Dagblaðið Vísir - DV - 21.09.1985, Síða 24

24
DV. LAUGARDAGUR 21. SEPTEMBER1985.
Nauðungaruppboð
annað og slöara sem auglýst var í 69., 70. og 73. tölublaði Lögbirtinga-
blaösins 1984 á eigninpi Hliöarvegi 37 — hluta —, þingl. eign Saemund-
ar Sæmundssonar og Ernu Oddsdóttur, fer fram að kröfu Bæjarsjóös
Kópavogs, skattheimtu rikissjóös I Kópavogi og Guðjóns Steingrims-
sonar hrl. á eigninni sjálfri fimmtudaginn 26. september 1985 kl. 15.00.
Bæjarfógetinn i Kópavogi.
Nauðungaruppboð
annaöog síöara sem auglýst var í 75., 81. og 82. tölublaði Lögbirtinga-
blaðsins 1983 á eigninni Engihjalla 9 — hluta —, þingl. eign Kristjáns
Guðmundssonar, fer fram aö kröfu Útvegsbanka Islands á eigninni
sjálfri fimmtudaginn 26. september 1985 kl. 15.30.
Bæjarfógetinn I Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var I 45., 48. og 52. tölublaöi Lögbirtingablaösins 1984 á
eigninni Lundi 3 viö Nýbýlaveg — hluta —, tal. eign Þorsteins Jónsson-
ar, fer fram aö kröfu Landsbanka Islands, Bæjarsjóðs Kópavogs, Guö-
jóns A. Jónssonar hdl. og Útvegsbanka Islands á eigninni sjálfri
fimmtudaginn 26. september 1985 kl. 16.00.
Bæjarfógetinn i Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 18., 20. og 22. tölublaði Lögbirtingablaösins 1984 á
eigninni Vatnsendabletti 25, þingl. eign Páls Þ. Pálssonar, fer fram aö
kröfu skattheimtu rfkissjóös I Kópavogi á eigninni sjálfri fimmtudaginn
26. september 1985 kl. 16.15.
Bæjarfógetinn i Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 37., 41. og 50. tölublaði Lögbirtingablaðsins 1985 á
eigninni Ókálaheiöi 5 — hluta —, þingl. eign Guömars Guömundssonar.,
fer fram að kröfu skattheimtu ríkissjóðs I Kópavogi á eigninni sjálfri
fimmtudaginn 26. september 1985 kl. 11.30.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 37., 41. og 50. tölublaði Lögbirtingablaösins 1985 á
eigninni Astúni 2 — hluta —, þingl. eign Bryndísar Þorsteinsdóttur, fer
fram aö kröfu Veðdeildar Landsbanka íslands og Bæjarsjóös Kópavogs
á eigninni sjálfri fimmtudaginn 26. september 1985 kl. 11.45.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var I 37., 41. og 50. tölublaði Lögbirtingablaðsins 1985 á
eigninni Kjarrhólma 8 — hluta —, þingl. eign Leifs Kristjánssonar, fer
fram aö kröfu Bæjarsjóös Kópavogs á eigninni sjálfri fimmtudaginn 26.
september 1985 kl. 12.00.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 45., 48. og 52. tölublaöi Lögbirtingablaösins 1984 á
eigninni Digranesvegi 46-A, þingl. eign Arnbjörns Eirikssonar, fer fram
aö kröfu Búnaðarbanka islands á eigninni sjálfri fimmtudaginn 26.
september 1985 kl. 14.00.
Bæjarfógetinn I Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var I 75., 81. og 82. tölublaði Lögbirtingablaösins 1983 á
eigninni Kársnesbraut 51-A, þingl. eign Vesturáss hf., ferfram að kröfu
Gjaldheimtunnar í Reykjavík, Landsbanka Islands, Gests Jónssonar
hrl., skattheimtu ríkissjóös í Kópavogi, Veðdeildar Landsbanka Islands,
Bæjarsjóðs Kópavogs og Brunabótafélags Islands á eigninni sjálfri
fimmtudaginn 26. september 1985 kl. 14.15. Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 91., 94. og 98. tölublaði Lögbirtingablaösins 1984 á
eigninni Kársnesbraut 82, þingl. eign Valgarös Ólafssonar og Sólveigar
Steinsson, fer fram aö kröfu Bæjarsjóös Kópavogs og lönaöarbanka Is-
lands á eigninni sjálfri fimmtudaginn 26. september 1985 kl. 14.45.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
annað og siöara sem auglýst var i 23., 26. og 29. tölublaöi Lögbirtinga-
blaösins 1983 á eigninni Kársnesbraut 90 — hluta —, þingl. eign Arna
Helgasonar, fer fram aö kröfu Tryggingastofnunar ríkisins, Bæjarsjóös
Kópavogs, Róberts Árna Hreiöarssonar hdl. og Ólafs Thoroddsen hdl. á
eigninni sjálfri miövikudaginn 25. september 1985 kl. 10.00.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Um skyld-
leika mála II.
