Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.1984, Blaðsíða 13

DV. MANUDAGUR 5. NOVEMBER1984.
13
Kjallarinn
SIGURÐUR HREIÐAR
FYRRVERANDI FÉLAGI
( BSRB
Piaff hefur nú ekki þótt neitt rusl
heldur fram undir þetta. Og þetta eru
bara dæmi sem ég man í fljótheitum.
Kannski viö Steinunn höfum ekki veriö
aö hlusta á sama tíma — og kannski
ekki einu sinni sama útvarp — ekki
alltaf, aðminnsta kosti.
Vitaskuld er ég sammála Steinunni
um aö þægilegra sé að þeir sem lesa
fréttir og annaö séu læsir. Þetta höfum
viö öll verið að reyna að segja Ríkisút-
varpinu í mörg ár. En úr þvi læsi þar á
bæ nær yfir allan litaskalann, var þá
von aö Fréttaútvarpiö, sem varð til á
einum eða tveimur sólarhringum með
þvi aö nýta tiltækan mannafla, næði aö
verða fullkomiö að þessu leyti? Hvar
er nú sanngimin, Steinunn Jóhannes-
dóttir?
Lærdómar
Sem betur fer er verkfallahrinan aö
baki í bili aö þessu sinni. En fyrir
okkur, sem álengdar stöndum og
eigum ekki beina aöild aö deilunum,
hefur þetta verkfall sýnt og sannað
betur en nokkru sinni áöur, aö alltaf
veldur einn þá tveir deila. Og við
höfum líka fengið að sjá hvers viröi
þau lög eru og reglur, sem fólk sættir
sig ekki viö, verkfallsfólk eða annaö
fólk.
Ef viö getum dregið rétta lærdóma
af því sem þetta verkfall kenndi okkur
og hagað lögum okkar, geröum og
samningum samkvæmt því, verður
kannski einhver ávinningur af því
þegar öllu er á botninn hvolft — hvaö
sem líður prósentum og verðbólgu.
Siguröur Hreiðar
Kjallarinn
Þessi samning•
Þriðjudaginn 30. október birtist í
DV leiðari undir fyrirsögninni
.^töövið þessa ósvinnu”. Þar sakar
leiðarahöfundur bæði fulltrúa rikis-
valdsins og forystu BSRB um að
draga þetta verkfall á langinn með
þvermóðsku.
Eg leyfi mér að vitna í leiöarahöf-
und. Hann spyr:,,En hverjum er það
sem blæðir í þessu verkfalli? Hverjir
eru fómarlömbin, peðin á taflborði
stórmeistaranna?” Og hann svarar
sjálfur: „Það eru hvorki ráðherrar
né BSRB-foringjarnir.... Það eru litli
maðurinn í kerfinu, kennarinn,
sjúkraliðinn, strætisvagnastjórinn,
skrifstofustúlkan. Það eru bamaf jöl-
skyldumar, einstæðu foreldrarnir,
hinn óbreytti opinberi starfsmaður
sem fékk ekki útborgað um síðustu
mánaðamót og fær að öllum líkind-
um ekki heldur greitt um þessi mán-
aðamót.” Höfundur lýsir skorti og
neyð þessa fólks og heldur svo
áfram: „Og látum vera, þótt pen-
ingabuddan sé þurrausin. Það er hitt
sem er verra, að sjálfsvirðingin
hverfur...”
isvagnastjórum og ótal öðrum
litlum mönnum í kerfinu.
Þessir félagar mínir á verkfalls-
vöktum vom orðnir auralausir, sáu
varla leiö til að kaupa í matinn næsta
dag og enga leið til að borga af lán-
um — nema að standa sig í þessu
verkfalli. Þetta fólk er ekkert óvant
því að vera skítblankt. Obreyttir
opinberir starfsmenn hafa eins og
ótal aðrir launamenn verið skít-
blankir mánuðum saman og ástand-
ið hefur fariö síversnandi. Og það
sem verra er, sjálfsvirðingin hefur
verið aö hverfa. Við höfum látið
troða á okkur, afnema umsamdar
verðbætur á launin okkar svo þau
hafa stöðugt verið að rýrna siöastlið-
in tvö ár, við höfum verið gerð ábyrg
fyrir verðbólgunni og látin ein um að
borga hana niður, láglaunafólk í
þessu „velferðarþjóðfélagi”. Við höf-
um tekiö þessu að mestu með þögn
og þolinmæði og þá hefur líka verið
gengið á lagið.
hefur verið öðra launafólki til fyrir-
myndar vegna hinnar miklu virkni
sem hinn almenni félagi hefur sýnt.
Og þótt þetta verkfall hafi ekki fært
okkur þá efnahagslegu ávinninga
sem við stefndum að þá höfum við
uppskorið það sem ómetanlegt er.
