Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.1987, Blaðsíða 18

LAUGARDAGUR 17. OKTÓBER 1987.
Helgi Tómasson fær afburðagóða dóma í Dance Magazine
Afturhvarf til
grundvallar atrið a
Charles Gil og Pascale Leroy, fremst, og Wendy Van Dyck og Lawrence Pech endurspegla það sigilda
i dansinum sem Helgi stefnir að með stjórn sinni á San Francisco-ballettinum.
í umræðum um dans, sem fram
fóru viö Stanfordháskóla í febrúar,
nokkrum vikum eftir að fimmtug-
asta og fjórða starfsári San Franc-
isco-ballettsins lauk, lýsti Helgi
Tómasson, stjórnandi hans, yflr því
að dansinn væri „lifandi og í fram-
sókn". „En hann veröur stöðugt að
taka breytingum til þess að geta ve-
rið í framsókn," bætti Helgi viö. Þetta
var einfóld athugasemd frá manni
sem hefur gert kraftaverk með því
að blása nýju lífi í þann dansflokk
þjóðarinnar sem lengst hefur starfað
samfleytt, San Franciscoballettinn.
Á tæplega tveimur árum hefur
stjórnandi flokksins, Helgi Tómas-
son, endurmótað listræna tjáningu
SFB. Hann hefur losað hann við
svæðisbundin áhrif og gert hann að
alþjóðlegum dansflokki í femstu röð.
Ótrúlegur árangur
Dansheimurinn er því svo vanur
að hugsa um dansflokka sem þungla-
malegar stofnanir sem láta illa að
stjórn að þær sýnilegu breytingar
sem Helgi, maður sem hætti á svið-
inu aðeins fimm dögum áður en hann
var skipaður stjórnandi San Franc-
isco-ballettsins, hefur gert eru
nánast óskiljanlegar. Helgi hefur
gert SFB að framsæknum dans-
flokki. Hann er að færa hann nær
grundvallaratriðum sígilds balletts.
Jafnframt gefur hann honum snilld-
arlegt yflrbragð án glyss og hann
gerir það með því að gefa fordæmi
en ekki með því að gefa út stefnuyfir-
lýsingu. Loforð hefur hann engin
gefið. Aðeins sýnt árangur.
1987gottár
Sýningartími balletsins 1987 færði
honum marga viðurkenninguna en
Evelyn Cisneros.
aflið að baki honum var viðleitni
Helga til þess að láta flokkinn til-
einka sér leikræna og tæknilega
fullkomna tjáningu sem hann hafði
sjálfur oröið þekktur fyrir á sviöinu.
Alveg eins og hann hafði sjálfur
magnað sína eigin tilfinningu fyrir
tónlist og taktaröð við samningu
dansa þegar hann sneri sér að þeim
þætti listarinnar, hefur Helgi nú gert
þessa eiginleika enn meira ráðandi.
í rauninni hefur hann gert þá að fag-
urfræöilegum raison d’etre alls
dansflokksins.
Hugmyndir stjórnandans
„Dansflokkur hlýtur að endur-
spegla hugmyndir stjórnandans um
dans,“ sagði Helgi Tómasson þegar
hann var tilnefndur fjórði stjórnandi
SFB. Reyndar var það í New York
State Theater sem Helgi fastmótaði
hugmyndir sínar um dans. Það var
aftur á móti á sviði Óperuhússins í
San Francisco, veturinn og vorið
1987, sem honum tókst að láta láta
líkama og hug dansaranna sinna
fimmtíu og eins endurspegla þær og
fullkomna þannig hringinn sem
hann byrjaði að draga þegar hann
geröi sínar eigin uppgötvanir.