I síðustu grein (Islensk tunga 30)
var fjallað um skyldleika mála í
Evrópu. Hvernig hann er fundinn og
nefnd nokkur dæmi.
En ósvarað var spurningunni um
það hvernig í ósköpunum á þessu
gæti staðið.
Indóevrópska
Flest tungumál Evrópu (ekki ung-
verska, finnska, lappneska, eist-
neska og baskamál) hafa sterk og
regluleg líkindi sín á milli. Að auki
nokkur Asíumál. Meðal þeirra eru
indverska og íranska.
Eina haldbæra skýringin á
þessum ósköpum er á þessa leið: I
fyrndinni (4—5 þús. árum fyrir
Krist) bjó þjóðflokkur í Evrópu.
Hann er vanalega kallaður
Indóevrópear og mál hans indó-
evrópska. Auðvitað er fátt vitað um
þetta fólk. Tilvera þess byggist á
tilgátu málfræðinga um skýringu á
skyldleika tungumála.
Meðan Indóevrópear bjuggu allir
á sama staö töluðu þeir allir sömu
tungu. En þegar fóUkiö fór, einhverra
hluta vegna, að setjast að á ólíkum
stöðum hóf hver hópur að þróa með
sér sína „útgáfu” af indóevrópsk-
unni. Þannig hafa smámsaman orðið
til ólík tungumál.
Eftir ákveðnum leiðum er unnt að
flokka indóevrópsk mál í tvo hópa.
Annars vegar eru slavnesk mál
(rússneska, tékkneska o. fl.) ogind-
verska og íranska; hins vegar eru
vestur-evrópsk mál (t.d. ítalska,
írska, íslenska o. fl.).
Þessi skipting er þá til vitnis um
fyrsta klofning hins indóevrópska
frummáls. Fyrrnefndi málahóp-
urinn kallast satemmál, síðarnefndi
kentummál. Nöfnin eru dregin af
orðinu hundrað á sanskrít (satem)
og latínu (kentum). öll satemmál
hafa þannig s- i hundrað en öll
kentummál k-.
Eitthvað var þetta undarleg
fullyrðing. Islenska hefur h- í
hundraö en ekki k-. En ef betur er að
gáð kemur í ljós að öll germönsk mál
hafa h- í hundrað. Enda hefur áður
komið fram að latneskt k- hefur
breyst í h- í þeim málum.
Þá er sett undir þann leka.
Ættartré
Þegar upplýsingar um indó-
evrópsk tungumál eru dregnar
saman er hægt að búa til ættartré
sem sýnir skyldleika þeirra.
Myndin sem hér fylgir sýnir hluta
indóevrópskra mála. Og við getum
lesiö úr myndinni skyldleikann og
hvort hann er mikill eða lítill.
Þannig má segja að flest sem sagt
er í Evrópu í dag sé runnið undan
rifjum Indó-evrópea sem reyndar
hafa stundum verið kallaðir Aríar.
Og þá muna menn ef til vill illa
innrætta pörupiita á 4. og 5. áratugn-
um sem héldu að Aríar væru ljós-
hærðir, stæðilegir strákar og stelpur
meö blá augu.
Við þurfum hins vegar ekki aö líta
lengi á mynd t.d. Æjatolla Kómenís í
Iran (sem er Aríi) til að sjá hvílíkur
misskilningur er á ferðinni.
Þannig getur málfræðin snúist í
höndum þeirra sem ætla aö nota
hana til óþverraverka.
íslensk tunga
31
Eiríkur Brynjólfsson
Sannleikurinn er nefnilega sá aö
öll málin eru jafnréttháir erfingjar
indóevrópsku, jafnmerkileg og jafn-
góð til sinna nota, á sama hátt og
allir menn eru jafnir, hér um bil að
minnsta kosti.
