Dagblaðið Vísir - DV - 21.09.1985, Qupperneq 22

DV. LAUGARDAGUR 21. SEPTEMBER1985.
Norodom Sihanouk fursti á íslandi:
Það eru allir
ánægðir
með rauðu
kmerana
Maðurinn, sera situr fyrir framan
okkur, íslenska blaðamenn, á her-
bergi 738 á Hótel Sögu, er Norodom
Sihanouk fursti. Hann byrjar á að
þakka íslenskum stjórnvöldum fyr-
ir stuðning við baráttu sína fyrir
frelsi lands síns. Hann gerir það í
löngu máli. Þegar við loksins kom-
um fyrstu spurningunni að fer að
færast líf í þennan lágvaxna og
pattaralega mann. Hann bandar
ólmur höndunum þegar hann segir
okkur frá hörmungasögu landsins,
hallar sér fram og horfir á okkur
einn af öðrum, eins og hann sé að
reyna að sannfæra okkur um rétt-
mæti málstaðar síns. Skræk röddin
verður ennþá skrækari þegar hann
talar um ógnarstjórn rauðu kmer-
anna eða um nýlendustjórn Viet-
nama. Þessi maður er ekki að tala
mál prófessorsins eða söguskýrand-
ans. Hann hefur lifað hörmung-
arnar. Hann hefur barist gegn þeim.
Og hann hefur misst megnið af fjöl-
skyldusinni íþeim.
Veigalitill titill
Sihanouk fursti er þjóðhöfðingi
Kampútseu. Sá titill er þó varla
veigameiri en jarlstitlar evrópskra
hefðarmanna. Þó Sameinuðu þjóð-
imar viðurkenni hann opinberlega
sem leiðtoga þjóðar sinnar er hann
langt frá því að vera það í raun.
Víetnamskur her og leppstjóm
Kampútseumannsins Hengs Samr-
in ráða ríkjum í landinu sem Si-
hanouk á að vera þjóðhöfðingi fyrir.
Maðurinn, sem er að reyna að
sánnfæra okkur, íslenska blaða-
menn, er eins og skáldsagnapersóna
í harmleik, nema hvað hann er af
holdi og blóði. Og það voru líka
hinar tvær milljónir manna, sem
rauðu kmeramir hry llilegu myrtu á
fjögurra ára valdatíma sínum, og
bömin fimm og bamabömin 14 sem
Sihanouk missti þegar hann sat í
stofufangelsi rauðu kmeranna.
Sihanouk er auðvitað spurður
spurningarinnar óumflýjanlegu:
Hvemig getur hann verið leiðtogi
fyrir stjóm þar sem þessir sömu
rauðu kmerar ráða í raun lögum og
lofum?
Hann fómarhöndum.
„Alltaf spyrjið þið mig að þessu.
Þetta er í þúsundasta skipti sem ég
svara þessari spurningu. Ég hef
misst fimm böm og 14 barnaböm
fyrir hendi rauðu kmeranna. Ég hef
enga ástæðu til að láta mér þá vel
líka. Þeir em ábyrgir fyrir dauða
tveggja milljóna manna.
En nú stöndum við frammi fyrir
meiri hættu. Það eru Víetnamamir.
Þeir em að reyna að þröngva komm-
únisma ofan í okkur. Þeir eru
kannski ekki eins harðskeyttir og
rauðu kmeramir en þeir em harð-
stjórar. Þeir drepa fólk, saklaust
fólk. Þeir setja fólk i fangelsi án
dóms og laga. Þeireru kannski ekki
eins grimmir og rauðu kmerarnir
en þeir em grimmir samt. Þeir eru
að reyna að víetnamisera Kamp-
útseu.
Víetnamisering
Eftir fimm ár verða orðnir milljón
Víetnamar í Kampútseu. Við getum
ekki rekið þetta fólk heim til sín.
Þetta fólk mun kjósa í kosningum.
Það mun hafa áhrif á stjórn lands-
ins. Her Hengs Samrin verður brátt
hálf-víetnamskur. Sovétmenn eru
farnir að selja hernum nýtísku
skriðdreka og MiG-19 og 21 herflug-
vélar. Hverjir haldið þið að stjórni
þessum tækjum? Það em Víetnam-
ar því þeir einir hafa þjálfúnina.
Svona er verið að víetnamisera allt
landið smám saman.
Síðan segj ast þeir munu fara heim
eftir 10 ár. Þetta er bara áróður. í
Víetnam býr allt of margt fólk. I
Kampútseu er fámenni svo þeir færa
sitt fólk yfir til okkar. Þama liggur
hættan.
Það er verið að víetnamisera
menningu okkar skref fyrir skref.
Þetta er lífshættulegra Kampútseu
en jafnvel rauðu kmerarnir hans
Pol Pot.
f Kampútseu tölum við um að
valið standi stundum á milli þess að
verða étinn af krókódíl í vatni eða
tígrisdýri á landi. í þessu tilviki
getum við valið um hvort við látum
víetnamskt eða kampútseskt tígris-
dýr eða krókódíl éta okkur. Það er
engin spurning hvert valið verður.
Við veljum frekar kampútseska
tígisdýrið og kampútseska krókó-
dílinn. Það er ekki eins slæmt.
V ið verðum að velta því sama fyrir
okkur og Hamlet forðum: að vera
eðaveraekki.
