Dagblaðið Vísir - DV - 11.06.1987, Qupperneq 11

FIMMTUDAGUR 11. JÚNÍ 1987.
11
Utlönd
framlögum til hefðbundins vígbún-
aðar?
„Ég er ekki viss um að hægt sé að
leiða rök að því. Ríkisstjórnir aðild-
arríkja Atlantshafsbandalagsins,
líkt og ríkisstjórnir annarra ríkja,
ákveða framlög til varnarmála af
nauðsyn. Ríkisstjórnir lýðræðisríkja
starfa á grundvelli vilja almennings
og þessar þjóðir vilja verja sig. Það
þyrfti ákaflega mikinn almennan
þrýsting til að breyta því.
Þegar á málið er litið í heild væri
það kaldhæðnislegt ef við ynnum
allt þetta starf til að ná fram sam-
drætti í kjarnorkuvígbúnaði og
undirrituðum samkomulag þess efnis
til þess eins að skapa okkur nýjar
hæðir að klífa til að halda jafnvægi
í vígbúnaði. í dag er mikið rætt um
samdrátt í hefðbundnum vígbúnaði
þótt ákvarðanir í þeim efnum hvíli
til muna meira á Varsjárbandalaginu
en NATO, því hjá þeim liggja yfir-
burðirnir á því sviði í dag.
Það má líka minna á að þótt kostn-
aður við varnir aukist fyrirsjáanlega
eitthvað ef meðaldræg og skamm-
dræg kjarnorkuvopn hverfa frá
Evrópu kemur ýmislegt á móti sem
nota má til að halda þeim kostnaðar-
auka í skeíjum. Má þar til dæmis
nefna samhæfmgu vígbúnaðar ein-
stakra aðildarríkja NATO. Það er
raunar næsta fáránlegt að hvert og
eitt þeirra skuli vera með sínar eigin
tegundir skriðdreka, sínar eigin teg-
undir af byssum, flugvélum og svo
framvegis, án þess að hægt sé að
nota svo mikið sem einn varahlut
úr einu í annað. Það mætti spara
mikið með samhæfingu á þessu sviði.
Þótt ég vilji alls ekki gerast neinn
spámaður vil ég endurtaka að stuðn-
ingur við bandalagið í heild hefur
alltaf verið mjög almennur meðal
þjóðanna sem að því standa og ég
sé ekki að það breytist neitt.“
Aðildarjafnvægi
- Ef til samkomulags um kjarnorku-
vígbúnað dregur eru þá ekki fyrirsjá-
anlegar breytingar á hlutVerki
einstakra ríkja innan NATO, jafnvel
hugsanlegt að kröfur verði settar
fram um /virkari aðild Evrópuríkja
og smærri ríkja?
„Ég fæ ekki séð að þar sé að vænta
neinna afgerandi breytinga. Vissu-
lega er augljóst að það er áhugi á
því að skilgreina hlutverk innan
Atlantshafsbandalagsins á einhvern
breyttan máta, ef til vill ná fram
meira jafnvægi í aðild og þátttöku
einstakra ríkja. Hins vegar hygg ég
að þar sé um samstillingu að ræða,
fremur en beinar breytingar."
Staða stórveldanna
- Staða stórveldanna hefur stundum
verið til umræðu og sýnist þá sumum
að þau hafi völd og áhrif sem séu
langt umfram það sem eðlilegt sé,
miðað við stærð þeirra og raun-
verulegt mikilvægi í heiminum. Hafa
Bandaríkin í NATO, svipað og Sov-
étríkin í Varsjárbandalaginu, of
mikil áhrif og völd?
„Það er augljóst að í samningavið-
ræðum um samdrátt í kjarnorkuvíg-
búnaði, svipuðum þeim sem nú eiga
sér stað, hlýtur að bera mest á stór-
veldunum, það er Bandaríkjunum og
Sovétríkjunum. Þessi stórveldi eiga
Athafnasvæði NATO er afmarkað
og þótt sumir vilji ef til vill breyta því
í dag er enginn grundvöllur slíks
meðal bandalagsþjóða.
þann vígbúnað sem verið er að semja
um. Bandaríkjamenn standa hins
vegar að þessum samningaviðræðum
í mjög náinni samvinnu við banda-
lagsríki sín í Atlantshafsbandalag-
inu.
Bandaríkin hafa alltaf gegnt lykil-
hlutverki í Atlantshafsbandalaginu,
einfaldlega vegna kjarnorkumáttar
síns, en eins og ég benti á áður var
það sá máttur sem vestræn ríki
treystu á sem haft á allar árásir af
hálfu Sovétríkjanna og annarra.
Hvort þessi lykilaðstaða er í misræmi
við stöðu mála í dag skal ég ekki
