Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.1986, Blaðsíða 7

DV. FÖSTUDAGUR 27. JÚNÍ 1986.
7
Fréttir Fréttir Fréttir Fréttir
Lóranstöðin á Gufuskálum:
Leiðir um hálendið eru flestar ennþá ófærar jeppum.
140 x 190 sm.
Bleikt, grátt, rautt
Verð m/dýnu
kr. 17.498 stgr.
Hér sést að hvað hæð varöar er lóranstöðin í harðri samkeppni.
Hálendisvegir
ennþá ófærir
Helstu leiðir um hálendi íslands
verða ekki orðnar færar fyrr en viku
af júlímánuði, að sögn Hjörleifs Ólafs-
sonar vegaeftirlitsmanns. Opnast
leiðimar í ár viku til tíu dögum seinna
en venjulega.
Búist er við að leiðir um Kjöl,
Kaldadal, í Landmannalaugar, Öskju
og Kverkfjöll opnist jeppum um 6. júlí,
Sprengisandsleið um 10. júlí og Fjalla-
baksleiðir um miðjan júlí, sú syðri
kannski seinna.
Uxahryggir eru þegar færir, svo og
Hólssandur frá Grímsstöðum á Fjöll-
um niður í Öxaríjörð. Jeppum er fært
um Öxarfjarðarheiði og í Herðubreið-
arlindir. Á Vestfjörðum hafa Steina-
dalsheiði og Þorskafjarðarheiði
opnast.
-KMU
„Þetta mastur er hærra en Eifíel-
tuminn og er svipað á hæð og Empire
State og er hæsta mannvirki á Islandi
og þó víðar væri leitað,“ sagði Stefán
Þór Sigurðsson, rafeindavirki í Lóran-
stöðinni á Gufuskálum sem er í útjaðri
Hellissands á Snæfellsnesi.
Fjögur hundruð og tólf metra hátt
mastur lóranstöðvarinnar hvarf upp í
skýin eins og himnastigi er DV var
þíir á ferð og var ekki laust við að
manni þætti við hæfi að hafa upp-
gönguleið í himnaríki á næstu grösum
við aðganginn að miðju jarðar. Jules
Veme setti innganginn að neðra í
Snæfellsjökul en bjó ekki til himna-
stigann.
Upp á milljónasta úr sekúndu
Ameríska strandgæslan kom hins
vegar upp mastrinu og lóranstöðinni
og frá þessum stað hefur verið sent
út eitt öldungis stórmerkilegt hljóð-
merki í rúman aldarfjórðung. Með þvi
að reikna út hversu lengi hljóðmerki
er að berast frá stöðinni á Gufuskálum
og tveimur öðrum geta skip reiknað
út á auðveldan hátt staðarákvörðun
sína. Og það er ekkert um það bil í
því dæmi. Sérfræðingar lóranstöðvar-
innar fylgjast með nákvæmni hljóð-
merkisins svo ekki muni nema
milljónasta úr sekúndu.
Lögð niður?
Bandaríkjamenn hafa tilkynnt að
þeir hætti rekstri lóranstöðva eins og
þeirrar á Gufúskálum árið 1992. En
verður stöðin þá lögð niður? Hvað
verður um staðarákvarðanir íslenska
flotans, Stefán Þór Sigurðsson?
„Ég tel að það sé alveg ljóst að lór-
ankerfið verður ekki lagt niður, það
er alltof mikilvægt og hagkvæmt til
að svo megi verða. íslenskir skip-
stjómarmenn leggja mikla áherslu á
að því verði viðhaldið. Sem dæmi um
það má nefha að mörg skip hafa allt
upp í fjögur „lóran“tæki um borð sem
gerir þeim kleift að nota sér hljóð-
merki okkar. Flotinn notar þetta til
að miða út staðsetningu skipanna og
einnig til að miða út net og svo auðvit-
að í björgunarstörfum. Þyrluflugmenn
hafa sagt mér að það sé hægt að lenda
Stefán Þór Sigurðsson: „Nákvæmni
upp á milljónasta úr sekúndu."
DV-myndir Ásdis B. Schram.
þyrlu með því að nota staðarákvörðun
með lóranmerkjum. Það munar ekki
nema tug metra þegar best lætur.“
Rússarnir gætu notað það
Lórankerfið er notað við staðará-
kvarðanir á öllu Norður-Atlantshaf-
inu, „rússneskir kafbátar geta notað
það ef þeir vilja“, segir Stefán. Lórank-
erfið byggist upp á lóranstöðvum á
íslandi, Grænlandi, Norður-Noregi,
Jan Mayen og Norður-Þýskalandi.
„Þetta. merki, sem við sendum út,
er býsna flókið fyrirbæri. Það er verið
að fínpússa það svo hraðinn sé tuttugu
míkrósekúndum (einn milljónasti úr
sekúndu) meiri eða minni.“
Tækjabúnaðurinn er eftir því. Það
er engu líkara en maður sé kominn
um borð í geimstöð þegar litast er um
í Lóranstöðinni á Gufuskálum. Undir
mastrinu mikla er sendirinn sem allt
byggist á. Gríðarlegur straumur er á
mögnunartækjum sem þar er að finna.
Það er heldur ekki tekin nein áhætta.
Til að komast að viðkvæmasta búnað-
inum þarf að opna Qölmargar skrár
og i réttri röð, hverja á fætur annarri,
til að ljúka upp læstum dyrunum.
Sámur frændi borgar brúsann
Fávísum blaðamanni verður star-
sýnt á mastrið og tekur eftir þvi að
það mjókkar niður. Hann ýjar að því
við Stefán Þór að mastrið geti kannski
verið valt. „Nei, hreint ekki. Það er
alveg tryggt, stendur á- olíufylltum
keramikstöplum, auk þess sem mikið
víravirki togar í það og sér um að það
sé á sínum stað.“
Póstur og sími rekur lóranstöðina
en bandaríska strandgæslan borgar
brúsarm. Sérfræðingamir, sem sjá um
reksturinn, fengu starfsþjálfun á
staðnum en fóru einnig á námskeið
ytra. Tólf manns vinna þama að stað-
aldri, þ. á m. 5 tæknimenn og 4 vél-
stjórar.
„Það er fínt að vera héma undir
Jökli. Nei, ég tek ekki eftir þessum
rafmögnuðu áhrifum sem maður á að
verða fyrir. Og reyndar mætti lóran-
stöðin vera á Egilsstöðum f\rír mér.
Það er sannarlega betra veður þar,“
sagði Stefán Þór. ás
Járnrúm
90 x 190 sm.
Bleikt, grátt, rautt
Verð m/dýnu
kr. 11.621 stgr.
Mastrið á lóranstöðinni er skýjum of-
ar. „Stundum er ský á miðjunni en
toppurinn i heiðríkju,“ segir Stefán
Þór.
Vörumarkaðurinn hf.
Ármúla la. Sími 686112
Mastrið er hærra
en EHTelturninn