Dagblaðið Vísir - DV - 02.06.1987, Blaðsíða 19

ÞRIÐJUDAGUR 2. JÚNÍ 1987.
19
DV
Erlendir fréttaritarar
Aukin harka í
bresku kosningunum
Jón Omuir HaMórsson, DV, Landon;
Aðeips tíu dagar eru nú til þing-
kosninganna í Bretlandi og hefur
kosningabaráttan farið harðnandi
með degi hveijum og það svo mjög að
gamlir stjómmálamenn eins og Ed-
ward Heath, fyrrverandi forsætisráð-
herra, hafa kallað þetta óhreinustu
kosningabaráttu þar í landi á síðari
timum.
Það er eir.kum Neil Kinnock, leið-
togi Verkamannaílokksins, sem hefur
mátt þola óhróður í blöðum landsins
en allur þorri breskra dagblaða er í
eigu harðra stuðningsmanna Ihalds-
flokksins og breytast mörg þessara
blaða í hreina kosningasnepla þegar
boðað hefúr verið til þingkosninga.
Traust almennings á Kinnock hefur
hins vegar farið mjög vaxandi síðustu
vikur ef marka má skoðanakannanir.
Hægfara sókn
Allar skoðanakannanir benda til
verulegs forskots Ihaldsílokksins en
einnig til hægfara sóknar Verka-
mannaflokksins. Þannig bendir flest
til að talsvert hafi dregið saman með
flokkunum og eins að kosningabanda-
lag frjálslyndra og jafnaðarmanna nái
ekki að sprengja tveggja flokka kerfið
í þessum kosningum.
Meðaltal hinna fjölmörgu skoðana-
kannana, sem gerðar voru i síðustu
viku, gefa Ihaldsflokknum 42 prósent
atkvæða, Verkamannaflokknum 34
prósent og Kosningabandalaginu 21
prósent. Ef úrslit yrðu á þessa leið
myndi Ihaldsflokkmnnn hljóta 360
þingsæti af 650 í neðri málstofunni og
með því rétt og styrk til að stjórna
Bretlandi næstu fimm árin.
Djúpstæður ágreiningur
Síðustu tvo til þrjá daga hefur kosn-
Margaret Thatcher, forsætisráðherra Breta, bauð starfsmönnum flokks sins
tók sér smáhvíld frá kosningabaráttunni.
ingabaráttan farið að snúast að nýju
um innanlandsmál eins og heilbrigði-
skerfi og menntamál en dagana þar á
undan höfðu deilur flokkanna snúist
að mestu um vamarmál þar sem djúp-
stæður ágreiningur er á milli flok-
kanna. Sú ákvörðun Verkamanna-
flokksins að eyðileggja öll
kjamorkuvopn Breta á næsta kjör-
tímabili, nái flokkurinn meirihluta á
þingi, er sennilega þyngsti baggi
flokksins í þessari .baráttu og er raun-
ar hald margra að flokkurinn hefði
átt talsverða möguleika á sigri í kosn-
ingunum ef ekki væri fyrir stefnu hans
í afvopnunarmálum.
Varnarmálin hafa orðið eitt helsta
tromp Ihaldsflokksins í þessari kosn-
upp á kökur þegar hún um helgina
- Simamynd Reuter
ingabaráttu vegna þeirra vona sem
vaknað hafa um samninga milli stór-
veldanna sem íhaldsmenn rekja til
ákveðinnar stefnu Bretlands, Banda-
ríkjanna og fleiri vesturvelda á síðustu
árum. Síðustu daga fyrir kjördag mun
Thatcher sækja fund leiðtoga sjö
helstu iðnríkja Vesturlanda í Feneyj-
um og er sá fundur talinn munu gefa
íhaldsflokknum vind í seglin rétt fyrir
kjördag.
Fjármálastofhanir Bretlands hafa
veðjað á sigur Ihaldsflokksins og hefur
gengi pundsins og verð á hlutabréfum
rokið upp síðustu daga en hvort
tveggja myndi hrynja í verði ef fjár-
magnseigendur landsins teldu stjóm
Ihaldsflokksins í nokkurri hættu.
Mikið innstreymi hefur verið á pen-
ingum frá útlöndum síðustu daga og
hafa japanskir og bandarískir aðilar
keypt verðbréf í miklum mæli í þeirri
vissu sinni að Thatcher muni vinna
kosningamar.
