Dagblaðið Vísir - DV - 20.07.1987, Blaðsíða 18

18
MÁNUDAGUR 20. JÚLÍ 1987.
SELFOSS, NÁGRENNI
Hef opnað lögfræðiskrifstofu að Tryggvagötu 2a,
Selfossi, sími 99-1265.
Ingimundur Einarsson
héraðsdómslögmaður.
REYKJKJIKURBORG
Jlciuéan Stödcci
Fóstrur óskast á eftirtalin heimili: Dagheimilið Bakka-
borg, dagh./leiksk. Grandaborg, leiksk. Hólaborg og
Hlíðarborg. Upplýsingar gefa umsjónarfóstrur í síma
27277 og forstöðumenn viðkomandi heimila.
Umsóknum ber að skila til starfsmannahalds Reykja-
víkurborgar, Pósthússtræti 9, 5. hæð, á sérstökum
eyðublöðum sem þar fást.
Kennarar
Okkur vantar kennara til að vinna með yngri nemend-
um næsta skólaár. Mjög góð aðstaða er í skólanum
og góð íbúð fæst á hagstæðum kjörum.
Upplýsingar í símum 93-81225 (9-17) og 93-81376
(á kvöldin).
Grunnskólinn í Stykkishólmi
kI Ritstjóra vantar
Kennarasamband íslands auglýsir til umsóknar starf
ritstjóra Kí vió Félagsblað BK. Um er að ræða 1/2
starf, en hugsanlegt er að starfshlutfall aukist frá
næstu áramótum.
Umsækjendur þurfa að hafa kennaramenntun og
kennslureynslu auk þess að hafa áhuga á félagsstarfi
í stéttarfélagi kennara.
Starfið er laust frá 1. september nk. um eins árs skeið
meðan ritstjóri blaðsins er í leyfi vegna framhaldsnáms.
Umsóknarfrestur er til 1. ágúst og skulu umsóknir
sendar til stjórnar Kennarasambands íslands, Grettis-
götu 89, Reykjavík, merktar „Ritstjórastarf".
Allar frekari upplýsingar á skrifstofu Kí, sími 91 -24070.
Mælingamaður
Rafmagnsveita Reykjavíkur óskar eftir að ráða mæl-
ingamann til starfa við mælingar fyrir stólpum, línum
og lögnum. Nauðsynlegt er að viðkomandi hafi góða
þekkingu á viðhaldi bygginga og æskilegast að hann
sé iðnmenntaður.
Upplýsingar um starfið gefa starfsmannastjóri og
deildarstjóri byggingadeildar.
Umsóknum skal skila til starfsmannastjóra Rafmagns-
veitunnar að Suðurlandsbraut 34, Reykjavík, fyrir 1.
ágúst nk.
RAFMAGNSVEITA
REYKJAVÍKUR
GULA BÓKIN
óskar eftir sölumanni
Starfið felst í því að kynna fyrirtækjum og stofnunum
kosti Gulu bókarinnar og afla skráninga í hana.
Gula bókin er viðskipta- og þjónustuskrá ásamt full-
komnum götukortum af þéttbýlisstöðum á Suðvestur-
landi og Akureyri. Gula bókin kemur út árlega í
120.000 eintökum og er dreift inn á hvert heimili í
landinu. Gula bókin kemur einnig út á ensku og verð-
ur dreift í helstu viðskiptalöndum íslendinga.
Við leitum að duglegum, heiðarlegum og vandvirkum
manni. Góð laun í boði fyrir réttan mann.
Upplýsingar í síma 22229.
Gula bókin
Vatnsstíg 11
Merming_________
Launung
innan dyra
Þorsteinn frá Hamri.
Urðargaldur
eftir Þorstein frá Hamri
Iðunn 1987, 68 bls.
Þetta er fimmtánda bók Þorsteins
og geymir fimmtíu ljóð í fjórum bálk-
um. Hér er aðeins hægt að grípa á
örfáum.
Bókin hefst á stuttu ljóði sem mér
finnst að mörgu leyti dæmigert:
Haustboð
Hér skulu nú, vinur,
veislubekkina strá
hugir okkar heilir
sem öll vor kynni
þó leggi rökkrið
launung á sumt hér inni
og móki á voginum
vökin fordæðublá;
hver varstu, hver ertu...
Hér eru miklar andstæður. í fyrstu
fjórum línunum er dregin upp mynd
af vináttu og fögnuði, mynd sem er
ættuð úr elstu bókmenntum á ís-
lensku, Eddukvæðunum (að strá
bekki). Þar er lögð áhersla á heil-
lyndi, en þegar í 5.-6. línu kemur
andstæðan, einhver launung er inn-
an dyra, hlutgerð af rökkrinu. Enn
eykst háskinn utanhúss, í 7.-8.1; vök
á ísilögðum voginum gæti gleypt
ferðalanga, og um hana er þá talað
eins og hún væri lifandi óvættur, hún
mókir eins og selur og litur hennar
Bókmermtir
Örn Ólafsson
minnir á fordæðu, illviljaða galdra-
kind. Þetta hættulega umhverfi gerir
vinafagnaðinn innanhúss enn meira
virði en ella, en síðasta línan ávarp-
ar þó vininn, sem var og er ókunnur,
gæti því verið háskalegur. Öryggið
innanhúss og vinfengið eru þá til-
búningur úr ótta og einangrun
talandans.
