Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.1986, Qupperneq 53

MÁNUDAGUR 1. DESEMBER 1986.
53
Nýjar bækur
VtÐUTAN
GLZNNUR OG-
OUPPASKOT
Viggó viðutan
ný teiknimyndasaga
Út er komin ný teiknimyndasaga í
ílokknum um Viggó viðutan. Nefnist hún
Glennur og glappaskot.
í bókarbyijun segir svo: „Ágætu lesend-
ur! Þið eruð með sögulega bók í höndun-
um. Starfsfólk teiknimyndasagnadeildar-
innar beitti samanlagðri orku sinni og
hæfileikum til að fá herra Franquin, teikn-
arann snjalla til að heimila endurútgáfu
á nokkrum blaðsíðum úr tímaritinu Sval
frá árinu 1957. En á þeim blöðum börðu
menn náunga nokkurn augum hið fyrsta
sinn...
Við bjóðum ykkur nú að líta á þessar
gömlu teikningar (sem ekki hafa áður
komið út í bókarformi) og erum þess full-
viss að Franquin bregst ykkur ekki frekar
en fyrri daginn - og ekki heldur hugar-
fóstrið hans ógleymanlega.“
Hér er því um sögulega útgáfu á Viggó
viðutan að ræða, sem aðdáendur hans
munu taka fegins höndum. Höfundur er
Franquin. Bjarni Fr. Karlsson þýddi. Bók-
in er prentuð í Belgíu.
íslenskir sjávarhættir
Lúðvik Kristjánsson:
Bókaútgáfa Menningarsjóðs hefur gefið
út fimmta bindið af Islenskum sjávar-
háttum eftir dr. Lúðvík Kristjánsson, og
er það lokabindi þessa stórvirkis en hin
fyrri komu út 1980, 1982, 1983 og 1985.
Bindin fimm eru alls 2530 bls. í símaskrár-
broti. Myndir í ritinu eru 2008, þar af 358
prentaðar í litum. Neðanmálsgreinar eru
12544 og í mörgum fleiri en ein tilvísun,
atriðisorð 22555 og nafnaskrá nemur sam-
tals 8509 nöínum.
íslenskir sjávarhættir eru helgaðir
æinningu íslenskra sjómanna fyrr og síð.
Markmiðið með ritinu er að kynna og
skilgreina foma íslenska strandmenningu
og minna með því á orð Jóns skálds Magn-
ússonar: „Föðurland vort hálft er hafið.“
' Höfundur gerir ítarlega grein fyrir starfi
sínu í kaflanum Við verkalok sem er eft-
irmáli fimmta bindis. Hugmyndina að
safna fróðleik um sjómennsku frá árabáta-
öld bar fyrst á góma á trollvakt vestur á
Hala vorið 1928. Broddinn að ritinu má
rekja til ársins 1932 er Lúðvík byrjaði efn-
isöflun samtímis og hann safnaði ömefn-
um á Snæfellsnesi, einkum framan undir
Jökli. Alls urðu heimildamenn hans 374,
langflestir fseddir á seinni helmingi sein-
ustu aldar. Nú væri því allt um seinan að
efna til rits sem þessa því að flestir heim-
ildamannanna eru dánir og margir fyrir
löngu. - Um 1960 kom Bjami Jónsson list-
málari til liðs við Lúðvík og hafa þeir
starfað meira og minna saman síðan en
Bjarni á teikningar í ritinu sem ekki era
eignaðar eða merktar öðrum. Auk hans
hafa Guðmundur P. Ólafsson líffræðingur
og Hörður Kristjánsson húsasmíðameist-
ari teiknað mest í verkið. Sá fyrmefndi
teiknaði allar myndir úr lífríki fjörunnar
en Hörður myndir af verbúðum, hjöllum
og fiskbyrgjum ásamt Herði Ágústssyni
listmálara. Kort era öll eftir Guðmund
Ó. Ingvarsson. Ljósmyndir hafa margir
tekið en enginn viðlíka margar og Bjöm
Rúriksson.
