Skírnir - 01.12.1916, Side 89

Skírnir]
Dómaskipun i fornöld.
425'
1, a, skal goði hverr1) nefna mann í dóm.
b, skal goði hverr nefna sinn þriðjungsmann í dóm.
Grágás I a 38.
2, goði skal ganga í hamraskarð ok setja niðr þar dóm-
anda sinn. I a 39.
3, þá skal goði setja niðr dómanda sinn. I a 45.
Sbr. 4, þá eigu goðar ut ganga með dómendr sína. Sst.
Alla þessa staði tilfærir E. A. nema 3. öll þessi orða-
tiltæki hefur V. F. skoðað sem ótvíræð vitni þess, að h v e r
g o ð i hafi ekki haft nema e i n n dómanda fyrir að sjá.
Enda liggur það beinast við. Alstaðar er e i n t a 1 a n
höfð; mætti það þykja fyrirmunun, ef goðinn hefði nefnt
fieiri (en einn), að a 1 d r e i skuli vera höfð fieirtala. Ef
goðinn hefði nefnt fieiri en einn, væri hjer ófyrirgefanleg
ónákvæmni í orðanna hljóðan og ólík því sem annars á
sjer stað. Rjett á undan la stendur: »vér skulum .iiij.
eiga fjórðúngsdóma« — hjer á eftir hefði mátt búast við
að staðið hefði (í 1 a) ekki »dóm« heldur »dóm hvern«.
Hr. E. A. játar sjálfur (bls. LXVIII), að sú skýríng liggi
nær, »að hver goði skyldi aðeins nefna e i n n mann í
einn dóm«. Þetta er mikilsverð játníng, en brýtur þó
undarlega bág við ályktun hans. Hann bendir til að
annarstaðar sje slept »hverr«, þar sem líkt sje ástatt, »t.
d. I a 512«, en þessi staður er ekki gildur, því að þar
merkir »dómr« (í »áðr dómr fari út«) e k k i »hverr dómr«,
heldur »sá dómur, sem í hvert skifti á í hlut«, en það er
ekki sama. Um hinn staðinn (393 að neðan) er likt að
segja; þar stendur »(sakar . .) er til fjórðungsdóms skal«
(lýsa eða stefna), hjer er »fjds« sama sem »þessa eða hins«.
Það verður því að vísa til annara staða en þessara, ef
duga skal.
Um 2. staðinn (sem er reyndar = 3. staðurinn) segir
hr. E. A. sjálfur (s. LXIX): »Þessi staður bendir ótví-
rætt (gleiðletrað hér) á það, að hver goði hafi alls nefnt
þ Svo, ekki „hverr goði“ (E. A.), sem þó er anðvitað sama. Ein&-
skiftir E. A. orðunum „niðr þar“ (i 2) um.