Öldin - 01.07.1893, Blaðsíða 5

ÖLDIN.
e: *>
53
runa lífsins,” heidr um “npp 'una Yii-teg-
undauna" — og það tvent er sitt hvað.
Mannlcg þekking nær ekki til fyrsta upp-
runa lífsins. Vísindin geta ekki sagt oss
né skýrt. hvernig líf heflr upphaflega til
orðið. Það liggr fyrir framan endhnörk
vorrar núverandi þekkingar.
Lítura á eikina, stargresið, sóleyjuna,
gorlcúluna—alt heyrir þettajurtaríkinutil;
lítum á fílinn, hestinn, hundinn, fuglinn,
flskinn, maðkinn, smádýrin í vatnsdropan-
um, sem eklci sjást nema í sterkasta sjón-
auka—alt heyrir þetta dýraríkinu til. 0g
samciginlegt öllum jurtum og dýrum er líf-
ið, þessi stóra ráðgát.a. En spurningin um
það, hvernig þessar mörgu breytilegu
tcr/undir lífsins sú fram komnar, er alt
annað mál, heldr en spurningin um upp-
runa lifsins sjálfs.
En liitt er satt, að cigi biblían að vcra
vor náttúrufræðisbók, þá er þýðingarlaust
að gera uppruna líftegundanna að umtals-
efni, þvi að hún skýrir oss frá, að allar teg-
undir jurta og dýra hafi verið “skapaðar”
jafn-snemma í aldingarðinum Edon, og inn
fyrsti náttúrufræðingr, Adam heitinn for-
faðir vor, hafl skift þeiin í flokka og geflð
þeim heiti “hverju eftir sinni tegund.” —
En þá verða menn líka að loka augunum
fyrir sjálfri náttúrunni, og öll náttúruvis-
indi verða þá heimska cin.
En því viija menn vera að setja sig á
þennan bibliu-háhest ? Kennir ekki biblí-
an oss líka, að jörðin sé kyrr, en sólin
gangi í kring um liana ? Og er nokkur
maðr með viti sá, scm ncitar því nú, að
jörðin gangi umliverfls sóiina, og að biblí-
an liaíi því rangt fyrir séi’, þar, sem hún
talar um sólina sem gangandi umhverfls
jörðina ? Biblían heflr svo iðulega verið
notuð af klerkum kyrkjunnar sem sleggja
á nýjar skoðanir og nýjar uppfundningar,
sem lifvörðr allrar erfiheimsku, hjátrúar og
lilcypidóma; en liún heflr líka svo þráfald-
lega fengið “blátt auga” iijá vísindunum,
að liún fer að verða ófær til þessarar þjón-
vtstu.
Og það cr mjög óliyggilegt af kyrkj-
unnar mönnum að reyna að reiða hana
einlægt sem rothöggs-sleggju í höfuð frjálsri
rannsókn. Yísindin verða aldrei til lengd-
ar rotuð, og það verðr þá hætt við að það
verði til að rýra álit “sleggjunnar,” ef hún
reynist ónýtt vopn. Hitt er hyggilegra,
eins og það líka er skynsamlegra, að viðr-
kenna það, að það liafi aldrei verið tilgangr
rita biblíunnar að vera vísindalegar fræði-
bækr. Þctta játa líka nú orðið víðsýnustu
guðfræðingarnir. En það hefir ekki geng-
ið baráttulaust, og það er óefað eftir að slá
marga brýnu enn í þeim teig.
Það er nú meira en þriðjungr úr öld
síðan Darwin gaf út. ið mikla og rnerki-
legaritsitt: “Um uppruna tegundanna.”
Með því riti fékk breytiþróunar-kenning-
in (Evolution theory) eða afkvæmis-lcenn-
ingin (Theonj of Deecent) fastar fætr á að
standa,
Það cr ckki*úr vegi hér að skýra fvrir
lesendunum, sem mörgum hverjum mun
ekki vera það ljóst,
hvað “tecjund” er.
Það er ekki svo létt verk að skýra þá
. hugmynd og skilgreina, svro að vel sé. Vér
skulum taka dýraríkið til dæmis. Þar eru
þau dýr kölluð ein tegund (species), sem
eru hvert öðru lík í öllum verulegum at-
riðum að líkamsbygging til, og hafa öll
sérstök (spedal) einkenni, sem aðgreina
þau frá öllum öðrum dýrategundum; og er
það álitið, að öll dýr af sömu tegund, þótt
þau dcilist í nokkuð afbrigðilcgar greinir,
sé þó runnin frá sameiginleguin frumfor-
eldrum. Þannig cr t. d. smávaxni íslenzki
hestrinn, stóri skozki hestrinn og í’ennilegi
arabíski hestrinn allir ein og sama tegund.
Fleiri tegundir dýra, sem hafa mörg aðal-
einkcnni sameiginleg, einkiun ytra lögulag,
eru cinu nafni neíndar dýra-ltyn (.r/enus).
Þó eru tcgundir þær, sem lieyra til sama
kyni, ekki álitnar komnar af sameiginleg-
um frumforeldrum; cnda er það talið eitt
aðal-kcnniinerki tcgunda, að dýr af sömu