fullyrða um. Ég tel svo ekki vera.
Ég held það"ríki ekki nein óánægja
með hlut Bandaríkjanna meðal ann-
arra bandalagsþjóða. Endanlegt
markmið bandalagsins er að tryggja
öryggi allra aðildarríkja og því hlut-
verki hefur bandalagið gegnt fram
að þessu.
Alltaf óánægjuraddir
Vissulega koma alltaf upp óánægju-
raddir, ekkert frekar um hlutverk
eða stöðu Bandaríkjamanna heldur
en annað. Hins vegar er NATO ekki
í áróðursbransanum og gerir því lítið
til að lægja óánægju innan einstakra
ríkja, það er hlutverk stjórnvalda í
hverju landi fyrir sig ef þau kæra sig
um og þykir ástæða til. Það hefur
ríkt friður í Evrópu í fjóra áratugi
og þótt það beri ef til vill ekki vott
um mikla hógværð þá viljum við
þakka Atlantshafsbandalaginu það
að miklum hluta. Ef við íhugum hlut
bandalagsins sem tryggingu fyrir
öryggi aðildarríkja þess hefur það
hreint ekki sýnt svo lítinn árangur.
Ef til vill hefur bandalagið ekki lagt
nægilega áherslu á að kynna þennan
árangur, ekki komið nægilega áleiðis
hlut sínum að þvr merkilega jafn-
vægi sem hefur ríkt.“
Árás hvaðan?
- Lengi vel var talað um hæfni Atl-
antshafsbandalagsins til að mæta
hugsanalegri árás frá Sovétríkjunum
og Varsjárbandalaginu. I dag er oft-
ast talað um hæfnina til að mæta
árás. Felst í þessu sá skilningur að
NATO telji sig hugsanlega þurfa að
mæta ágengni annars staðar frá en
frá Sovétríkjunum?
„Ef þú átt við hvort NATO geti
hugsanlega flækst í mál við Persa-
flóann þá hlýtur svarið að vera
neikvætt. Áhrifasvæði bandalagsins
var á sínum tíma skilgreint og fast-
sett og það nær ekki til Persaflóa.
Það voru á sínum tíma Bandaríkja-
menn, líklega vegna þess að þeir
vildu ekki flækjast í málefni ný-
lendna Evrópuríkja, sem vildu
takmarka áhrifasvæði NATO á þann
hátt sem varð. Jafnvel þótt þeir, eða
einhverjir aðrir, vildu ef til vill fá
breytingar á þeirri skilgreiningu nú
er enginn vilji til þess hjá öðrum
aðildarríkjum og því tilgangslaust
að minnast á það.“
- Er hugsanlegt að þessi litla breyt-
ing á orðalagi feli í sér viðurkenn-
ingu á þeim möguleika að Evrópa
kunni að blandast í átök milli suðurs
og norðurs, eins og það er stundum
orðað? Eða, með tilliti til þess að sum
ríkja Varsjárbandalagsins hafa ekki
tekið of vel undir með Gorbatsjov,
leiðtoga Sovétríkjanna, nú undan-
farið að til átaka geti komið í Evrópu
án þátttöku Sovétríkjanna og þá
hugsanlega án þátttöku Bandarikj-
anna?
„Þetta eru möguleikar sem ég hef
bara ekki hugsað út í og mér er ekki
kunnugt um að séu til umræðu innan
Atlantshafsbandalagsins. Bandalag-
ið er stofnað til að gæta öryggis allra
aðildarríkja sameiginlega og hlýtur
því að bregðast sameiginlega við
hverri árás á þau."
ALSTIGAR
ALLAR GERÐIR
SÉRSMÍÐUM
BRUNASTIGA O.FL.

Kaplahiauni 7, S 651960
10 ARA ABYRGÐ
Snotra UFO
B&S motor .
Snotra
Steel 46 SB
Flymo XE30

VINNUR VERKIÐ

7 Flymo rafknúinn E 30
Ginge handsláttuvólar
Lipurtá BS 40 300
:
Lipurtá BS 40
500 m:
' Flymo E 38
Snotra 46
Flymo L 38
Snotra 46
Ginge valsasláttuvól m/drifi
700 mJ
Ginge þyrlusláttuvól m/driti
Flymo L 47
Snotra m/grassafnara
Westwood 6000 m1 á klst.
SLÁTTUVÉLAR FYRIR
ALLAR STÆRÐIR GARÐA
Hjá okkur færðu allar
stærðir af sláttuvélum í úrvali.
Rafmagnsvélar og tvígengis- eða
fjórgengisvélar. Allar bensínvélar
með rafeindakveikju. Við
leiðbeinum þér við val á
sláttuvél, sem Hentar bér oq
þínum garði.
^Euro- og Visakjör.
Engin útborgun,
greiðsla skiptist á fjóra
mánuði.
Vélorf Zenoah
markaðurinn
Smiöjuvegur 30 E-gata Kóp.
Símar 77066 og 78600