Óðinn - 01.07.1922, Page 23

ÓÐINN
71
Sjera Ólafur Þorvaldsson.1)
Nú eru liðin nærfelt 50 ár síðan jeg sá í fyrsta
sinni síra Olaf Þorvaldsson; hann var þá rúmlega
fertugur að aldri, og hef jeg aldrei hvorki fyr nje
síðar sjeð fjörlegri mann og jafnframt alúðlegri og
skemtilegri. ]eg sá það á öllu, að aldrei mundi kær-
ari gestur hafa komið til foreldra minna, og hann
hafði ekki staðið lengi við, þegar við systkinin vorum
öll orðin bestu kunningjar hans, og lá þó það orð á
að systir mín, sem var tveimur árum yngri en jeg,
væri ekki auðtekin af bráðókunnugum. Þegar hann
fór af stað fylgdu báðir
foreldrar mínir honum,
og þótti mjer það ný-
lunda að móðir mín skyldi
fara að heiman á rúm-
helgum degi, og ekki
þótti mjer smálítið til þess
koma, að fá að verða
samferða upp fyrir fló-
ann, »þar væri hvort
sem væri ekki riðið hart«;
mætti þá skilja mig eftir
á Fiskilæk, svo að jeg
tefði ekki förina »þegar
vegur batnaði«. Og gam-
all má jeg verða, ef jeg
gleymi því, hve feginn jeg varð og þakklátur í huga
við móðurbróður minn, er jeg heyrði þessi ummæli
hans, þegar fara átti að skilja mig eftir: »Lofið
þið blessuðum stúfnum frænda litla að verða sam-
ferða alltjent upp að Leirárgörðum, eða finst þjer
systir að við finnumst svo oft, að jeg sje nauðbeygð-
ur að þeysa eins og jeg eigi lífið að leysa, þær fáu
bæjarleiðirnar sem við getum orðið samferða«. Þessi
ummæli hrifu; jeg fjekk að verða samferða upp að
Leirárgörðum; þar var jeg skilinn eftir hjá frændum
og vinum. j(eg ljet það ekki liggja í láginni, hverjum
jeg ætti það að þakka, að hafa fengið að verðasam-
ferða svona langt. Varð margrætt um það milli Leir-
árgarðahjónanna, ]óns gamla bókbindara og Ingi-
bjargar föðursystur minnar, »að altaf væri Olafur
Þorvaldsson sjálfum sjer líkur, með öllu fjörinu, ákaf-
anum og kappinu væri hann þó jafnframt nærgætn-
asti og hjartabesti maðurinn sem þau þektu«. Eftir
Ólafur Þorvaldsson.
1) Þessi grein er skrifuð fyrir mörgum árum af sjera Þor-
valdi á Melslað, en hefur ekki verið prentuð fyr en nú.
þessi fyrstu kynni, er jeg fekk af sjera Ólafi, hafði
jeg í 30 ár öðru hvoru kynni af honum, og hef mjög
mörgum kynst, er gerla þektu hann, bæði skyldum
og vandalausum, og hafa þau kynni öll styrkt mig í
þeirri trú, að þessi dómur um hann, er jeg heyrði
barn að aldri, hafi alls eigi verið honum of vilhallur.
Ólafur Þorvaldsson er fæddur að Reynivöllum í
Kjós 21. sept. 1806. Foreldrar hans voru, síra Þor*
valdur Böðvarsson og Kristín Bjarnardóttir frá Ból-
staðarhlíð. (Föðurættin er rakin í Tímariti ]óns Pjet-
urssonar, 1. b. á 32—33 bls., þar sem rakin er
móðurætt sjera Ólafs Pálssonar, sem var systur-
sonur Ólafs Þorvaldssonar; en móðurættin er rakin
í 4. bindinu af sama tímariti á 16. bls., þar sem
rakin er móðurætt sjera Þórarins Böðvarssonar,
því að þeir sjera Ólafur Þorvaldsson og sjera Þórarinn
Böðvarsson voru systrungar). Hann ólst upp í for-
eldrahúsum, fyrstu 5 ár æfinnar á Reynivöllum, 11
næstu árin á Holti í Onundarfirði og 5 árin þar eftir
á Melum í Borgarfirði. Að Melum kom hann sum-
arið 1822 þvínær 16 ára; á þeim árum er hann dvaldi
þar hjá föður sínum, fór hann jafnframt Birni og Ste-
fáni bræðrum sínum, og öðrum piltum, er komið var
til kenslu til föður hans, að læra skólalærdóm, er
nokkuð var byrjað á í Holti; var það þó ekki fyrir
það að hann væri hneigður fyrir bóknám, heldur af
þægð við föður hans, er gerla vissi, að hann hafði
nógar námsgáfur, þótt hugurinn hneigðist miklu meira
að öðru, en það voru smíðar, því að hann hafði hag-
leiksnáttúru mikla, sem síðar gaf raun á. Svo hafa
Melsveitungar frá sagt, er ólust upp með þeim Þor-
valdssonum, »Melapiltum«, að trautt væri hægt að
hugsa sjer tápmeiri og fjörlegri unglinga, en þeir
bræður voru: ekki var Ólafur öllu orkumeiri en
Björn, sem var einu ári eldri, og þegar þeim var full-
farið fram, bar Stefán, yngsti bróðirinn, af hinum að
knáleik, en Ólafur var, að allra dómi jafnt, hinn hand-
takahraðasti og hann var orðhvatastur og orðslingast-
ur þeirra bræðra. Sjera Hannes Arnason er síðar
var kennari við latínuskólann og prestaskólann ólst
upp í Belgsholti, næsta bæ við Mela, og var á líku
reki og Stefán, yngsti bróðirinn, og mintist hann oft
á efri árum sínum með hjartanlegri velvild þessara
æskuvina sinna, en öllu vænst þótti honum um Ólaf,
og svo varð um flesta, er kyntust honum, jafnt ung-
um sem gömlum, hvort sem þeir voru skyldir eða
vandalausir. Þótt Ólafur Þorvaldsson væri allra manna
örlyndastur og örorðastur, var hann ávalt vinfastur
maður, og verulega ástsæll hverjum þeim, er voru
gerkunnugir honum. Allir voru þeir bræður verkamenn