Við höfum fundið samtakamátt okk-
ar og við, að minnsta kosti þessi
mikli fjöldi sem hefur verið virkur í
verkfallinu, höfum endurheimt
sjálfsvirðingu okkar sem hafði farið
dvínandi undanfarin misseri. Og við
EINAR ÓLAFSSON
BÓKAVÚRÐUR
á almenningi. Það tekur á aðra viku
aö skapa þann efnahagslega þrýst-
ing sem ráðamenn taka mark á.
Þess vegna vó hver verkfallsdagur á
fjórðu viku verkfallsins álíka og heil
vika í byrjun verkfailsins. Og ég er
Verkföll
„Þessir félagar minir á verkfallsvöktum. . . sáu varla leið. . . nema
standa sig íþessu verkfalli."
Litlir menn í kerfínu
Eg sem þetta skrifa er lítill maður
í kerfinu, óbreyttur opinber starfs-
maður. Eg var meðal þeirra 70%
opinberra starfsmanna sem greiddu
atkvæði gegn sáttatillögunni og þar
með fyrir verkfalli. Eg var meðal
þeirra 60% starfsmanna Reykjavík-
urborgar sem greiddu atkvæði gegn
Reykjavíkursamningnum og þar
með fyrir áframhaldandi verkfalli.
Og ég er meðal þeirra hundraða, lík-
lega vel á annað þúsund óbreyttra
opinberra starfsmanna sem hafa
staöið verkfallsvaktir og unnið ann-
að verkfallsstarf, jafnt á nóttu sem
degi. Eg hef staðið verkfallsvaktir
með kennurum, sjúkraliðum, stræt-
Það hafa verið höfð mörg orð um
að verkföll borgi sig ekki. Það i«.-A
vissulega til sanns vegar færa. Xci'r-
föll valda almenningi óþægindum og
jafnvel skaða, þau stöðva verðmæta-
sköpun og þau valda eyðileggingu.
Þess vegna ber stjórnvöldum að
haga stjóm sinni á þann veg að
launamenn séu ekki knúnir til að
grípa til þessa örþrifaráðs. Opinber-
ir starfsmenn hafa ekki verið æstir í
að grípa til þessa ráðs, hvorki hinir
óbreyttu né foringjar þeirra. En
þegar út í slaginn var komiö stóð-
um við óbreyttir félagar í BSRB ein-
arölega að baki forystu okkar. Við
vorum engir leiksoppar, þvert á móti
notuðum við hvert tækifæri til að
hvetja forystumenn okkar og samn-
ingamenn til dáða. Þetta verkfall
megum ekki láta neinn róg um okk-
ur, samtök okkar eða forystumenn
eyðileggja þann ávinning. Við
óbreyttir opinberir starfsmenn er-
um engir aular og leiksoppar í þönd-
um forystumanna okkar.
Þeir brugðust
En meiri hluti forystumanna okk-
ar brást þó að lokum. Það er hlálegt
að sama dag og DV birti umræddan
leiöara undirrituöu forystumenn
okkar samning og afboðuöu þannig
eða frestuöu verkfallinu. Og þessi
samningur var ósvinna.
Opinberir starfsmenn hafa slæma
aöstöðu til að heyja verkfall. Til að
byrja með bitnar það fyrst og fremst
þess fullviss að óbreyttir félagar í
BSRB voru tilbúnir til að þrauka í
nokkra daga enn ef það mætti verða
til þess að við næðum því sem öllu
'máli skiptir, kaupmáttartryggingu
sem rís undir því nafni.
Ur því sem komiö er náum við ef
til vill ekki meiru fram að sinni. Þess
vegna er hætt við að margir sem em
óánægðir með þennan samning
greiði honum samt atkvæði sitt eða
sitji hjá. En við höfum möguleika á
að ná lengra, þess vegna er þessi
samningur ósvinna. Þess vegna heiti
ég á alla sem eru óánægðir með hann
að greiöa ótrauðir atkvæði gegn hon-
um. Það varðar sjálfsvirðingu okk-
ar, það varðar samtakamátt okkar.
Einar Olafsson bókavörður.
„Löggjafar sem lítiö skilja
verda sjálfir—þjóðarböl,f
menntun. Þetta er okkur þeim mun
lauðsynlegra þar sem þörf okkar fyrir
Ejölbreyttari atvinnuhætti er knýjandi
;il að vega upp á móti einhæfum og
sveiflukenndum meginatvinnuvegum
)kkar.
Það er því fráleitt að hér séu kennarar
láglaunastétt, skólar vanbúnir og
Lánasjóður námsmanna sveltur. Böm
Dkkar munu seint fyrirgefa okkur
slíkan spamað.
Blindir forustusauðir
Framkoma stjómvalda og einstakra.
