Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.1983, Qupperneq 15

DV. ÞRIÐJUDAGUR 8. MARS1983.
•15
Kjallarinn
Bragi V. Bergmann
lögö á þaö aö vera sem best búinn til
þess aö taka afleiðingum umferðar-
óhappa (bílbeltin), en orsakirnar að
mestu látnar liggja á milli hluta, er
ekki von að vel fari.
Umferöar„menningin” verður
áf ram söm viö sig þangað til eitthvaö
verður gert til þess aö lagfæra ofan-
greind atriði; ónauösynlegan vinstri
akreinaakstur og notkunarleysi
stefnuljósa. Mér finnst út í hött aö
vera aö deila um þaö hvort beita eigi
sektarákvæðum varðandi bílbeltin
eöur ei, á sama tíma og ekki er
aðhafst í stærri vandamálum
umferðarinnar. Enn eitt dæmi um
ranga forgangsröð mála.
Spenntur í umferðinni
Slagoröið „Brostu í umferöinni”
fellur um sjálft sig, því þótt maður
haldi brosandi úr hlaöi, verður
brosiö fljótt aö víkja fyrir skelfingar-
svipnum. Hitt slagoröiö „Spenntur í
umferöinni” á hins vegar fullan rétt
á sér, því jafnvel þótt öryggisbeltin
séu ekki notuö er maöur spenntur —
mjög spenntur: „Skyldi ég komast
klakklaustheim?”
Barnið og brunnurínn
Aö lokum. Ráðumst á rætur
vandans. 1 ár er rétti tíminn til þess.
Þá hætta að birtast í blööum fyrir-
sagnir um 30—60 árekstra á sólar-
hring. Viö íslendingar höfum ekki
efni á slíkum fómum mannslífa og
fjármuna.
Eöa eins og góðtemplarinn, vinur
minn, oröaöi svo vel: Þaö er of seint
að byrgja bamiö þegar brunnurinn
erdottinn ofan á þaö.
Kveðja,
Bragi V. Bergmann
kennari,
Akureyri.
VÍDEÓKERFIN HAFA
EKKERT AÐ ÓTTAST
Voöalega hlýtur þaö aö vera leiöin-
legt aö heita Ingvar Gíslason og vera
menntamálaráöherra. Leiöinlegt
vegna þess hve frámunalega illa
hann hefur staöiö sig í útvarpsmál-
um.
Nú er allt aö veröa sjóöandi vit-
laust vegna þess aö vegiö er aö sjálf-
um framvörðum frelsis í útvarps-
málum hér á landi, vídeókerfunum.
Þar aö baki er Ingvar Gíslason
menntamálaráöherra. Hann er yfir-
maöur Ríkisútvarpsins og þaö er
Ríkisútvarpið sem stendur fyrir
kæra á hendur stærsta vídeókerfinu,
Vídeósón. Aöstandendur annarra
vídeókerfa í landinu nötra af ótta viö
meiriaðgeröir.
Auövitaö er Vídeósón kolólöglegt
fyrirtæki. Þaö sjónvarpar um allt
Breiöholtiö í trássi viö gildandi út-
varpslög. Hins vegar sjónvarpar þaö
í samræmi viö vilja almennings. Það
sama er aö segja um önnur vídeó-
kerfi.
Einkaréttur útvarpsins er úreltur.
Þetta viðurkenna flestir, enda hafa
sjálfstæðismenn þegar lagt fram
fmmvarp til nýrra útvarpslaga á Al-
þingi. Þaö gerir ráö fyrir afnámi
einkaréttar Ríkisútvarpsins. Sama
kemur fram í tillögum að útvarps-
lögum frá útvarpslaganefnd.
Menntamálaráöherra skipaði þá
nefnd. Hann hefur hins vegar ekki
haft manndóm til að leggja fmm-
varpiö f ram á þingi.
Þaö er tímaskekkja aö lögsækja
vídeókerfi núna á þeim forsendum
aö ríkiö hafi einkarétt til útvarps og
sjónvarps. Sá einkaréttur er í raun
liöinn undir lok, þó ekki sé það ennþá
formlega.
