Öldin - 01.11.1894, Side 10

170
ÖLDIN
mannastéttin hafi til orðið fyrir sigurvinn-
ingar, segir hann:
“En hvernig varð J.ossi mismunur, til
í ríkjum, eins og Þýzkalandi til dæmis. þar
sem engir sigurvegarar komu til lands til
að skapa aðalsmannastétt til að ríkja yfir yf-
irbuguðum og þrælkuðum lýðnum? Upp-
runalega sjáum vér á Þýzkalandi flokks-
lieildir af fijálsum og óháðum bændalýð, á
líkan liitt og enn á sér stað í Uri, Schwyz
og Unterwaldcn. En við lok miðaldanna
sjáum vér þar aðalsmanna stétt gróðursetta
og alþýðu bcygða undir enn þyngra
þrælkunar-oki, heldur en á Englandi, Italíu
og Frakklandi”.
Svo fer höfundurinn sjálfur að leysa
úr spurningu sinni, og er svar hans á þá
leið, að með viðurkenning einstaklings-
eignar á landi íyrir utan takmörk flokks-
eignanna hafi til orðið eríðaréttur. Á þann
hátt hafi með tímanum myndast ein-
staklings landeign samhb'ða sameiginlegri
landeign flokkanna. Það má að sjálfsögðu
búazt við, að það hafi ekki verið nema til-
tölulcga fáir, sem höfðu kjark til að brjót-
ast út fyrir takmörk flokkseignanna og
nema land og yrkja, eða til að verja það,
þar úti í óbyggðunum eftir að hafa unnið
sér fyrir cignarréttinum. Þeir, sem dug-
legri voru, af þéssum frumbyggjum, smá
juku eign sína, ýmist mcð því að nema
nýtt hindog yrkja, cða taka það frá þeim
sem duglausari voru. Þessir menn voru óháð
iröllum flokkslögum, gulduenga þáskatta,
er heimtaðir voru innan takniarkaflokksins,
en höfðu eins marga vinnumenn, eða þræla
og giæddu þar af leiðandi meira fé. Sjálfir
þurftu þeir, eftir að hafa náð ákveðnu
stigi, ekkert að vinna, en skemtu sér á
dýraveiðum, fóru í herferðir þegar þcim
leizt og sátu við hirð konungs þegar þeim
svo sýndist, sem óháðum ríkismönnum, eða
aðalsmönnum sæmdi. í millitiðinni þok-
uðust bræður þeirra, sem bjuggu á fiokks-
eigninni og voru öllum flokkslögum og
skyklum háðir, ekkcrt áfram. Þeir hjuggu
í sama farið, ræktuðu sama blettinn, ár frá
ári og þar við sat. Þeír gátu ekkert fært út
kvíarnar.
Það er auðvitað að eftir að þessi að-
alsmanna stofn var fenginn, hafa þeir
margir hverjir haft í framini bæði vélræði
og ofbeldi til að ná bújörðum umkomulít-
illa nágranna, jafnframt því, er þeir
numdu og yrktu nýja og nýja spildu af ó-
byggðu landi, sem enginn helgaði sér, Eigi
að síður or af þessu Ijóst, að mismunur
landeignanna á fremur rót sína að rekja
til framrásar í iðnaðien til hermennsku og
liersira ofbeldis.
í öðru lagi bendir M. de Laveleye á,
að ltyrkjan hafi verið gráðugur hákarl
innan flokkseignanna. Samkvæmt flokks-
lögunum mátti enginn flokksmaður selja
eða ánafna öðrum eign sína, eða réttara
sagt, sinn hluta af flokkseigninni, nema
með samþykki flokksbræðra sinna. En
hér var kyrkjan undanþegin. Það var
hver og einn frjáls að selja henni eða gefa
sinn hlut í flokkseigninni, án þess að skýra
öðrum frá. Þegar þannig var umbúið og
á þcim tíma þegar trúar-ákafinn var svo
mikill, þá var það ekki sjaldan, að flokks-
mennirnir arfleifðu kyrkjuna að eignum
sínum, ekki einungis að húsinu og hinu
umgirta svæði urahverfis það, heldur einn-
ig að sínum hluta í mörkinni innan tak-
marka félagseignarinnar. Þannig varð
ábótinn eða biskupinn smámsaman sam-
eignarmaður bændanna. Má þá nærri
geta hvernig rjúpunum reiddi af, er
slíkur haukur var kominn í hi’eiðrið. I
þessari bók sinni segir þessi sami höfund-
ur, að jafnvel við lok níundu aldar hafl
þriðjungur Frakklands verið orðið kyrkju
eða klerka eign. En ef nú menn þeir, sem
gáfu kyrkjunni eignir sínar, trúðu því, að
með sálumessunni fen'gju þeir fullt verð-
gildi eignanna, og þeir trúðu því áreiðan-
lega, og ef klerkarnir trúðu jafn staðfast-
lega, og þeir gerðu það án minnsta efa, að
þeir mcð sálumessum og bænum létu af