•áðherra i undanförnum kjaradeilum
ýsir fádæma skilningsleysi á kjörum
ólks og aðstæðum og furðulega lélegu
lefskyni á því hvaðan vindurinn blæs.
5agt var, að einn ráðherra hefði haft á
>rði við erlenda fréttamenn nú á dög-
mum að í verkföllum stæðu öfgafullir
jyltingarsinnar — eða vom það of-
jeldissinnaðir öfgamenn? Eg spyr:
Sm kennslukonur, sem geta ekki
framfleytt sér og fjölskyldum sínum á
15—18 þús. kr. á mánuði og gera kröfu
um lífvænlegri laun, öfgafullir
byltingarsinnar? Eg segi nei. Það er
réttur fólks að geta framfleytt sér með
vinnu sinni. Og það er algerlega óvið-
unandi þegar það land, sem Efna-
hags- og þróunarstofnun Evrópu
hefur nýlega reiknað út að er sjötta
ríkasta land i heimi miðað við þjóðar-
framleiðslu á hvern einstakling, er
gert að láglaunasvæði og stórum hluta
fólks er fyrirmunað að afla sér lífs-
viðurværis, þótt það vinni myrkranna
á milli. Að þetta sjötta ríkasta land í
heimi þrengi samtimis að og skerði
félagsleg réttindi þegna sinna, einkum
þeirra sem minnst mega sín, er sömu-
leiðis gjörsamlega óviðunandi.
Brengluð forgangsröð
Einkum er það óviðunandi meðan
lítill sem enginn samdráttur verður á
heildareinkaneyslu landsmanna, eins
og fram kom í sumar í frétt frá Þjóð-
hagsstofnun. Umsamin lágmarkslaun
duga ekki fyrir nauðþurftum. Samt
hefur lítiö lát orðið á eyðslu í bílakaup,
sólarlandaferðir, áfengiskaup og
öldurhúsaferðir, svo eitthvaö sé nefnt.
Hvernig má það vera að sumir geti
áfallalaust haldiö uppi slíkri eyðslu
meðan aðrir berjast í bökkum? Rétt-
lætiskennd fólks er stórlega misboðið
vegna þess hve kjaraskerðingarstefna
ríkisstjórnarinnar hefur bitnað mis-
jafnlega á fólki, sumir hafa hreinlega
hagnast á ástandinu á meðan aðrir eru
á vonarvöl. Em það ekki einmitt
stjómaraðgerðir eða skortur á þeim
sem ráða því að slík forgangsröð ríkir
og slfkt ástand getur viðgengist?
Mér ógnar sú forgangsröð, sem nú er
valin, ég óttast það ástand sem ríkir,
og ég mótmæli harðlega þeirri umbylt-
ingu sem verið er að gera á íslensku
þjóðfélagi.
Davíð Stefánsson skáld frá Fagra-
skógi orti:
„Þeir sem gefa þjóðum lög,
þurfa mikið veganesti,
verða að skynja dulin drög,
drauma fólksins, hjartaslög,
bænir þess og bresti.
Þeim er skylt að eyg ja í anda
inn í framtíð sinna landa,
miöa þó sín miklu tök
við manndóm sinn og æðstu rök.
Löggjafar, sem lítið skilja,
lúta aldrei fólksins vilja,
koma öllu á vonarvöl,
verða sjálfir — þjóöarböl.”
Fátt er svo mefl öllu illt...
Rikisstjórnin ber ábyrgð á þeim víð-
tæku verkföllum sem nú hafa varað í
nokkrar vikur og valdið ómældu fjár-
hagslegu tjóni auk óþæginda, ja&ivel
harðinda, og andúðar sem vaknaöi og
magnaðist vegna framkomu stjóm-
valda. Þegar þessi grein er skrifuö á
fimmtudegi að afliönu verkfalli eru
flestir fegnir því að venjubundin hjól
hins daglega lífs eru byrjuð að hreyf-
ast á ný. Samningar bíða nú samþykkt-
ar og sýnist sitt hverjum um ágæti
þeirra. Þó að launþegar hafi e.t.v.
aðeins náð áfangasigri er það víst, að
sú samstaða og siðferðilegi styrkur
sem launþegasamtök sýndu er mikils
virði.
Konur voru skeleggar í þessari
kjarabaráttu og sýndu mikla þraut-
seigju og dugnað. Þessi sterka viðleitni
kvenna til að rétta hlut sinn er mikið
fagnaöarefni og staðfestir það, að nú
em upprisutímar og konur vilja ekki
lengur vera meösekar um áhrifaleysi
sitt. — Otrúlegt langlundargeð þeirra
er þrotið. Þær vilja bæta kjör sm og
leita þess eðlilega réttar, sem þeim ber
til að ráða meiru um lífsferil sinn og
val og jafnframt að hafa meiri áhrif til
að móta það þjóðfélag sem við búum í.
Guðrún Agnarsdóttir.