Aðrar ættir
En það eru ekki einungis evrópsk
mál sem skiptast í ættir.
I öðrum heimsálfum er sama upp
á teningnum. Afríkumál, Asíumál og
tungumál indiána í Ameríku eiga sín
ættartré sem sýnir okkur að svipuð
þróun virðist hafa orðið um allan
heim.
Og oft koma kyndugir hlutir í ljós.
Til dæmis má nefna það aö arabíska
og hebreska eru skyld mál þrátt fyrir
að þeir sem tala þær tungur hafi
minna en engan áhuga á samræðum
sín í milli. Annað má nefna að
japanska og tyrkneska eru skyldar
tungur en óskyldar kínversku.
En fyrst þetta er svona hlýtur að
vakna spurningin um það hvernig
mál hafi orðið til í upphafi. Hér er
reyndar um leið spurt um uppruna
mannkyns og ekki treysti ég mér til
að gefa alvarlegt svar við þeirri
spurningu.
En ýmsir hafa lagt til atlögu við
þessa stóru spurningu, reyndar með
slæmum árangri.
Elsta málið
Trúarbrögð segja okkur að
uppruni tungumála sé af guðlegum
toga. Það er reyndar elsta tilgátan
um uppruna málsins.
En fyrstur til að gera á þessu
„vísindalega” tilraun var egypskur
faraó, Psammetichus að nafni. Hann
var uppi á 7. öld fyrir Krist. Tilraun
hans fólst í því að loka tvö nýfasdd
böm í afskekktum fjallakofa. Þjónar
sem gættu barnanna máttu ekki
segja aukatekið orð við þau og höfðu
sett höfuð sín að veði. Faraóinn gerði
ráð fyrir að það mál sem yrði
börnunum „meöfætt” væri elsta
tungumálið. Nú leið og beið og loks
kom aö því að annað barnið sagði
bekos. Og allir egypskir málfræðing-
ar fóru á stúfana til að leita að því
tungumáli sem ætti orðið bekos. Það
fannst og heitir frýgíska. Þar þýðir
bekos brauð. Frýgíska er töluð þar
sem nú er Tyrkland. Þannig
sannfærðist faraóinn um að frýgíska
væri elsta málið. Hins vegar hefur
því verið haldið fram að bekos sé líka
hljóðgervingur fyrir kindajarm en fé
var á beit skammt frá börnunum. Og
er það miklu líklegra því við vitum
að börnin læra þvi máliö að þaö er
fyrir þeim haft en einmitt í þessu at-
riði flaskaði faraóinn.
En ef marka má frásagnir frá
Evrópu á miðöldum þá hafa ekki
orðið miklar framfarir í málfræði-
kunnáttu mannkynsins. Að minnsta
kosti ekki meöal kónga og keisara
svo maður sé nú ekki að draga allt
mannkyn til ábyrgðar fyrir glópsku
fárra. Það er reyndar alltof oft gert.
En Friörik annar, keisari hins
heilaga rómverska ríkis, gerði
einnig rannsókn eins og faraóinn. En
hún mistókst. Börnin dóu áður en
þau komu upp einu einasta orði.
Tvö hundruð árum síðar fannst
Jakobi Skotakóngi kominn timi til aö
láta sitt ljós skína. Skosku börnin
voru bráðger og hraust, náðu góðum *
þroska og innan við fjögurra ára ald-
ur töluöu þau bæði hebresku eins og
þau hefðu aldrei gert annað. Þannig
var hebreska talin elsta málið.
Þjóðverji nokkur á 16. öld sætti sig
ekki við þessa niðurstöðu. Hann kom
fram með þá kenningu að Guö hefði
talað þýsku. Hann rökstuddi þetta
með þeim orðum að þýska væri
reglulegasta og fallegasta málið í
heiminum. Hann sagði líka að Guð
almáttugur hefði seinna lá|ið þýða
biblíuna úr þýsku á hebresku.
Sænskur 16. aldar málfræðingur,
Andreas Kemke að nafni, var ekki
par hrifinn af þessum tillögum og
setti fram einhverja þá frumlegustu
sem til er. Hann hélt því blákalt fram
að Guð hefði talað sænsku (en ekki
hvað?), Adam dönsku en englarnir
frönsku!
Og þá höfum við það!