Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.1987, Blaðsíða 18

Ragnar Arnalds réð hann,
Sverrir Hermannsson rak hann.
Við erum að sjálfsögðu að tala
um Sturlu Kristjánsson, fyrrum
fræðslustjóra í Norðurlandsum-
dæmi eystra. Sturla er sjálfstæð-
ismaður, flokksbundinn, fæddur
12. mars 1943 og því 43 ára. Hann
er Dalvíkingur. Faðir hans var
skipstjóri. Sjálfur segist hann
vera með „töluverða seltu i blóð-
inu“. Og viti menn: „Mér leiddist
alltaf í skóla sem krakki," segir
Sturla. Af sem áður var því svo
er að heyra á Sverri að hann
hafi rekið Sturlu vegna þess að
hann var „of duglegur" að fram-
kvæma grunnskólalögin.
„Mér var brugðið en missti
hvorki rödd né mátt,“ segir
Sturla um það þegar Knútur
Hallsson í menntamálaráðuneyt- -
inu hringdi í hann að morgni
þess 13. janúar síðastliðinn, á
þriðjudaginn, og sagði honum að
uppsagnarbréfið væri á leiðinni
norður síðar um daginn. Sigurður
Helgason, deildarstjóri í mennta-
málaráðuneytinu, kom með það á
fljúgandi ferð með þrjúvélinni.
Sturla átti að hætta strax.
- En hvemig líður þér núna, á
fimmtudagssíðdegi, tveimur sól-
arhringum síðar, og allir frétta-
tímar og fréttablöð verið yfirfull
af brottvikningu þinni?
„Mér líður ekki illa enda hef
ég kannski ekki ástæðu til þess.
Þessir dagar eru fullir af sterkum
andstæðum. Ég upplifi lítilsvirð-
ingu gagnvart mér og lögum og
reglum, en á hinn bóginn er ég
umvafinn sterkri samstöðu kær-
leika og hlýju. Og fyrir það viljum
við hjónin þakka. Stuðningurinn
heldur okkur uppi. En hvort við
verðum enn uppistandandi þegar
•tta birtist veit ég ekki“
uf. 'o'isi í skóla
Scurla er fæddur 12. mars, „eins
og Þórbergur," skýtur Sturla inn
í - á auðvitað við Þórðarson.
Eftir 17 ára aldurinn var hann
lítið heima á Dalvík.
- Sturla, datt þér aldrei í hug
að verða sjómaður eftir 9 sumur
á síldveiðum?
,, Jú, það kom aldrei neitt annað
til greina en að verða skipstjóri.
Þegar ég var 10 ára gamall vildi
ég ekki fara í sveit eins og aðrir
krakkar. Þess í stað fékk ég að
fara með pabba á síidveiðar."
Meira um Dalvíkurárin: „Sem
krakka leiddist mér alltaf í
skóla," segir Sturla. „Ég var oft
á trillum á vorin og gleymdi þá
stundum að fara í prófin.
Eitt sinn man ég að ég var að
hjóla með veiðistöng fram að
Svarfaðardalsá. Á leiðinni hjól-
aði ég fram á bekkjarsystkini
mín. Þau spurðu mig hvort ég
ætlaði eiginlega að hafa veiði-
stöng með mér í prófið.“
Það er nánast tilviljun að sjó-
maðurinn Sturla Kristjánsson fór
í kennaranám. Hann var þá 17
ára og veiktist um borð í bát eft-
ir vikutúr á netum Hann harkaði
af sér úti á sjó en þegar komið
var í land lenti hann hjá lækni.
Sá hélt að 17 ára pilturinn væri
með lömunarveiki.
Táningurinn var snarlega lagð-
ur inn á sjúkrahús.
„Úrþví að égvarkominn íland
og óvinnufær, hugsaði ég með
mér að ég gæti eins farið í skóla.
Ég dreif mig í landsprófsbekkinn
og haustið eftir fór ég í Mennta-
skólann á Akureyri. Ég játa að
þá þegar hafði ég innst inni nokk-
urn áhuga á kennaranum.
