Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.1985, Side 12

12
DV. MÁNUDAGUR 21. JANUAR1985.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
stiórnarformaðurogútgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍDUMUla 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍÐUMULA 33. SÍMI
27022.
Algroiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Sefning, umbrot, mynda og plötugerð: HILMIR HF„ SÍDUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf.
. Áskriftarverð á mánuði 310 kr. Verð i lausasölu 30 kr. Helgarblað 35 kr.
Samráð, núþegar
Hraði verðbólgunnar er nú yfir sjötíu prósent. Kaup-
mátturinn hverfur á veröbólgubálið. Stjórnarliðið ræðir,
hvað gera skuli. Eitt hiö mikilvægasta er, aö ríkisstjórnin
eigi frumkvæði að hófsamlegum kjarasamningum. Ekki
er ráð nema í tíma sé tekið. Slysiö í kjarasamningunum í
október er víti til varnaðar.
Launþegafélögin geta sagt upp samningum á næsta
sumri og vísað til rýrnandi kaupmáttar. Nýr slagur á
vinnumarkaði gæti orðið í september. Hann gæti orðið
hálfu verri en sá síðasti. Þjóðhagsstofnun spáir, að dragi
úr óðaverðbólgunni, þegar líða tekur á þetta ár. Verð-
bólgan í ár gæti orðið svipuð og verðbólgan á síðasta ári,
þegar litið er á allt árið. Óðaveröbólgan þessar síðustu
vikur hefur leikið landsmenn og þjóðarbúið grátt. Taki
við nýir verðbólgusamningar meö haustinu, má reikna
með, að spilið sé búið og viö komumst ekki í bráð úr óráð-
síunni. Þegar stjórnarliðar huga nú að aðgeröum, hlýtur
það aö vera efst á baugi að hindra „sprengingu” í haust.
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra svarar út
og suður þegar blað hans, NT, ræðir við hann um þessi
mál. „Það er kannski fyrst og fremst spurningin um,
hvaö er skynsamlegast. I fyrsta lagi hefur samningum
ekki verið sagt upp og í öðru lagi er frumkvæðið í kjara-
samningunum auðvitað hjá aðilum vinnumarkaðarins,”
sagði forsætisráðherra í síðustu viku.
Vona verður, aö þessi orð þýöi ekki, að stjórnin muni
ekkert aðhafast fyrr en á elleftu stundu. Við munum,
hvað gerðist síðastliðið haust. Forystumenn stjórnarliöa
fóru í september að ýja að því, að mæta mætti kröfum um
kjarabætur með skattalækkunum fremur en prósentu-
hækkunum á launin. Verkamannasambandið og Vinnu-
veitendasambandið tóku vel í þetta og fóru brátt að ræða
það nánar. En ríkisstjórnin átti ekkert frumkvæði. Annaö
veifið töluðu nokkrir ráðamenn um skattalækkunarleið.
En tilboð um þá leið kom of seint, hafði þvælzt í meðferð
ráðherranna. Því varð slysið. Þeir sem stefndu bara á
kauphækkanir í prósentum réðu ferðinni. Því fór sem fór.
Eftir varð ríkisstjórnin með strandað skip. Verðbólgu-
baráttan tapaðist. Gengisfelling varð óhjákvæmileg í
kjölfar kjarasamninganna. Þetta er orsök þess, að við
horfum á sjötíu prósent verðbólgu þessa daga. Enn er
haldið í óljósa von um, að úr verðbólgu dragi, þegar líður
á árið. En stefnunni í efnahagsmálum verður ekki
bjargað, nema ríkisstjórnin verði snemma á ferð með
skýr fyrirheit um kjarabætur í ööru formi en prósentu-
hækkunum á laun.
Raunar ætti sumt af því að verða tiltölulega auðvelt.
Hefur ríkisstjórnin ekki lýst því yfir, að afnema eigi
tekjuskattinn á almennar launatekjur á þremur árum?
Þá ætti stjórnin að undirbúa að bjóða annan áfanga þeirr-
ar niðurfellingar án þess að söluskattur hækki í staðinn.
Launþegar verða einnig að taka tillit til hvers konar úr-
bóta í húsnæðismálum, færa þær sér til tekna og minnka í
staðinn kröfugerð á öðrum sviðum.
