Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1920, Blaðsíða 17

17
mæli um að gjóta þessi væri samansigið jarðhús, er bóndinn á Vals-
hamri, Vigfúss hét hann, geymdi í þá Hafþór Hafþórsson og Aron
Hjörleifsson, svo sem frá er sagt í Sturlunga sögú:»Þá var Aron
at Valshamri oc þeir Hafþorr II, ok váru þar i savða-hvsi a vellin-
w«. — Gróf bóndinn nú þetta upp við sléttunina, og kom það þá
í Ijós, að þetta var útgraflð jarðhús í möl og mold, um 4 álnir að
lengd og um 2 að breidd.
Skamt fyrir ofan bæinn er stór og einstök þúfa í túninu; snýr
hún frá austri til vesturs og hefir frá ómunatíð verið nefnd Haf-
þórs leiði. Bóndinn á Valshamri, Jón Jónsson, hefir fyrir skömmu
gert upp »leiði« þetta og sett legstein á með áletrun: f Hafþór
1232. — Mun ártalið ekki rjett, Hafþór veginn 1224. — Hann var
móðurbróðir Arons, sonur Hafþórs Aronssonar, er annálar telja veg-
inn 1186. — Ekki er líklegt að Hafþór hafi verið jarðaður þarna í
túninu.
Smiðjutótt Ojg smiðjufótur á Dnnki.
22. VII 1911.
I túninu á Dunki er mjög fornleg tóft, öll komin í þýfi. Hún
er í munnmælum nefnd »smiðjutóft Gauts á Gautsstöðum*. Þegar
hann bjó þar á hann að hafa haft smiðju sína hér, en bær var hér
þá enginn á Dunki. — Á Kálfatröðum, næsta bæ, hafði hann fjós
og því heitir sá bær svo. — I smiðjutóftinni sér enn steðjastein
Gauts; er það afarstór steinn, mun vera nær kringlóttur, um 1 m.
að þverm.; hann er nú sokkinn mjög í jörð, en gizka má á, að hann
hafi haft hæfilega þykt, urn a/3 m. í hann eru klappaðar 2 holur,
önnur fyrir steðjann, hin fyrir saumhöggið. Steðjaholan er um 9
sm. að dýpt, ferstrend og um 8 sm. á hvorn veg efst, en mjókkar
eftir því sem neðar dregur. Saumhöggsholan er aðeins 3x2 sm. efst.
M. Þ.
*} Sjá útg. Kr. Kalunds, Kh. 1906—11, I. 376-77.
3