Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.07.1888, Blaðsíða 49

177
ast svo mikið hlutunum í kring, að fuglarnir ekki
sjái þau. Sum skorkvikindi í heitu löndunum eru
því orðin fjarska einkennileg, eins og t. d. „Ceroxy-
lus laceratus“, sem Wallace lýsir frá Indlandseyj-
um; dýr þetta er eins og grein eða göngustafur,
vaxinn mosa og öðrum smáplöntum.
Grænlandshvalurinn er eitt af hinum merkustu
dýrum, hvað alla byggingu snertir, en þó eru
skíðin merkilegust. Beggja megin í efra skoltinum
þvers um í munninum standa skíðin hvert fyrir aptan
annað og eru skíðisbörðin eða plöturnar nærri 300
að tölu; neðsta röndin á skíðunum er öll trosnuð
upp, og þenna hluta skíðanna nota hvalirnir til þess,
að sía frá vatninu smádýr þau úr sjónum, sem þeir
lifa á; fyrir innan aðalröðina eru aðrar smærri skíða-
raðir; miðbarðið er lengst, og getur orðið 10—15
fet á lengd. Lengdin á skíðunum er mjög mismun-
andi hjá ýmsum skíðishvölum; eptir því er Scoresby
segir, er miðplatan hjá einni tegund eitt fet, hjá ann-
ari þrjú fet, hjá hinni þriðju 18 þumlungar og hjá
einni reyðartegund (Balaenoptera rostrata) að eins 9
þumlungar; eins er bygging skíðanna töluvert mis-
munandi. Mivart segist ekki eptir kenningu Dar-
wins geta skilið, hvernig skíðin séu til orðin hjá
hvölunum. Til þess að skýra þetta mál betur, talar
Darwin um annan óskyldan dýraflokk, sem hefir
nokkuð lik verkfæri, hvað myndun og uppruna snertir.
Hjá öndunum eru á nefröndunum smáar hornplötur,
sem fuglar þessir nota til þess að sía vatn og leðju
frá fæðunni, sem þeir snapa saman á botninum;
þessar plötur eru í andaflokknum í alls konar mynd-
um og milliliðum; margbrotnastar og fullkomnastar
eru þær hjá spónöndinni (Spatula clypeata); þar eru
188 seigar flögur, skáhalt sneiddar að framan; þær
Tímarit hins íslenzka Bókmenntafjelags.IX. 12