Forsætisráðherra lagði í áramótaræðu áherzlu á „sam-
ráð” ríkisstjórnarinnar við aðila vinnumarkaðarins.
Hann stendur vonandi við það, að slíkt „samráð” verði
haft í alvöru. Reynslan sýnir, að í launþegahreyfingunni
eru margir, sem vilja fara hófsama leið.
Haukur Helgason.
Er myndbanda-
„mafía” til staðar
á íslandi?
Skeytingarleysi ráðamanna (sak-
sóknara ríkisins) gagnvart mynd-
bandaleigum landsins er svo algert
aö það tekur út yfir allan þjófabálk.
Hér viðgangast opinber svik er
varða við landslög en löggæslumenn
sitja meö hendur í skauti og bera
fyrir sig barnalegar afsakanir, svo
ekki sé sterkar til oröa tekið.
Á myndbandamarkaöinum fara
fram geigvænleg svik skattalega,
innflutningslega, eigna- og höfunda-
réttarlega. Tollalög þverbrotin, sölu-
skattssvik í hámarki og ólögleg fjöl-
földun. Þaö mætti halda aö sumir
fengju smáskerf af stórri köku fyrir
algert aðgerðarleysi.
Hérlendis dvaldi, eigi alls fyrir
löngu, breskur maður á vegum
myndbandarétthafa. Eitt af aðal-
erindum hans var að áminna sak-
sóknara ríkisins og yfirvöld um að
framfylgja íslenskum lögum. Já, ís-
lenskum lögum en ekki neinum
sameiginlegum alþjóðalögum. Hafið
þið vitað aöra eins hneisu fyrir ís-
lensku þjóðina? Viö erum svo
kærulaus aö erlendir aðilar finna sig
knúna til að áminna okkur um aö
framfylgja eigin lögum.
Tuga milljóna
ríkistap
Nú er hafin mesta herferö gegn
reykingum hingað til og hvergi til
sparað. Þar eru flestir sannfærðir
um góöan árangur, bætta heilsu og
spamað vegna væntanlegrar
fækkunar sjúklinga. Undanfarin
misseri hefur óvenjumikiö verið
talað um að sparnaðar sé þörf í
heilbrigðismálum sökum fjárskorts.
En hvað fara margar milljónir
annað en þeim ber á myndbanda-
markaðinum? Hér eru menn orðnir
myndbanda-mógúlar á óheiöarlegan
hátt. Eða hefur viðgangur mynd-
bandaeigenda veriö kannaður?
Hvernig búa þessir menn og hvað
borga þeir í skatta? Hver fylgist með
söluskatti þeirra og að ekki séu
brotin tolla- og innflutningslög?
Hvað hefur veriö gert til að gæta
eigna- og höfundaréttar, fyrir utan
ca 2.500 kr. sekt og svo er spólan
aftur komin á útleigu? Þaö er ekki
nóg að vaskir lögreglumenn gangi
fram og geri ólögleg myndbönd upp-
tæk. Það er óhæfa aö böndin eru
aftur látin eigendum í té, gegn smá-
greiðslu. Mál sem þessi eiga að
ganga lengra. Saksóknara ríkisins
ber skylda til aö taka þessi mál fyrir
strax og ólöglegum myndböndum á
ekki að skila, heldur halda þeim sem
sönnunargögnum. I myndbanda-
málunum er tíminn dýrmætur, þaö
verður að fella dóm yfir þeim
mönnum sem svo gróflega brjóta
landslög. öllum þeim sem ekki hafa
íslenskan ríkisborgararétt og starfa
að myndbandasvikum hérlendis, í
skjóli íslenskrar persónu, ber að vísa
úr landi án tafar. Það á ekki aö þurfa
kæru frá einstaklingum þess eðlis.
Þetta er opinbert mál sem sak-
sóknari ríkisins getur ekki lengur
litið framhjá.
Þann 8.ágúst 1984 birtist grein í DV
sem upplýsíi aö allar myndbanda-
leigur „berjast í bökkum”. I
nýafstöönu verkfalli var vart hægt
aö fá svo mikiö sem lélegustu mynd-
bandsspólu leigða (sumir höfðu ekki
við að fjölfalda og sjómenn ekki
mættir með viðbót erlendis frá).
