Tölvumál - 01.07.1999, Qupperneq 14

Linux
Það er rétt að geta
þess hér, að til að
setja upp tinux á
tölvu þarf svolitla
tölvukunnáttu og
menn þurfa að lesa
leiðbeiningar, sem
ýmist fylgja viðkom-
andi Linuxdreifingu
eða er hægt að nálg-
ast á Vefnum
Oberon, Ada95, Pascal, Fortran, ML,
scema, Tcl/Tk, Perl, Python, Common
Lisp og mörg önnur
• grafísk notendaviðmót: X11R5, X11R6,
MGR, KDE, Gnome
• ritlar: GNU emacs, XEmacs,
Microemacs, jove, ez, epoch, elvis, vim,
vile, joe, pico, jed og fleiri
• skeljar: bash, zsh, pdksh, tcsh, csh, rc,
es, ash og fjöldi annarra
• samskiptaforrit: Taylor(GNU UUCP),
SLIP, CSLIP, PPP, kermit, szrz, mini-
com, pcomm, xcomm, term, Seyon(X-
forrit) ýmis fax og talpóstsforrit
• fréttavefs og póstforrit: C-news, innd,
trn, nn, tin, smail, elm, sendmail, mh,
pine, tkmail og fleiri
• örugg samskipti: ssh og pgp
• textavinnsluforrit: TeX/LaTeX , Lyx,
groff, doc, ez, Lout, Linuxdoc-SMGL
og fleiri
• miðlarar: ftp, nfs, samba, www, app-
letalk
• leikir: sjá t.d. á tsx-11 og sunsite undir
games
• skrifstofupakkar: StarOffice, siag office,
Applixware og fleiri
• töflureiknar: oleo, sc og fleiri
• reikniforrit og tól fyrir vísindalega út-
reikninga af ýmsu tagi
• í allt eru sennilega yfir 5000 forrita-
pakkar til fyrir Linux þegar þetta er ritað
Þetta er langt frá því að vera tæmandi
listi, heldur aðeins smá brot af þeim þús-
undum forrita og tóla, sem eru til fyrir
Linux. Mönnum er bent á Vefinn en þar er
að finna ágæta vefþjóna sem hafa upplýs-
ingar um forritapakka fyrir Linux.
Vegna þess að Linux er þróað af not-
endum er mest áhersla lögð á þá hluti, sem
notendur hafa þörf fyrir. Ef einhverjum
finnst vanta forrit fyrir Linux þá er bara að
drífa í að skrifa það og láta aðra njóta af-
rakstursins.
Hvernig er GNU/Linux selt upp?
Þessi þáttur er líklega sá sem vefst hvað
mest fyrir mönnum. Það er misjafnt hver-
su mikið mál er að setja upp Linux, allt
eftir tölvubúnaði, getu viðkomandi og
þeim uppsetningartólum sem fylgja Lin-
uxdreifingunni sem notuð er. Oft er Linux
sett upp á vél, sem hefur fyrir stýrikerfi
eins og t.d. DOS/Windows og þá þarf að
byrja á því að búa til pláss á harða diskin-
um fyrir Linux eða fá sér nýjan disk fyrir
Linux. Linux er alveg sama á hvaða diski
það er ólíkt DOS/Windwos.
Þegar Linux er sett á sama disk og
DOS/Windows er byrjað á því að keyra
scandisk og defrag á DOS/Windows til
að undirbúa diskinn undir skiptingu. Næst
er keyrt forrit (t.d fips.exe sem fylgir með
Linuxdreifingum) til að skipta DOS hluta
disksins í tvennt, fyrir DOS og fyrir Lin-
ux. Þá velur maður hvað mikið pláss er
haft undir DOS hlutann og notar afgang-
inn fyrir Linux.
Að því loknu er Linux keyrt upp af
diskettu eða CD-ROM og maður notar
Linux tólin til að skipta diskinum upp,
best er að skipta Linuxpartinum í hluta
fyrir swap, /, /usr, /var og /home. Svo er
grunnkerfi sett inn á harða diskinn og
maður setur það upp, skilgreinir netbúnað
og þess háttar, kerfið er síðan endurræst á
harða diskinum og er það eina endurræs-
ingin, sem þarf að gera. Loks eru pakk-
arnir settir inn af CD-ROM eða frá neti,
allt eftir því hvernig tölvan er uppsett. Allt
þetta getur tekið frá hálftíma og upp í
nokkrar klukkustundir eftir hraða tölvunn-
ar og færni viðkomandi. Eftir uppsetningu
er Linuxkerfið tilbúið til notkunar.
Það er rétt að geta þess hér, að til að
setja upp Linux á tölvu þarf svolitla tölvu-
kunnáttu og menn þurfa að lesa leiðbein-
ingar, sem ýmist fylgja viðkomandi Lin-
uxdreifingu eða er hægt að nálgast á Vefn-
um. Einnig er gott að hafa tiltækan lista
yfir vélbúnað svo sem gerð netkorts, mús-
ar, skjáa og skjákorta. Það auðveldar inn-
setningu og gerir kleift að svara spurning-
um innsetningaforrita. í nýjustu Linux-
dreifingum er innsetning kerfisins gerð að
mestu á sjálfvirkan hátt án aðstoðar not-
andans. Erfiðast hefur mér gengið að setja
upp Linux á kjöltutölvur vegna þess að
þær hafa oft vélbúnað sem illa er studdur
af Linux, meðal annars vegna þess að
framleiðendur vilja ekki láta af hendi upp-
lýsingar um búnaðinn. Bendi ég mönnum
á að skoða á Vefinn, þar er að finna lista
yfir kjöltutölvur sem Linux gengur á.
Hverjir nota GNU/Linux?
Margir hafa reynt að giska á fjölda
GNU/Linux notenda í heiminum, en það
14
Tolvumál