Öldin - 01.11.1894, Blaðsíða 6

166
ÖLDIN.
J).'i er það öldungis rétt, að jarðeign vor er
takmörkuð, en eins og enn er ástatt, alt að
því, ef ekki alveg ótakmarkaður inælir af-
urða jarðarinnar, sem vér getum fengið
hjá öðrum þjóðum. En hvernig geta svo
þessir menn samrýmt þessa kenning sína
við þann úrskurð Rousseaus, að enginn
maður goti liagnýtt sér nokkurn blett jarð -
arinnar nema með samþykki allra samtíða
jarðarhúa ? Oss kemur það einhvernvegin
þannig fyrir, að þótt gengið væri til mis-
litrar atkvæðagreiðslu, þó Evrópu þjcið-
iiokkar allir, Hindúar, Kínar, Negrar, Ind-
iánar, Maorar (Ástraliu frumbyggjar) og
allir aðrir ílokkar jarðarbúa, þótt þeir allir
kæmu saman 4 kjörþingum og úrskurðuðu
með atkvæðum sínum, að vér ættum ekk-
ert með land vort, — þó þetta væri gert,
finnst mér einhvern vegin, að ckki cin cin-
asta mannskepna mundi hreyfa sig til burt-
fiutnings, en að vér þvert 4 móti mundum
reyna að standa fast fyrir og hrinda þeim
burt, sem að kæmu, til að bera oss út úr
húsi.
Ef eign jarðar cr ómöguleg nema mcð
slíkum allsherjar samþyktum, þá er auð-
vitað að sigurvinning, það er að segja sú
athöfn, að taka einhverja eign með valdi,
veitir sigurvegaranum engan eignarrétt.En
af því vér álítum réttmæti kenningarinnar
um allsherjar samkomulag nokkuð efa-
blandið, ekki siður en óþægilegt í fram-
kvæmdinni — þetta, að N. N. geti engan
hlut átt ncma hann liafi til þess greinilegt
jáyrði allra manna 4 jarðríki — þá dettur
oss I hug að athuga, livort nokkur gild á-
stæða er til að segja, að sigurvinning færi
engan eignarrétt með sér. Setjum svo, að
sjóræningi hafi á fyrri árum ráðist á kaup-
skip austur-Indlandsfara, hafi rækilega
orðið undir í viðureigninni og mátt til að
gefast upp. Eftir að hann svo hafði lilaup-
ið fyrir borð eða verið hengdur, átti þá
Indlandsfarinn og hásetar hans engan rétt
til eignanna, skipsins og þess er það hafði
að geyma — frá siðferðislegu ekki síður en
lagálegu sjónarmiði skoðað ? Ef þeir nú
höfðu rétt til eignanna, hver er þá munur
á að komast að eignum þannig, eða með
sigurvínningum í stríði tveggja eða fleiri
þjóða, þegar enginn annar vegur er til að
binda enda á þrætumál þeirra ? Sigur-
vegarinn tekur undir sinn verndarvæng
svo og svo mikinn landfláka hins yfirbug-
aða og lieimtar hann til eignar sem borgun
fyrir frið. I raun og veru er slík eign þá
ekki tekin með valdi, heldur er hún látin
af hendi samkvæmt samningi, því friður-
inn, sem á móti kemur er álitinn fult and-
virði eignarinnar. Það er ckkert vafamál,
að eignarrétturinn verður bygður á samn-
ingi. En þó því sé slept, sjáum vér samt
ekki stórvægilegan mun á ástæðunum.
Þegar málsaðilarnir lögðu út í styrjöldina,
var þeim fyllilega Ijðst, að þeir með stríð-
inu lögðu málið í gerð, gerð, þar sem afl
réði úrslitum. Málsaðilar eru skyldir til
að framfylgja úrskurði þeirra manna, ei’
þeir hafa kjörið fyrir dómendur, og þess
vegna er sá úrskurður bindandi öldungis
eins og samningur, ef samningur á annað
borð nokkru sinni er bindandi.
Ef þetta mál er rætt, eins og oss virð-
ist réttast, frá sjónarmiði reynslunuar, en
ekki frá sjónarmiði ímyndaðra orsaka og
afleiðinga, sýnist margt mæla með þeirri
skoðun, að afl það, sem yfirbugar alla mót-
spyrnu og gerir hana þýðingarlausa, færi
með sér eignarrétt. Það er því skoðun
vor, að skaðlegt sé að reyna að rjúfa gildi
þess eignarréttar, sem í fyrstu var bygður
á afli, en sem staðið hefir um marga manns-
aldra, og sem ótal samningar hafa verið
bygðir á. Þjóðfélagsins vegna ekki síður
en einstaklingsins, er það óneitanlega
heppilegast, að takmarkaður sé tlminn,
sem leyfilegt er að hegna manni fyrir rétt-
arbrot. Það er ekkert eins banvænt fyrir
göfugt lunderni, eins og langrækin hefni-
girni. Ekkert sýnir barbariskt ástand þjóð-
félagsins eins greinilega eins og framhald-
andi ofsókn til hefnda, mannsaldur eftir