Margir hafa stutt að tilurð íslenskra
sjávarhátta. Höfundur nefnir einkum í
því sambandi dr. Kristgán Eldjám, fyrram
þjóðminjavörð, dr. Gýlfa Þ. Gíslason, þá
menntamálaráðherra, Þór Magnússon
þjóðminjavörð, Má Elísson og Þorstein
Gíslason fiskimálastjóra, Vísindasjóð,
Piskifélag Islands, Fiskimálasjóð og Þjóð-
hátíðarsjóð. Ennfremur þakkar höfundur
sérstaklega konu sinni, Helgu Proppé, sem
hefur verið samverkamaður hans við ritið
frá upphafi.
Guðmundur P. Ólafsson hefur hannað
kápur, saurblöð og bókband ritsins. Prent-
im og bókband hefur farið fram í Ossa og
litgreining að töluverðu leyti. Guðni Kol-
þeinsson stud.mag. og Sigurgeir Stein-
grímsson cand.mag. hafa annast ritstjóm,
útlit hið innra, ennfremur gert atriðis-
orðaskrár og nafnaskrár ásamt konum
sinum, Lilju Bergsteinsdóttur og Helgu
Gunnarsdóttur. Jóhann Hannesson kenn-
ari þýddi útdrátt á ensku í tveim fyrstu
bindum, Julian Meldon D’Arcy í þriðja
bindi og Jeffrey Cosser í tveim þeim síð-
ustu.
Varðandi lokabindið naut höfundur
ennfremur aðstoðar Vésteins, sonar síns,
Þorsteins Einarssonar, fyrrverandi
íþróttafulltrúa, og Ævars Petersens fugla-
fræðings. Það er 498 bls. að stærð, prýtt
375 myndum, þar af 110 prentuðum í litum.
Dr. Lúðvík Kristjánsson er í hópi kunn-
ustu sagníræðinga nú á dögum og höfund-
ur margra bóka. Lúðvík hefur verið félagi
í Vísindafélagi íslendinga síðan 1961.
Hann fékk verðlaun úr sjóði Ásu Guð-
mundsdóttur Wright 1980, var kjörinn
heiðursdoktor við heimspekideild Háskóla
Islands 1981 og hlaut verðlaun norsku vís-
indaakademíunnar 1984.
Svanhvít Magnúsdóttir IjósmóÖir:
’Móðirqgbam
þurfe mikið kalk. kirgetur
mjólídn haft úrslitaáhrif.
Á meögöngutímanum, og á meðan bam er á brjósti, er konum ráölagt að
bæta viö sig um 400 mg. af kalki á ciag til þess aö barnið fái nauðsynlegt
kalkmagn án þess aö ganga á forðann í beinum móöurinnar. Svanhvít
Magnúsdóttir Ijósmóðir þekkir af langri reynslu þaö lykilhlutverk sem mjólk
gegnir í þessu efni. Mjólk er einhver besta leiðin til þess aö tryggja líkamanum
nægjanlegt kalk. 99% kalksins fertil viöhalds og vaxtar beina og tanna, vaxtar
fósturs og mjólkurframleiðslu í brjóstum.
Kalkskortur getur á hinn bóginn valdiö beinþynningu, bein veröa stökk
og brothætt um miöjan aldur, líkamsvöxtur breytist, bakið bognar o.s.frv.
En mjólkin gefur meira en kalk, hún gefur fjölda annarra bætiefna s.s. A
og B vítamín, kalíum, magníum, zink o.fl. sem eru mikilvæg fyrir húð, augu,
taugar, þrek og fyrir almenna heilbrigöi.
Þess vegna er mjólkin ómetanleg í daglegu fæöuvali okkar - ekki síst
ungra stúlkna og verðandi mæöra!
MJOLKURDAGSNEFND
Jónína Benediktsdóttir, íþróttakennari
veit sitt af hverju um næringarfræðina.
Hún leysir kalkþörfina með léttmjólk-
og heldur fast í þrótt sinn og
líkamsstyrk!
::
Hvað er hæfileg mjólkurdrykkja?
eftir dr. Jón Óttar Ragnarsson
Ráðlagður Hæfilegur
Aldurshópur dagsskammtur mjólkurskammtur
ár (RDS)afkalkiímg (2,5dlgiös)
Böm1-10
Unglingar 11-18
Fullorönir karlar
og konur*
Ófrískarkonur
og brjóstmæöur
800
1200
800
1200
* Margir sérfræðingar teija að kalkþörf kvenna eftir tíðahvörf
sé mun hærri eöa 1200-1500 mg/dag. Reynist það rétt er
hæfilegur mjólkurskammtur ekki undir 3 glösum á dag.