Það varð því úr að um jólin í
4. bekk hætti ég í MA og fór strax
suður í kennaraskólann. Ég henti
töskunum upp á flutningabíl og
á leiðinni fór bílstjórinn, Óskar
Jónsson á Dalvík, að spyrja mig
hvar ég ætlaði að búa í Reykja-
vík. Ekki var það komið á hreint
„Ég er hugsjónamað-
ur. Ég vil leiðbeina,
ekki valdbeita.“
svo Óskar bauð mér að búa í sínu
herbergi fyrir sunnan fyrsta vet-
urinn. Ég þáði það.“
Kennari á Núpi
Það var vorið 1965 sem Sturla
útskrifaðist sem kennari. Hann
hóf kennslu á Núpi í Dýrafirði.
Þar voru unglingar samfellt allan
veturinn. Þeir fóru ekki heim um
líelgar, voru allan tímann í
heimavistinni. Það var einmitt á
Núpi sem áhuginn vaknaði hjá
Sturlu á uppeldismálum og sálar-
fræði. Hann vildi vita meira um
manneskjuna sjálfa. Hugurinn
stefndi út fyrir landsteinana. Það
varð þó ekki úr, ekki al veg strax.
„Ég réð mig haustið 1969 að
Húnavallaskóla sem skólastjóri.
Um áramótin 1970 færir Pálmi
Jónsson á Akri mér frumvarp um
grunnskóla sem þá var verið að
leggja fram í þinginu. Þar með
má segja að örlög mín væru ráð-
in.
I frumvarpinu var ýmislegt mér
mjög að skapi eins og ákvæði um
fræðsluskrifstofur og hagnýtingu
sálfræðilegrar og uppeldisfræði-
legrar þekkingar í skólastarfi. Ég
tók þegar ávörðun um að fara í
framhaldsnám og kynnti stjórn
skólans ákvörðun mína um að ég
ætlaði að gegna starfi skólastjór-
ans aðeins til vorsins."
Um haustið 1971 fór Sturla út
til Danmerkur, til borgarinnar
Árósa. Þar var hann í eitt ár á
námskeiðum í sálar- og uppeldis-
fræðum. Síðan lá leiðin til
Kaupmannahafnar þar sem hann
lauk kandidatsprófi frá Kennara-
háskólanum í Kaupmannahöfn í
uppeldis- og sálarfræði. Lokarit-
gerðin var um íslenska skólakerf-
ið alveg frá 1790. Hann fór
jafnframt rækilega ofan í grunn-
skólalögin í ritgerð sinni. Sturla
þekkirþví vel til íslenskra skóla-
mála og grunskólalaganna. Hann
er jafnframt með próf í sálarfræði.
Það var umjólin 1976 sem hann
kom heim til Islands. Hann byrj-
aði sem forstöðumaður í ráðgjaf-
ar- og sálfræðiþjónustu beggja
Norðurlandsumdæmanna.
„Ég vann með fræðslustjórun-
um Sveini Kjartanssyni og
V algarði heitnum Haraldssyni en
hann var fræðslustjóri í Norður-
landsumdæmi eystra. Valgarður
varð bráðkvaddur um jólin 1977
og það varð úr að ég tók við
embætti fræðslustjórans 1978.
Vilhjálmur frá Brekku setti mig
en Ragnar Arnalds skipaði mig í
embættið 1979.“
Framkvæmd laganna
- Hefur þú, Sturla, sem fræðslu-
stjóri gert of miklar kröfur um
að grunnskólalögin komi til
fullra framkvæmda eins og flestir
segja að hafi verið stefna þín?
„ Já, ég hef gert kröfur um það.
Kannski eru það mín mistök.“
- Hvað áttu við með því?
„Ég hef beitt mér mjög fyrir
sérkennslunni. Það þarf í sjálfu
sér ekki að koma mönnum á
óvart."