Vera má að ljóð þetta mætti skilja
á annan veg, því eins og önnur ljóð
bókarinnar gefur það í skyn, og sýn-
ir tilfinningar á hverfulli andrá,
erfitt yrði að negla eitthvað niður.
Fremur er of lítið sagt en hitt. En
alltént er ljóðið vangaveltur um
stöðu einstaklings í viðsjálum heimi,
þær eru sýndar í ljóðmynd sem bygg-
ist á þjóðsögum og öðrum fomum
bókmenntaverkum. Þetta finnst mér
áberandi samkenni ljóðanna.
Hefð og nýjung
Þorsteinn hefur alla tíð byggt mik-
ið á bókmenntaarfleifðinni, vísað til
hennar og einkum kemur orðaforði
hans frá henni, ríkulegur og stund-
um fomlegur. Þorsteinn beitir
honum af mikilli umhugsun og ná-
kvæmni. Hins vegar hefúr ljóðaform
hans jafnan verið nýtískara, svo sem
kom til eftir Atómskáldin. Stuðlun
er þó mjög áberandi í þessari bók,
hún er einn burðarás ljóðanna. Hátt-
um Eddukvæða bregður fyrir og
stundum er formið allt hefðbundn-
ara, í hiynjandi, rími og stuðlun, svo
sem í vandaðri sonnettu: í tvísýnu
og í eftirfarandi ljóði, sem tengist
nafni bókarinnar, sem virðist hér
merkja þann lærdóm eða lífsreynslu
sem fæst af því að hrekjast í urð -
gjaman í yfirfærðri merkingu. Nafh-
ið Urðargaldur væri þá tvírætt, því
Urður er ein af örlaganomum Völu-
spár, og hafa menn litið á hana sem
fúlltrúa framtíðarinnnar, enda á
galdur að ráða henni. En hér talar
jarðbundinn maður, sem tekst á við
erfiðleika hversdagsins. Þeir birtast
honum að vísu sem úlfskjaftur, en
hann gefur sjálfum sér sök á því.
Sama líkingin er höfð um draum og
veruleika, að klífa björg. En and-
stæðumar em milli þess að vera
háleitur og komast upp á hamra-
borgir annars vegar, hins vegar
vakan; að horfa á sitt nánasta um-
hverfi, sem særir iljamar til blóðs.
Því vill talandinn una, og það er
áleitið stef í þessum ljóðum, t.d. í
Föggur.
Jarðbúi
Ég horfi sjaldan til hæstu fluga
og hamraþorgir í draumi klíf
en það sem vakan til viðfángs
býður
er vargtennt skriðan.
Mitt jarðarlíf
um ótal blóðstimdar aldir hefúr
þann urðargaldur af henni lært
er seint mun skráður til skýrrar
hlítar
(en skáldin hafa í gátur fært).
Því er mér dælli en annars væri
mín iljasenna við klúngrin blá
og grói seint yfir glöp og skrámu
ber grjótið lángminnsta sök þar
á.
Oft er hér vikið að hlutverki skáld-
skaparins, í fallegum ljóðum, svo
sem Bæn og Slitur. En lítum á annað
Ijóð þar sem breytileg hrynjandi og
vísun til fomrar sögu skipta höfúð-
máli:
Þjóðminjar
Efst á hvolnum
stakur, veðraður steinn.
Stöldrdum við og nemum
undarlegt skraf
dáinnar túngu sem biður við
undirleik bám
að eyru vor þjökuð af rausta
og rasta glym
leggi hlustir við kviðlíngi,
kveðnum í eldi
forðum daga...
Hér vísar á staðinn steinn,
staðinn - þarsem Ijóð var
kveðið í eldi!
Viðnámslegur í fasi...
Stakur steinn.
Rammi ljóðsins em fyrstu tvær lín-
ur og síðustu tvær, stuttar og með
óreglulegri hrynjandi, virðist eðli-
legt að lesa þær upp hægt. En í 3.
línu skiptir um hrynjandi, hún verð-
ur reglubundin, mest þríliðir
(áhersluatkvæði og síðan tvö
áherslulaus, svo sem í „dáinnar", en
breytt hrynjandi í lok hverrar línu).
Og með þessari reglubundnu hrynj-
andi finnst mér færast ákafi i ljóðið,
m.a. vegna þess að það stiklar á
stuðlum: biður-bám; rausta rasta;
kviðlingi-kveðnum; staðinn-steinn.
Þessi ákafi hæfir því sem sagt er frá,
þarna hefur maður bmnnið inni, en
kveðið ljóð við dauða sinn. Og nú
áttum við okkur á því hvaða hvoll
þetta er í 1. línu, þetta er auðvitað
Bergþórshvoll, Skarphéðinn kvað
vísu, þegar hann var brenndur inni.
Um þá atburði sjást engar menjar
nema steinn upp úr hvolnum, því
verður hann einskonar persónugerv-
ingur Skarphéðins, og við hann á
sláandi vel þessi fallega lýsing næst-
síðustu línu: „Viðnámslegur í fasi“.
Andstæðumar milli ramma og mið-
hluta sem birtast í hrynjandinni, þær
verða öflugri við það að vísa jafn-
framt til andstæðna milli fomsög-
unnar og nútímans, þar sem
fjölmiðlar koma í stað Njálu, því em
„eym vor þjökuð af glym“.
Ékki er rúm til að rekja meira, en
lesendur mega sjá að ljóð þessi em
mjög vönduð, og gefa því meira, sem
betur er í þau rýnt.