Rauðu kmerarnir blæða
Annars get ég litlu ráðið í þessu
efni. Jafnvel ASEAN-löndin vilja
að við sameinumst í andstöðunni
gegn Víetnömum. Á þingi Samein-
uðu þjóðanna sjá þeir ekki rauðu
kmerana. Þeir sjá bara Sihanouk
sem gefur bandalagi andspyrnu-
manna virðingarsvip. En á vígvöil-
unum, hverjir eru það sem biæða?
Það eru rauðu kmeramir. Þeir hafa
stuðning stórs hluta Kampútseu-
manna. Þeir berjast svo vel. Thai-
lendingar eru líka ánægðir með
rauðu kmerana því þeir mynda vegg
fyrir Thailendinga gegn Víetnöm-
um. Það eru allir ánægðir með
rauðu kmerana. Það er ekki hægt
að segja við mig: þú átt að vera á
móti rauðu kmerunum. Ég er valda-
laus. ASEAN-löndin í Asíu reiða sig
á rauðu kmerana til að láta Víetnö-
munumblæða.
Ég hef sagt af mér fimm sinnum.
En alltaf er ég beðinn um að taka
við þessu embætti aftur. Ef ég er
ekki til að sameina andspyrnumenn
mun ekki líða á löngu þangað til
skæruliðahóparnir leysast upp í
sundrungu og þá mun ekki líða
langur tími þangað til þjóðir heims-
ins fara að viðurkenna stjórn Hengs
Samrin. Og að viðurkenna þá stjórn
er að viðurkenna nýlendustefnu
Víetnams. Jafnvel Bandaríkja-
menn vilja að ég leiði stjómina. Þó
þeir hati rauðu kmerana þá vita
þeir að rauðu kmerarnir eru bar-
dagavél bandalagsins gegn Ví-
etnömum.
Nú segja Víetnamar að þeir muni
ekki fara frá Kampútseu fyrr en
búið er að uppræta rauðu kmerana.
En hvernig á að uppræta rauðu
kmerana? Jafnvel Víetnamar með
sína 200 þúsund hermenn í Kamp-
útseu geta það ekki. Hvemig á
Sihanouk að geta það með sína
fimm þúsund?"
Persónutöfrar
Sihanouk situr enn og horfir í
augu okkur á meðan hann talar.
Þrátt fyrir ankannalega röddina er
augljóst að Sihanouk hefur mikla
persónutöfra. Hann getur hrifið
fólk með sér. Það nægir að líta á
feril hans til að gera sér það ljóst.
Hann var orðinn konungur Kamp-
útseu fyrir 25 árum þegar hann
sagði af sér til þess að standa í kosn-
ingum. Sósíalistaflokkur hans sigr-
aði með svo miklum yfirburðum að
enginn annar flokkur náði mönnum
á þing. Síðan var honum steypt af
stóli árið 1970 af Lon Nol sem
Bandaríkjamenn studdu. Árið 1975
komust svo rauðu kmerarnir til
valda eftir langt og blóðugt stríð.
Þeir hnepptu Sihanouk strax í fang-
elsi og hófu þjóðarmorð sitt, allt í
þágu hins fullkomna kommúnisma.
Tveimur dögum áður en Víetnamar
tóku Phnom Penh, eftir innrás sína
1978, náði Sihanouk að flýja í flugvél
sem Kínverjar sendu eftir honum.
Það mætti halda að maður, sem
hefur komist svo oft í svo nána
snertingu við dauðann, myndi
freistast til að hætta bara við allt
saman og lifa lífinu þægilega til
æviloka, eins og hann hefur vel efni
á. Hann þyrfti ekki annað en setjast
að í einhverri höllinni í nágrenni
Parísar, eins og svo margir aðrir
fyrrverandi ráðamenn hinna ýmsu
Einn liðsmanna Sihanouks sam berjast gegn Vietnömum í skœru
Kampútseskur stjórnarhermaður neyðir rauðan kmera til sagna ári
Rauður kmeri hrópar skipanir til búðareigenda í Phom Penh dagi
kampútseski herinn gafst upp fyrir kmerunum 1975.
fyrrum nýlendna Frakka. En sá
möguleiki er ekki til í dæmi Sihan-
ouks. Þess í stað ferðast hann milli
óteljandi landa, og jafnvel til Is-
lands, til að tala máli þjóðar sinnar.
Von sem rætist varla
Það er ekki einu sinpi hægt að sjá
nokkra möguleika þess að ósk hans
um friðsæla, óháða, frjálsa Kamp-
útseu geti ræst á meðan hann er á
lífi. Líklegast er að jafnvel þó bar-
átta hans gegn Víetnömum verði til
þess að Víetnamar hrökklist úr
landinu þá verði það einungis til að
rauðu kmerarnir taki við í staðinn.
Sihanouk er í vonlausri stöðu. En
áfram heldur hann baráttu sinni.
„Ég vil að við myndum fjögurra
flokka stjórn. I henni yrðu allir
aðilar sem hagsmuna hafa að gæta
í Kampútseu. í henni yrði Heng
Samrin til að gæta hagsmuna Víet-
nama og Sovétmanna, rauðu kmer-
arnir fyrir Kínverja, Son Sann fyrir
Bandaríkin og ég fyrir hlutlausu
ríkin og mína stuðningsmenn í
Kampútseu. Við verðum að taka