Dagblaðið Vísir - DV - 14.06.1986, Blaðsíða 13

DV. LAUGARDAGUR 14. JÚNl 1986.
13
Skuggi fimmtugur
Tíminn líður. Nú er Skuggi orð-
inn fimmtugur. Við þekkjum
kappann Skugga úr Vikunni þar
sem hann hefur drýgt dáðir áratug-
um saman - og er ekki enn að sjá
að aldurinn hái honum. Fimmtugur
karlinn lítur ekki út fyrir að vera
eldri en 35 eða 40 ára. Hesturinn
hans, Hetja, eldist heldur ekki né
hundurinn sem heitir því kröftuga
nafni Djöfull.
En þótt Skuggi eldist ekki og
berjist heilshugar og nautsterkur
við hvers konar þrjóta þá hefur
hann breyst í tímans rás. Nú er
hann orðinn tveggja barna faðir,
giftur sinni Díönu sem vinnur úti
(hefur þýðingarmikið starf hjá
Sameinuðu þjóðunum) og tekur
jafnan alvarlega afstöðu þegar
heimsmálin eru annars vegar.
Skuggi, eða The Phantom á
ensku, kom fyrst fram í dagsljósið
í Bandaríkjunum vorið 1936. Þegar
hann stökk fullskapaður fram á
síður dagblaða og tímarita var
hann um tvítugt. Hann er því í
rauninni sjötugur en ekki fímm-
tugur. En aldurinn skiptir hann
svo litlu. Hann sinnir sínu, rétt
eins og faðir hans á undan honum,
afi hans, langafi, langalangafi og
langalangalangafi o.s.frv. Það er
engri uppreisn gegn ættarhlut-
verkinu fyrir að fara í hans klára
skalla.
Skuggi er sérlega hjartagóður
maður. Af og til hverfur hann heim
til fjölskyldunnar sem hefst við í
miklum helli djúpt inni í frumskógi
Bengali. Þar eru tvíburarnir núna,
en þeir fæddust árið 1979. Og þar
er bamfóstran. Og þar er fjársjóður
ættarinnar.
I kringum 1978 snerist sagan af
Skugga mikið um fjölskyldulífið og
ástina. Reyndar er Skuggi sérlega
órómantískur maður, en um þetta
leyti var Díana áhrifarík. Þau
höfðu vissulega verið trúlofuð frá
því árið 1942 - en 1978 létu þau
verða af því að gifta sig. Og það
stóð ekki á árangrinum: tvíburarn-
ir fæddust ári síðar.
Tært loft og mjólk
Æskuna varðveitir Skuggi auð-
vitað í krafti hinnar skapandi og
skemmtilegu vinnu sem ættarfylgj-
an hefur lagt á hans breiðu herðar.
Og svo vegna hins heilbrigða lí-
femis. Hann hreyfir sig mikið,
ríður út, andar að sér tæru lofti og
drekkur mikið af mjólk. Það síðast-
nefnda hlýtur að koma til álita
þegar bændasamtök um heim allan
hefja nýja auglýsingaherferð fyrir
mjólkurdrykkju.
Skuggi er framkvæmdamaður.
Hann þarf sjaldan að hugsa lengi
eða velta fyrir sér hinum stóru
spurningum. Hann svarar heldur
engum spurningum - það er hann
sem spyr. Eitt orðtaka hans, upp-
runnið úr frumskóginum á Bengali,
hljóðar: „Þegar Skuggi spyr þá
svarar maður!“ I frumskóginum
segja menn líka að Skuggi hafi
„þúsund eyru og þúsund augu“ og
að hann sé „sterkur eins og tíu ti-
grar“ og „þegar rödd hans hljómar
frýs í æðum blóð“.
Díana og Mr. Walker
Borgaralegt nafn Skugga er Mr.
Kit Walker. Díana heitir fullu
nafni frú Díana Palmer. í upphafi
var hún duglegur landkönnuður.
Hún þekkti þá ekki til Skugga, en
hann bjargaði henni þegar hún
hvarf í flugferð yfir regnskóga
Mið-Ameríku. Þegar sá atburður
varð var Skuggi kallaður til. Hann
fann vandræðalaust flugvélina í
trjátoppi og af fádæma innsæi sínu
gat hann getið sér til um hvar
Díana væri. Hún var vel haldin en
hafði lent í klóm illvirkja sem
hugðu á valdarán í ríkinu. En sök-
um réttlætiskenndar Skugga og
styrkleika kollvörpuðust áætlanir
illvirkjanna og Díana og Skuggi
gátu tekið sér far með skemmti-
ferðaskipi heim til móður Díönu.
Díana varð vissulega að beita
öllum sínum persónutöfrum til að
fá Skugga með sér í siglinguna
heim því að hann taldi sig tæpast
hafa tíma til að liggja í leti um
borð í skipi. Þar að auki var hann
ekki sérlega hrifinn af tengdamóð-
ur sinni sem hann sagði seinna að
hefði „tungu, hvassa sem kreppuna
miklu“.
Ýmislegt hefur gengið á í hinni
löngu trúlofun Díönu og Skugga.
Af og til hefur hann orðið að bjarga
Díönu úr klóm glæpamanna og eitt
sinn kom hann á síðustu stundu til
að ná henni - þá ætlaði hún að
fara að giftast einhverjum öðrum.
Þá mælti Skuggi rólegur að vanda:
„Viðurkenndu nú, Díana, að þér
þykir vænt um að ég skuli hafa
komið til brúðkaups þíns.“
oc opPTeftooc *o»i om utooenn
HOPC lNMenAU.lt OJfJMHNTSe t
wfluer p<5e cnMTBeogs-
MRSknwee.
i-HNT seocsMnsnMce
vso PST NO
«NN »C-
T\rt>R.