Ennþá furðulegra virðist þetta mál
þegar litiö er á peningahliðina. Ríkiö
hefur nefnilega drjúgar tekjur af
þessum ólöglegu vídeókerfum. Ríkiö
fær innflutningsgjöld af vídeóspólum
og söluskatt af leigu þeirra.
I viðtali viö DV sl. þriðjudag sagöi
Ingvar Gíslason menntamálaráð-
herra að þessa þróun heföi borið
brátt aö. Mætti þá ekki minna hann á
aö 1971 leitaði Vilhjálmur Þ. Vil-
hjálmsson eftir áliti stjómmála-
manna á frjálsu útvarpi og árin þar
á eftir lagði Ellert B. Schraro fram
tillögur í útvarpsráði um rýmkun út-
varpsréttar og fleiri rásir. 1976 lagði
Guömundur H. Garöarsson fram
frumvarp til laga um afnám einka-
réttar Ríkisútvarpsins. 1981 lagöi-
Friörik Sophusson fram frumvarp
umsamaefni.
Kemur Ingvari
áóvart?
Allt frá því aö Guömundur H.
Garðarsson lagöi fram frumvarp sitt
á Alþingi hefur lífleg umræöa verið í
fjölmiölum og víðar um afnám
einkaréttar Ríkisútvarpsins. Fjöldi
manna hefur aö auki virt einkarétt
Ríkisútvarpsins að vettugi í meira en
þrjú ár meö því aö hafa sameiginleg
kapalkerfi. En allt þetta kemurlngv-
ari Gíslasyni á óvart.
Aumingjaskapur menntamálaráö-
herra kemur hvaö skýrast fram í því
aö reyna ekki úrlausnir til bráöa-
birgöa. Ríkisútvarpiö hefur einka-
rétt á útvarpi og sjónvarpi. En Ríkis-
útvarpið hefur þar með einnig mögu-
leika á að veita öðrum leyfi til út-
varps- og sjónvarpssendinga. Sem
yfirmaöur Ríkisútvarpsins heföi
Ingvar Gislason getaö veitt áhuga-
sömum aðilum leyfi til bráöabirgða,
meðan ekki var búiö aö samþykkja
ný útvarpslög.
Þaö em til fordæmi fyrir því aö
Kjallarinn
Ólafur Hauksson
ríkisstofnanir hafi látiö af hendi
einkarétt. T.d. hefur Póstur og sími
engin afskipti af dyrasímum, þótt
stofnunin hafi einkarétt á þeim lög-
um samkvæmt.
Einkaréttur ríkisins á útvarpi og
sjónvarpi brýtur í bága við allar hug-
myndir um frelsi og lýöræði. Þegar
72. grein stjómarskrárinnar var
samin þekktust útvarp og sjónvarp
ekki. Greinin hljóðar þannig: „Hver
maöur á rétt á að láta í ljós hugsanir
sínar á prenti; þó verður hann að
ábyrgjast þær fyrir dómi. Ritskoöun
og aðrar tálmanir fyrir prentfrelsi
má aldrei í lög leiöa.”
Prent var f jölmiðlun þess tíma.Nú
er það prent, útvarp og sjónvarp. Ef
útvarp og sjónvarp heföu þekkst á
þeim tíma sem stjórnarskráin var
samin þá þarf ekki aö efast um aö
þessir fjölmiðlar heföu veriö taldir
meö. Höfum þaö hugfast aö stjómar-
skráin er samin fyrst og fremst til aö
vernda hagsmuni þegnanna en ekki
ríkisins.
Þótt saksóknari hafi ákveöiö aö
höföa mál á hendur Vídeósón vegna
brots á útvarpslögum, þá er þaö ljóst
aö þegar til afgreiöslu málsins kem-
ur fyrir dómstólum veröur búiö að
breyta lögunum. I ljósi þess er hæpiö
að Vídeósón-menn þurfi að óttast
refsingu. Enda á Ríkisútvarpið erfitt
meö aö sýna aö útsendingar um
kapalkerfi hafi skaðað hagsmuni
þess.
Vídeósón gerir ekki rétt í því aö
hætta útsendingu. Enda á fyrirtækiö
þá á hættu aö hvert fjölbýlishús fyrir
sig á dreifingarsvæðinu kaupi eigiö
kassettutæki og fari aö senda út á
þann hátt. Þar meö er Vídeósón
dautt.