Milljónir skipta um skoðun
Allt getur þó enn gerst í þessum
kosningum eins og best sést ef til vill
af því að frá því kosningabaráttan
hófst fyrir hálfúm mánuði hafa sex
milljónir kjósenda skipt um skoðun
ef marka má skoðanakannanir. Mest
hefur flæðið orðið innan stjómarand-
stöðunnar og hefur íhaldsflokkurinn
í heildina ekki tapað að neinu marki
á þessum tveimui- vikum. Fimmtungur
kjósenda hefur hins vegar enn ekki
gert upp hug sinn og telja margir að
Kosningabandalagið muni hreppa
talsverðan hluta þessa hóps þar sem
sá flokkur stendur á milli hinna í flest-
um málum. Eins em verulegir mögu-
leika taldir á því, í fyrsta sinn i
breskum kosningum, að stór hópur
kjósenda kjósi taktískt og velji þann
flokk sem líklegastur er til að fella
frambjóðanda þess flokks sem viðkom-
andi er verst við. Leiðtogar Kosninga-
bandalagsins hafa hvatt fólk mjög til
að beita atkvæði sínu á þennan hátt
og em þetta einu möguleikar flokksins
til þess að bijótast í gegnum þær
skorður sem einmenningskjördæmin
setja öðrum en tveim stærstu flokkum
landsins.
Skýrari línur í
grænlenskum stjórnmálum
Haukur L. Hauksson, DV, Kaupmarmahö&i;
Kosningamar á Grænlandi í síð-
ustu viku sköpuðu skýrari línur milli
hægri og vinstri í grænlenskum
stjórnmálum. Sigurvegari kosning-
anna var Inuitataqatigiit (IA-flokk-
urinn) er fékk 3,2 prósentum fleiri
atkvæði en við landstjómarkosning-
amar fyrir þremur árum. Hlaut
flokkurinn 4 þingsæti af 27.
Stjórnarandstöðuflokkurinn At-
assut er nú stærsti flokkur Græn-
lands með 40,1 prósent atkvæða
meðan stjómarflokkurinn Siumut
fékk 39,8 prósent atkvæða. Hafa
báðir flokkar 11 þingsæti sem fyrr.
Hinn nýstofnaði hægri flokkur, pól-
arflokkurinn, fékk einn mann kjör-
inn.
Óánægja með Motzfeldt
Strax eftir kosningarnar leit út
fyrir að Jonathan Motzfeldt, sem
verið hefur landstjómarformaður í
þau átta ár sem Grænlendingar hafa
haft heimastjóm, væri búinn að vera
sem formaður. Stjóm flokks hans,
Siumut, ákvað á fundi eftir kosning-
amar að veita hinum fertuga Lars
Emil Johansen formannssætið og
þar með umboð til stjómarmyndun-
ar. Var uppi mikil óánægja með að
Jonathan Motzfeldt hafði gefið borg-
araflokknum Atassut undir fótinn
eftir kosningamar auk þess sem
hann þótti ekki sýna kosningabarát-
tunni nægan áhuga.
Áfram formaður
Hafði Motzfeldt ekki verið til stað-
ar á fundi þessum. Var hann í Nuuk
á Suður-Grænlandi og við komuna
þaðan var haldinn fúndur á sunnu-
dag og þá ákvað stjórn Siumuts
skyndilega að venda kvæði sínu í
kross. Var Motzfeldt valinn sem
áframhaldandi landstjórnarformað-
ur fyrir flokkinn. Þar með er ljóst
að stjórnin mun sem fyrr saman-
standa af Siumut með finmi land-
stjómarmenn og vinstri ílokkmmi
IA með tvo. Reyndar hefiir enn ekki
náðst samkomulag imi fjölda land-
stjómamianna en eftir sigurinn
hefur IA krafist fleiri en tveggja
landstjómarsæta.
Hverfa úr stjórn
Lars Emil Johansen og annar
Siumut maður, Moses Olsen, verða
að gjalda fyrir uppreisnina gegn
Motzfeldt með því að hverfa úr land-
stjóminni. Formlega verður ný
landstjóm skipuð 9.júní en þá kemur
Akveðið hefur verið að Jonathan Motzfeldt verði áfram landstjórnarformað-
ur á Grænlandi.
landstjómin saman í fyrsta skipti
eftir kosningamar.
Astæðan til kosninganna var ó-
sætti Motzfeldt og LA-flokksins.
Boðaði Motzfeldt til kosninga þar
sem samstarfsörðugleikar vom
orðnir nokkrir og IA hafði meðal
annars krafist þess að opinber rann-
sókn færi fram á endumýjun
Thuleradarsins. Motzfeldt kvað
skýringar dönsku stjómarinnar
nægilega góðar í því sambandi og
hafði fengið nóg af óþægð IA-flokks-
ins.
Sameiginlegt framboó
Lars Emil Johansen, sem leit út
fyrir að verða hinn nýi landstjómar-
fomiaður Grænlendinga, sá að
sundmng á vinstri væng stjóm-
málanna myndi styrkja hægri
flokkana og myndaði því eins konar
samning við IA þannig að stjómar-
flokkamir buðu í raun fram saman.
Þannig var komist hjá mglingi með-
al kjósenda og fylginu haldið.
Borgaraflokkamir Atassut og
hinn nýi Pólarflokkur lögðu áherslu
á einkarekstur í kosningabaráttunni
en nær vonlaust var fyrir Atassut
að leiða stjórnarmyndunarviðræður
vegna gmndvallarágreinings um
efnahagsmál.