Alvarlegri með árunum
Nú eru viðsjárverðir tímar.
Skuggi er orðinn alvarlegri en
hann áður var. Það er lítið um
glens og gaman í lífi hans. Hann
horfir á heiminn samanbitnum vör-
um. Fúllyndir skúrkar eru ill-
skeyttari en nokkru sinni fyrr.
Kannski er Skuggi svona alvarleg-
ur núna vegna þess að hann er
fjölskyldumaður og verður að
hugsa um fleira en eigið skinn. Það
er líka timanna tákn þegar bömin
fæðast. Það merkir að kynslóða-
skipti verða á þessari jörð -
kannski eiga börn hans eftir að
koma til bjargar í framtíðinni á
meðan Skuggi staulast um elli-
hrumur í helli sínum. En vitanlega
er langt þangað til. Mr. Kit Walker
er ekki nema sjötugur enn.
Skuggi og Díana kynntust 1942 -
en brúðkaupið varð ekki fyrr en
árið 1978. Ári seinna eignuðust þau
tvíbura, dótturina Heloise og son-
inn Kit.
I dulargervi í Chile
Miguel Littín, kvikmyndagerðar-
maður frá Chile, hraktist í útlegð úr
heimalandi sínu árið 1973. Hann var
þá þekktur leikstjóri - og hefur síðan
unnið að kvikmyndagerð víða, eink-
um í Evrópu, en Littín á nú heima í
Madrid.
Pinochet-stjórnin í Chile hafði
áhyggjur af Littín - og eins þótt hann
væri fjarri heimahögum sínum - og
setti nafn hans á lista yfir 5000
Chilebúa í útlegð sem aldrei skyldi
framar leyft að fara til föðurlands
síns.
Littín tók það óstinnt upp að fá
slíka tilskipun frá fasistastjórninni.
Og hann brá sér í dulargervi og fór
til Chile. Þar tókst honum á laun að
gera heimildarkvikmynd um daglegt
líf í landinu undir ógnarstjóm fasista
- og skrifa persónulega bók um þá
reynslu að felast á sínum heimaslóð-
um. Bókina skrifaði hann reyndar
ekki sjálfur. Hann las athuganir sín-
ar og athugasemdir inn á segulband
og fékk síðan Garcia Marquez, nób-
elsverðlaunahafann góðkunna frá
Kólumbíu, til að skrifa textann.
Að skipta um persónuleika
Þegar Littín var að filma í Chile
kom hann fram sem miðaldra blaða-
fulltrúi, grannvaxinn, þunnhærður,
skegglaus og af urugaysku þjóðerni.
„Ég eyddi mörgum vikum í að breyta
talsmáta mínum og framburði, hlæja,
ganga og banda frá mér,“ sagði leik-
stjórinn í viðtali eftir ævintýrið. „Og
svo þurfti ég líka að eyða nokkrum
vikum í að verða ég sjálfur aftur.“
Littín er dökkur á húð og hár,
skeggjaður og þybbinn. Honum tókst
að breyta sjálfum sér þannig að móð-
ir hans, sem býr í afskekktu þorpi í
Chile, þekkti hann ekki þegar hann
laumaðist til að heimsækja hana.
Meðan á Chile-dvölinni stóð og
Littín filmaði var hann stöðugt með
segulbandið innan handar. Og sam-
tals þurfti Marquez að hlusta á 18
klukkutíma af segulbandinu. Þegar
Marquez hafði svo hlustað á allt
saman heimsótti hann Littín í
Madrid, yfirheyrði hann nákvæm-
lega um hvaðeina sem í hugann kom,
spurði um klæðaburð, um lykt sem
hann fann, um fólk á götunum, um
göngulag manna eða hvaða bolero
þeir hefðu verið að spila í útvarpið.
„Svo spurði hann hvaða lestir ég
hefði tekið, hve lengi ég hefði þurft
að bíða o.s.frv.“
Marquez býr í Mexíkóborg. Og þar
skrifaði hann segulbandsfrásögn
Littíns - mjög með hans eigin orðum,
en lyfti öllu saman í bókmenntalegar
hæðir. Bókin kom svo út nýlega í
Bogotá í Kólumbíu, en Bogotá er
fæðingarborg rithöfundarins.
Bók og mynd tvennt ólíkt
. Bókin og myndin eru tvennt ólíkt.
Myndin er nákvæm og sannferðug
lýsing á lífi alþýðumanna undir fas-
isma Pinochets. Bókin fjallar um
persónulega upplifun leikstjórans. í
bókinni er lýst því losti sem Littín
varð fyrir þegar útgöngubann var
sett á í borginni og þögnin grúfði sig
yfir alla byggð. Og sagt er frá því
þegar Littín gekk beint í flasið á
Augusto Pinochet þegar hann var
að filma utan við forsetahöllina,
Moneda Palace.
Littín hefur tvívegis verið tilnefnd-
ur til Óskarsverðlauna fyrir myndir
sínar - fyrst 1976 og svo 1982. Hann
segir að sig hafi lengi langað til að
gera heimildarmynd um föðurland
sitt - til minningar um forsetann sem
felldur var í valdaráni hershöfðingj-
anna um árið, Salvador Allende
Gossens. Og lét svo verða af því að
sjá draum sinn rætast þegar hann
var settur á 5000 manna listann.
Litín tók 100.000 fet af filmu í
Chile. Hann er nú búinn að klippa
myndina - og hún verður sýnd í sjón-
varpi og á kvikmyndahátíðum í
Evrópu og víða í S-Ameríku í sumar
undir titlinum Testimony in Chile
(Vitnisburður í Chile). Ýmist verður
um að ræða framhaldsmynd í fjórum
klukkustundar þáttum eða saman-
þjappaða tveggja klukkustunda
mynd.