Hvar sem komið var gat að líta
tómar hillur. Var e.t.v. um gjaldþrot
aðræða?
Flestir eigendur þessara fyrir-
tækja greiddu lítil sem engin gjöld í
sameignarkassa okkar síðasta ár.
Þaö verður fróölegt að sjá hver út-
koman verður á þessu ári. Hvar er
aðhaldiö að myndbandaleigunum?
KRISTÍN
SIGTRYGGSDÓTTIR
HÁSKÓLASTÚDENT
Einfalt mál, það er hvergi fyrir
hendi.
Hvað um skattstjóra? Finnst
honum útkoman ekki athugunar
verö? Hvað með tollstjóra? Hefur
verið athugað hvort greiddir séu
tollar og söluskattur af öllum mynd-
böndunum?
Hvað fær neytandinn
fyrir sína peninga?
Mörgum er gjarna tíðrætt um
lélegar myndir í kvikmyndahúsum
(oft láta þeir hæst sem alls ekki fara
í bíó) en hefur fólk athugað gæði og
efni þeirra myndbanda sem það
tekur á leigu? Iöulega eru spólur
þessar illa farnar (skemmdar og
með truflanir) og myndgæði vægast
sagt léleg, m.a. sökum ólöglegrar
fjölföldunar. Að maður tali nú ekki
um myndflötinn sem vart er helm-
ingur af upprunalegri filmu. Eða
hver kannast ekki við samtal tveggja
persóna þár sem aöeins nefbroddar
þeirra sjást og jafnvel ekki einu sinni
það? Við þetta bætist svo að hljóm-
gæðin eru oft ömurleg. Myndbanda-
leiguaöilar virðast ekki einu sinni
gera lágmarkskröfur um efnisval
þess sem á boðstólum er. Ekki hef ég
að minnsta kosti séð sér hillu fyrir
„ruslið”, hvaö þá aö það hafi verið
boðið á lægra verði. Aftur á móti
hefur fólk þurft að borga tvöfalt
vegna myndar sem er svo löng að
hún rúmast ekki á einu myndbandi.
Það er því æði misjafnt, nánast eins
og happdrætti, hvað neytandinn fær
fyrir sín peningaútlát.
Aðgerða er þörf strax
Hér kann sumum aö finnast harka-
lega að sér saklausum vegið. Eg segi
bara: Taki þeir sneiðina sem eiga
hana. Vissulega reiknum við með að
einhver jir eigendur myndbandaleiga
séu heiðarlegir. En eftir sem áður:
Þessi þröngsýni og ferkantaöi
hugsunarháttur með öllu sínu „allt í
lagi”, „ekki mitt mál”, „þetta er
bara svona”, hefur dvaliö of lengi
meðal okkar Islendinga. Það er
alveg sama við hvaöa máli er hreyft,
samstaða er sjaldnast til staðar að
undanskyldu hinu hressilega
kartöflumáli á nýliðnu ári. Mynd-
bandamáliö kemur okkur öllum við.
Er hér ef til vill um undirheimastarf-
semi að ræða? Hvað veldur því að
löggjafarvaldið stingur málum
þessum undir stól og frestar þeim
svo sem mögulegt er? Seinagangur
þeirra og sjónleysi ætti aö varða við
lög. En hver á að dæma embættis-
menn landsins? Þeir sjálfir? Nei
þjóðin.þúog ég.
Það á ekki að þurfa að krefjast
opinberrar rannsóknar á þvílíkri
„stórsvikamyllu” og myndbanda-
markaðurinn er. Löggæslumenn
landsins eru launaðir fyrir að fylgj-
ast með að lögum og rétti sé fram-
fylgt. Þeim erskylt að rannsaka slíkt
opinbert hneyksli sem myndbanda-
málin eru. Þá mun sannast hver
sekur er og hver saklaus. Hér renna
milljónir sem tilheyra okkar
sameiginlega sjóði í farveg „undir-
heima”. Embættisménn ættu að
skammast sín fyrir aö gegna ekki
skyldum sínum betur. Málin upp á
borð. Aðgerða er þörf STRAX.
Kristín Sigtryggsdóttir.