Tölvumál - 01.07.1999, Qupperneq 19

Netrekstur
Netkæfa
- varnir gegn ruslpósti á Internetinu
Björn Davíðsson
Það er hægt að
senda frá sér, án mik-
illar fyrirhafnar, millj-
ónir tölvupósta þar
sem ákveðin þjónusta
eða vara er kynnt
með því að senda
blint á stór söfn net-
fanga
Þannig er fyrirhöfninni
og kostnaðinum velt
yfir á aðra og minni
hæfta á að netþjón-
usfa sendandans
verði vör við uppá-
tækið
Eftir því sem Internetið verður að-
gengilegra fyrir almenning um all-
an heim, sjá æ fleiri sér hag í því að
nýta sér það. Ekki er þó öll notkun þess til
fyrirmyndar og þess fleiri sem hafa að-
gang að netinu, þess meir lfkist það þver-
skurði af þjóðfélögum heimsins. Einnig
dekkri hliðunum. Þeir sem telja sig „ráða
Internetinu“ (þ.e. kerfisstjórar) ef svo má
taka til orða, hafa þó reynt að stemma
stigu við notkun sem þeir af sinni óþrjót-
andi visku telja óæskilega. Ein tegund af
þessarri óæskilegu notkun er það sem í
daglegu tali er kaliað ruslpóstur og flestar
netþjónustur banna dreifingu ruslpósts,
nánar tiltekið „óumbeðinn fjöldapóst", á
netum sínum, en eins og gengur er áhugi
og geta við að framfylgja þessu misjöfn.
Ruslpóstur er jaíhan nefndur Sparn í
netheinrum, en nafnið er tilkomið frá nafni
kjötbúðings nokkurs, senr spaugað var
með í mynd Monty Python gengisins þar
sem uppistaðan í öllunr réttum veitinga-
húss nokkurs var Spam. Ef við snörum
þessu síðan á íslensku, þá má nota orðið
kæfa, eða netkœfa yfir fyrirbrigðið, orð
sem lýsir nokkuð bókstaflega meginein-
kenni svona sendinga. Því að nú komum
við að því hver er helsta ástæða fyrir því
að kerfisstjórum og netumsjónarmönnum
er svona illa við netkæfuna. Það er hægt
að senda frá sér, án mikillar fyrirhafnar,
milljónir tölvupósta þar sem ákveðin
þjónusta eða vara er kynnt með því að
senda blint á stór söfn netfanga. Enn
minni fyrirhöfn felst í því að senda nokkur
þúsund netföng og eitt bréf á póstmiðlara
sem dreifir síðan skeytinu á öll netföngin.
Þannig er nokkrum tugum eða jafnvel
hundurðum póstmiðlara sent eitt eintak
hverjum og á stuttum tíma er sendandinn
búinn að losa sig við gífurlegan fjölda
sendinga „ókeypis".
En - í fyrsta lagi er ekkert ókeypis. Þó
að sendandinn hafi losað sig við mikinn
fjölda póstsendinga á stuttum tíma, þá
valda svona sendingar miklu álagi á póst-
þjóna og netsambönd, ekki síst vegna þess
að þegar sent er blint, þ.e. án þess að
þekkja nokkuð til móttakenda, er ávallt
töluvert um að netföng séu ógild eða röng
og er slíkur póstur þá endursendur skv.
stöðlum Internetsins. Þar sem sendandinn
hefur engan áhuga á því að fá póst sem
ekki er hægt að afhenda endursendan er
netfang sendanda jafnan falsað og eykur
þetta enn á álagið sem af þessu stafar. Síð-
an er að sjálfsögðu gremja móttakenda
sem fá óumbeðið alls konar gylliboð sem
gagnast að öllu jöfnu aldrei.
Þó svona sendingar séu bannaðar að
öllu jöfnu, þá er freistingin í þessa
„ókeypis“ kynningu oft svo mikil að
margir láta til leiðast. Þar sem viðkomandi
gerir sér jafnan grein fyrir því að verið er
að brjóta notkunarreglur, er oft reynt að
dylja hvernig bréfið var sent inn á Netið
og nrjög algengt er að notuð sé aðferðin
sem lýst er hér að ofan, þ.e. að losa sig (og
netþjónustu sendandans) við að korna
bréfum á áfangastað, með því að nýta sér
opna póstmiðlara „úti í bæ“ sem geta í
raun verið hvar sem er í heiminum.
Þannig er fyrirhöfninni og kostnaðinum
velt yfir á aðra og minni hætta á að net-
þjónusta sendandans verði vör við uppá-
tækið.
Þeir sem eiga þessa opnu póstmiðlara
lenda núorðið í töluverðunr vanda vegna
þessarra óvelkomnu sendinga. I fyrsta lagi
verða póstmiðlarar og netsanrbönd við-
komandi fyrir miklu en tímabundnu álagi,
og þar sem treyst er á aðkeypta þjónustu
er jafnvel enginn senr tekur eftir misnotk-
uninni. Hinsvegai' hefur færst í aukana að
netþjónustur eru farnar að setja upp sjálf-
virkar varnir gegn svona sendingum, varn-
ir sem felast m.a. í því að skrá nrisnotkun
og hafna tengingunr frá póstmiðlurum
sem áframsenda netkæfu. Nokkur slík
skráningarkerfi eru í gangi og er það
þekktasta miðlægt kerfi sem nefnist
lolvumál
19