Óðinn - 01.07.1922, Page 15

ÓÐINN
63
honum á þessum tímamótum, svo hún geymist þar í
myndasafni því, af merkustu mönnum íslenska þjóð-
flokksins, sem Oðinn hefur flutt, og sem jeg tel víst
að verði kærkomið safn fyrir komandi kynslóðir.
Það er ekki tilgangur þessarar smágreinar að dæma
um einstök atriði í stjórnmálastarfi Th. H. Johnsons,
enda mundi sá er þetta ritar tæplega talinn óhlut-
drægur í því efni, af því hann hefur við tvennar síð-
ustu kosningar (rikisþingskosningar síðastl. haust og
fylkiskosningar í sumar) verið í þeim hóp, er greiddi
atkvæði gegn flokknum, sem
Thomas H. Johnson hefur
fylgt að málum.
Tilgangur þessarar smá-
greinar er aðeins sá, að reyna
að sýna, hve afarmikla þýð-
ingu það hefur haft fyrir ís-
lenska þjóðarbrotið hjer, að
eiga í sínum hóp slíkan stjórn-
málaskörung sem Th. H. John-
son er.
Æfiatriði hans verða heldur
ekki hjer sögð; sá er þetta
ritar hefur ekki þau gögn í
höndum, er til þess þarf, enda
má finna þau víða, þar á
meðal (ef jeg man rjett) í
Óðni. Það nægir að geta þess
hjer, að Thomas er kominn
af hinni alkunnu, ramíslensku
IHhugastaðaætt, sem alið hefur
íslandi jafnábyggilega stjórn-
málamenn eins og sjera Bene-
dikt frá Múla, Kristján amt-
mann, bróður hans, og Einar Asmundsson í Nesi, enda
munu allir, jafnt andstæðingar sem meðhaldsmenn, játa
það, að í Thomasi sje ósvikinn málmur af norrænu
þreklyndi og kjarki.
Eins og alkunnugt er, er það enski þjóðflokkurinn,
sem náð hefur öllum völdum hjer f Canada og komið
hjer á ríkisskipulagi, eftir að hafa rutt Frökkum úr
vegi, sem fyrst höfðu völdin hjer. Síðan Englendingar
náðu völdum hjer, hefur flutst hingað fjöldi fólks frá
ýmsum þjóðum, smáum og stórum, því eins og al-
kunnugt er, eru Englendingar allra þjóða lægnasti á
að stofna nýlendur og stjórna þeim á þann hátt, að
til hagsmuna verði bæði ensku þjóðinni og nýlendun-
um. En samt hefur þótt á því brydda, og loðir enn
við, að enskumælandi menn margir líta niður á þessa
þjóðflokka, þó ýmsar heiðarlegar undantekningar eigi
sjer þar stað. Þykja þessir smáþjóðaflokkar að vísu
trúir og góðir starfsmenn til að yrkja landið, og hafa
íslendingar hjer fengið góðan skerf af lofi fyrir það
hjá enskumælandi mönnum. En þjóðarmetnaði Eng-
lendinga margra (a. m. k. hjer í Canada) er þannig
háttað, að þeir vilja ógjarnan að því styðja að »út-
lendingar« (»Foreigners«) nái hjer þeim völdum að
þeir verði taldir hjer meðal þjóðskörunga í einstökum
fylkjum eða ríkinu í heild sinni. Það þarf því vitsmuni,
þrek og skörungsskap, til að
ryðja sjer braut til þeirra
valda. En það hefur Thomas
H. Johnson gert, því jafnvel
meðal enskkynjaðra manna
hjer allflestra, mun það viður-
kent, að Thomas H. John-
son hafi verið ráðandi aflið
í stjórninni í Manitoba, og auk
þess átt einn sterkasta þátt-
inn í að ryðja henni í byrjun
braut til valdanna, og orsökin
til þess, að hann var ei kos-
inn stjórnarformaður, aðeins
sú, að hann var af útlendu
bergi brotinn. Hefur Thomas
því með skarpleika sínum,
þreki og skörungsskap komið
því orði á íslenska þjóðflokk-
inn hjer, að hann ætti þá
menn í sínum hóp, sem hefðu
hæfileika til að hafa æðstu
völd á hendi, og sem ekki litu
feimnislega undan, þó enskur
metnaður hvesti á þá augun, og í augnaráðinu lægi
sú spurning: »Þykist þú mjer jafnsnjallur?«
Þegar Thomas H. Johnson kom fyrst fram á stjórn-
málasviðið hjer, litlu eftir síðustu aldamót, var hjer
svo högum háttað í Manitoba, að við völdin var kon-
servatív stjórn með afarsterkan meiri hluta í þing-
inu; hafði Liberalflokkurinn aðeins 7 sæti í þinginu
eftir kosningarnar 1907. En stjórnin milli 30—40 sæti.
Formaður stjórnarinnar var R. T Roblin, mikilhæfur
maður á ýmsa lund, og stjórnaði hann fylkinu rögg-
samlega að ýmsu leyti. Hann var mælskugarpur hinn
mesti, en fremur hrottalegur stundum í orðum og
mjög óvandur að meðulum til að halda völdum, enda
hafði hann í stjórn með sjer suma mikilhæfa menn,
sem voru honum lakari í þeim efnum. Loks komst
það orð á, að stjórnin væri sek um stórkostlegan fjár-
Thomas Johnson.