Skírnir - 01.07.1891, Blaðsíða 74

74
Þýzkar bókmenntir.
Þeir Bjá vægðarlaust þorparaskapinn, sem loðir við dýrið í manninum,
hversu vel sem hann er byrgður; en þeir uppgötva líka i sálum, er sýnast
innantðmar, undarlegt og einkennilegt líf. Þeir skipta sér ekki af gððu
né illu, en gefa sig alla við „líímu“ með sterkri og ðsérplæginni ást. Þannig
geta þeir flutt lesanda sinn í námunda við sjálft liflð og opnað augu hans
og eyru fyrir hinn ðteljanda fagra, sem hann áður hefur hvorki séð né heyrt.
Michael Georg Conrad frá Pranken hét skáld í Miinchen, er hafði
ferðazt viða um Evrópu, og er hann sá, að hræsnin og broddborgarastap-
urinn þar suður frá ætlaði að kefja niður hina nýju stefnu, þá stofnaði
hann tímaritið „Die öesellschaft", og lagði í sölurnar fé og heilsu til að
halda þvi uppi. Nú er það í mestu álitum. Hann segir svo í tímariti
sínu: „Yér, hin nýja kynslóð, viljum fá, blygðunarlaust og rækilega, að
hugsa um og snerta við öllu. Ábreiður og blæjur hötum vér. Því vér
ætlum, að einungis frjáis hugsun í allar stefnur geti gert oss þetta líf,
sem er bundið járnhörðum náttúrulögum, að sælu lifi. Yér ætlum, að hið
gðða komi ekki af sjálfu sér í mannheima, heldur verði að sækjast, og það,
sem maður sækir eptir, verður maður fyrst að hugsa um hlifðar- og vægð-
arlaust11. Conrad hefur ritað margar skáldsögur. Árið 1887 byrjaði hann
á skáldsögusafni, sem á að lýsa lífi manna i Múnchen; er hver skáldsag-
an fyrir sig eins og kapítuli í sögu bæjarlífsins, kapítuli i risavaxinni
heild, sem á að sýna lifið í Munchen frá öllum hliðum (sbr. skáldsögu-
safn Zolas um ættina Rougon-Macquart).
Einn af helztu mönnum hinnar nýju stefnu á Norður-Þýzkalandi er
Karl Bleibtreu, fæddur 1869. Hann ritaði á árunum 1879—89 rúm 10
bindi á ári að meðaltali. En galli fylgir þessum ritsmið. Eins og hin
blðmlega mær Dafne varð að skraufþurrum lárviði í faðmi Apollós, eins
vex upp úr hverju efni, er Bleibtreu fer með, þéttur og dimmur skðgur
af heimspekilegum útúrdúrum og kæfir lífið og andann i því. Og smá-
tækur er hann ekki. Bezt af leikritum hans er „Forlög“, um Napóleon
mikla og allt, sem hann vann 1796—1816. Maður skyldi ætla, að hann
fengi ekki ginið yfir þeirri flugu, en honurn tekst að láta Napðleon koma þann-
ig fram, að lesandinn finnur til, að Napóleon er ekki hálfguð, heldur mað-
ur með hold og blóð, syndari, snillingur. Annars er verk hans hálfkarrað.
Hann vegur salt milli hins gamla og hins nýja', og honum er um og ó.
Má svo að orði komast, að hann sýni fæðingarhríðina, sem verður að ganga
á undan fæðingu hins nýja. En léttasóttin léttir ekki á honum. Hann
er og verður þunglamalegur. Samt hefur honum verið hælt svo geypilcga