- Telur þú þig hafa náð árangri
í starfi fræðslustjóra í Norður-
landsumdæmi eystra?
„Það er engin spurning, ég held
að þessir dagar undanfarið, sá
stuðningur sem mér hafur verið
sýndur, segi mest til um það.“
- Á hvaða sviði telur þú þig
hafa náð mestum árangri í starfi?
„Það er augljóst að fræðsluum-
dæmið Norðurland eystra er
orðið í stakk búið að sinna skyld-
um sínum samkvæmt lögum. Það
er mikilsverður árangur að mínu
mati.“
- Það hefur mikið verið rætt
um að undanfömu að mikill mun-
ur sé á Reykjavík og Norðurlandi
eystra hvað varðar þjónustu við
alla nemendur, eins og sér-
kennslu. Er það þá ekki rangt?
„Nei, ég tel að það sé mikill
munur ennþá, Reykjavík í hag.
Reykjavík fær hlutfallslega mun
meira til þessara mála.
Yfir á fjárlögum
Þegar grunnskólalögin voru
samþykkt var sálfræðiþjónusta
grunnskóla eingöngu í Reykjavík
og á Reykjanesi. En það er sama,
grunnskólalögin kveða á um
sömu þjónustu í öllum fræðslu-
umdæmum. Það er lögð rík
áhersla á það.
í dag eiga öll börn sem víkja frá
eðlilegum þroskaferli rétt á sér-
kennslu. En til þess þarf úrskurð
sérfræðinga (sálfræðinga). Efþeir
eru hins vegar ekki til úti í um-
dæmunum er ekki möguleiki á
að greina og undirbúa fram-
kvæmdþessararþjónustu. Það
er því deginum ljósara að á með-
an ráðgjafarþjónusta er ekki
svipuð í öllum fræðsluumdæmum
landsins er ekki möguleiki á
sömu sérkennsluþjónustu um allt
land.
Fræðsluskrifstofan okkará
Norðurlandi eystra er nokkurn
veginn núna í þeim sniðum að
við eigum að geta innt af hendi
þá þjónustu sem ætlast er til sam-
kvæmt lögunum."
- Svo við víkjum að öðru. Er
það rétt sem Sverrir Hermanns-
son segir að þið hafið farið oft
yfir á fjárlögum í umdæminu og
að það sé nánast einkennandi
fyrir þetta eina fræðsluumdæmi?
„Hér á Norðurlandi eystra hef-
ur gengið betur að byggja upp
sérfræðiþjónustu við fræðslu-
skrifstofuna en víðast annars
staðar. Sálfræðingar okkar og
sérkennarar hafa skilað frábæru
starfi við að finna og greina þá
nemendur sem eru á eftir og eiga
rétt á að fá sömu þjónustu og
aðrir samkvæmt lögum. Það hafa
verið greindir fleiri nemendur héi
í umdæminu en áður. Við getum
sagt að sem betur fer hefur verið
náð til þeirra til þess að geta
hjálpað þeim. Greiningin og
þjónustan er unnin samkvæmt
grunnskólalögunum en fjárveit-
ingar hafa ekki alltaf að sama
skapi verið í takt við þjónustuna
sem þarf að inna af hendi. Það
hefur þurft fjármálalega viður-
kenningu eftir á. Slíkt er fremur
regla en undantekning þegar ver-
ið er að vinna nýjum þjónustu-
þætti viðurkenningar."
- En átt þú ekki frekar að taka
þá upphæð á fjárlögum sem þú
hefur til ráðstöfúnar og miða sér-
kennsluna og aðra þjónustu
skólanna við hana í stað þess að
fara magnlega séð strangt eftir
grunnskólalögunum?
„Ég hef mælt með því að fá
umdæmið á kvóta þannig að við
fengjum ákveðna upphæð úr að
spila og magnákvæði grunn-
„Ég vil fyrst og
fremst að sömu lög
séu virt alls staðar á
landinu.“