Þrátt fyrir tréhest í embætti
menntamálaráðherra er séö hvert
stefnir í útvarpsmálum. Einkaréttur
ríkisins veröur lagður af. Vídeósón
og önnur kapalkerfi þurfa ekki aö
hætta starfsemi þótt saksóknari
höföi mál. Þó má auövitað ekki horfa
fram hjá því aö á meöan útsendingar
liggja niðri, þá eykst pressa almenn-
ings á stjómvöld um að gera eitt-
hvað. Aö því leyti hefur lokunin hjá
Vídeósóntilgang.
Svona í lokin. Þaö þykir góð blaða-
mennska að geta þess þegar hags-
munir fjölmiöils og einhvers sem um
er getið í honum fara saman. DV hef-
ur mikið fjallaö um málefni Vídeósón
að undanfömu án þess aö geta tengsla
þar á milli. Þau eru kannski flestum
kunnug, en ekki endilega öllum.
Aöaleigendur DV og Videósón em
þeir sömu. Viö þaö er ekkert aö at-
huga. En einhvern veginn þykir mér
eðlilegra aö þaö komi fram að þama
erutengslámilli.
Ölafur Hauksson.
„Þótt saksóknari hafi ákveöið að höfða
™ mál á hendur Vídeósón vegna brots á út-
varpslögum, þá er það ljóst að þegar til af-
greiðslu málsins kemur fyrir dómstólum
verður búið að breyta lögunum.”
Kjallarinn
Ragnheiður
Davíðsdóttir
ast en ekki síst — þeir bera virðingu
hver fyrir öömm. Tillitssemin sem
oft vill gleymast hér á landi er þar
víöast hvar í hávegum höfö.
En hvað er til ráöa? Þaö er svo
ótalmargt sem hægt er aö gera til
bættrar umferðarmenningar að
greinarstúfur á borö viö þennan
myndi vart duga til slíkrar upptaln-
ingar. Eg læt lesendum eftir þá upp-
talningu en varpa í staöinn fram
þeirri spumingu hvort þaö geti veriö
aö umferðin, þau eðlilegu og sjálf-
sögöu mannlegu samskipti sem viö
köllum svo, sé oröin okkar eigin víg-
völlur? Ef svo er getum viö hæglega
gert vopnahlé sem varir. Tölumar úr
skýrslum um slasaða og látna í um-
ferðinni eru neyöarkall og fyrirmæli
til okkar allra um aö aðhafast nú eitt-
hvað.
Viljum við veröa viöbótartala í
skýrslunni svörtu eöa veröa til þess
að senda aöra þangað meö aðgæslu-
leysi okkar? Svariö er nei. Nú er
tækifæriö aö snúa viö blaöinu á ný-
byrjuðu ári umferðaröryggis. Það
eru nefnilega viö sjálf sem myndum
hugtakið umferð. Þaö væri hverjum
ökumanni hollt aö hugsa meö sér aö
á næstu gatnamótum, næstu gang-
braut eöa í næsta bíl gæti verið faöir
hans eða móöir, dóttir eöa sonur og
haga akstri sínum í samræmi viö
þaö.
Ragnheiöur Davíösdóttir.
Æk „Tillitssemi sem oft vill gleymast hér á
^ landi er þar víðast hvar í hávegum
höfð. . .”
Félagsfundur
SKIPULAGSMÁL VERKALÝÐSHREYFINGARINNAR
Verzlunarmannafélag Reykjavíkur heldur almennan félagsfund um skipulagsmál
verkalýðshreyfingarinnar þriðjudaginn 8. marz nk. að Hótel Bsju, 2. hæð, kl.
20.30.
FRAMSÖGUMENN: FUNDARSTJÚRI:
Hannes Þ. Sigurðsson, varaform. 1/R Magnús L. Sveinsson
Ásmundur Stefánsson, forseti ASÍ
Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir, form. Sóknar
Félagsmenn eru hvattir til þess að mæta á fundinn og taka þátt í umræðum um
þetta þýðingarmikla mál.
Hannes
Ásmundur
Aðalheiður
Magnús
VERIÐ VIRK í VR
Verz/unarmannafé/ag Reykjavíkur