaiðju fólks,
mönnum og ýmsum málefnum. Les-
endur vilja láta koma sér á óvart.
Það er æskilegt að þeir nálgist
hvert nýtt eintak dagblaðs með eft-
irvæntingu og forvitni. Að þá langi
að vita hvað þar sé að finna í þetta
sinn? Þeir vilja einnig fjölbreytni og
að efnið sé sett fram á nýjan og
ferskan hátt. Að þeim sé sagt eitt-
hvað nýtt!“
Ron Reason var spurður að því
hvernig hann teldi að dagblöð yrðu
eftir tíu ár.
„Ég held að þau verði vandlátari
varðandi það hvað verður prentað.
Þá á ég við að það verði minna af
löngum greinum í prentútgáfunni.
Upplýsingar verða samþjappaðar,
nákvæmar og skipulega fram sett-
ar. í dagblaðinu verður prentaður
útdráttur úr greinum og vísað í
lengri útgáfu á Netinu eða í út-
sendingar sjónvarpsstöðva tengdar
útgáfu dagblaðsins.“
Matreiðslan
getur skipt
sköpum
„MÉR fannst þetta gott. námskeið. Þar var
fjallað um dagblaðahönnun á nýstárlegan
hátt og komu fram margar góðar hug-
myndir sem efalaust munu koma mér að
gagni,“ sagði Hjörtur Gíslason fréttastjóri
sjávarútvegsmála á Morgunblaðinu.
„Ég vil sérstaklega nefna hugmyndir um
samvinnu blaðamanna, ljósmyndara, korta-
gerðarfólks og útlitshönnuða, en sé vel að
henni staðið getur hún skilað sér ( betri
framsetningu á efninu,“ sagði Iljörtur.
„Það er ljóst að það er ekki bara inni-
haldið sem skiptir máli, heldur hvernig
það er matreitt en góð matreiðsla á því
getur skipt sköpum um það hvort efnið er
Iesið eða ekki.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hjörtur Gíslason.
Margt at-
hyglisvert
ÁSGEIR Hreiðarsson, prentsmiðjustjóri hjá
Dagsprenti á Akureyri, sagðist vitaskuld
hafa séð ýmsar nýjungar á námskeiðinu hjá
Reason. „Ég er viss um að ýmislegt sem
hann var með getur gagnast okkur, en samt.
sem áður var margt mjög amerískt í þessu
hjá honum; hlutir sem ég sé ekki að við kom-
um til með að taka nákvæmlega upp, að
minnsta kosti ekki strax,“ sagði Ásgeir í
samtali við Morgunblaðið.
„Margt af því sem hann ræddi um var at-
hyglisvert. Sumt sé ég reyndar frekar fyrir
mér varðandi almenna hönnun, tii dæmis í
tímaritum frekar en dagblöðum, og ýmislegt
fannst mér bera svolítinn keim af aukinni
samkeppni prentmiðla við Internetið; það er
einmitt einn þeirra þátta sem menn hljóta að
horfa á í sambandi við prent miðlana. Mér
fannst hann leggja skarpasta áherslu á það
Ásgeir Hreiðarsson.
að draga betur fram þær staðreyndir sem í
blöðunum eru. Að þeim sé komið skipulegar
á framfæri en verið hefur.“