Dansflokkur persóna
Undir stjóm Helga Tómassonar er
SFB allt í einu orðinn ballett dansara
með persónuleika, allt frá alþjóöa-
dansstjörnunni Jean Charles Gil til
Elísabetar Loscavio, átjan ára dans-
meyjar með fingerða úthmi, hlýlegt
bros og arabesku sem minnir á stefni
skips. Það er því þess virði að horfa
á alla dansara flokksins. Helgi virðist
því nú viss um að tími sé til kominn
til þess aö skipa þeim í hópa því í lok
sýningartímabilsins tilkynnti hann
skiptingu í aðaldansara, sólódansara
og hópdansara.
Árangur á sviði
leynir sér ekki og greinilegustu
áhrif stjórnar Helga koma fram hjá
karldönsurunum. Ekki síðan á dög-
um Lews Christensen, sem látinn er,
hefur flokkurinn haft á að skipa svo
góðum og áhugaverðum karldönsur-
um. Nefna má Gil, Christophér
Boatwright, Timoty Fox, Simon Dow
og Marc Spradhng sem Helgi réö og
sömuleiðis Christopher Stowell,
Christopher Anderson og Nigel Co-
urtney sem voru fyrir og Helgi hefur
leitt inn á nýjar brautir. Hann hefur
dregið fram taktaröð þeirra en gert
það þannig að áhorfendur dást frekar
að ágæti útfærslunnar en glæsilegu
yfirbragði.
Andre Reyes
sem þekktur er fyrir óvenju glæsi-
leg lokaspor tók miklum breytingum
á liðnu sýningartímabih. Líkja má
honum við hlut sem sjónauka er
beint að og verður sífellt skýrari eft-
ir því sem sjónglerin eru betur stillt.
Dans hans var spennulaus, vöðvarn-
ir langir og óherptir aö sjá og takta-
röð þannig að hann fékk tíma til að
anda eðlilega, einkum í dönsum eins
og Theme and Variations eftir Ge-
orge Balanchine og Divertissement
d’Auber eftir Lew Christensen.
Tempraður glæsileiki var áberandi
mikhl hjá Charles Gil sem fór með
aðalhlutverkið í nýja ballettinum eft-
ir Helga Tómasson, Intimate Voices,
en þar fer saman rómatísk þrá, sterk-
ir taktar og fallegur dans með rétta
samsvörun.
CharlesGil
er meðalhár og jafnglæsilegur
hvort sem hann stendur kyrr eða
hreyfir sig. Hann stendur grafkyrr í
upphafi Intimate Voices og er mjög
hugsi. Hann ber við fagurlega gerðar
franskar hurðir með bláan óendan-
legan himin að baki en hvort tveggja
eru hluti af stórfenglegum leiktjöld-
um Jens-Jacob Worsaae. Hann
virðist horfa út um glugga en um
leiö th glataðra tækifæra og stuttrar
æsku þegar kvartett sem líkist rödd-
um örlaganna syngur Spring Fant-
asy eftir danska tónskáldiö Niels
Gade. Gil sem á eins auðvelt með að
tjá sig meö andlitinu og líkamanum
færir dansflokknum leikræna fyll-
ingu og skerpir myndina sem dregin
er fram í Intemate Voices.
Það var þetta öryggi sem einkenndi
öh hlutverk Gil þetta sýningartíma-
bil. Einkum er minnisstætt aðal-
hlutverkið í Opus 19/The Dreamer
eftir Jerome Robbins þar sem Gh
bregst við á kröftuglegan og snöggan
hátt er fjórar konur sækja að honum
og tær þeirra minna á ískróka er þær
skeha á gólfmu. Hann er einnig sá
sem mest ber á sakir styrks af döns-
urum flokksins í uppfærslu Peters
Martin á La Sylphide eftir Bournon-
ville en þar fer Gh með hlutverk
þjáðs manns sem er rekinn áfram af
köllun sem er bundin honum einum.
í þessu hlutverki, alveg eins og í In-
timate Voices, gefur Gil öllum bal-
lettinum leyndardómsfullt yfirbragð.
Það sem gerir dans Gil svo einstak-
lega hrifandi er hæfileiki hans til
þess að láta renna saman tæknilega
fuhkomnun og leik svo að tour de
force, eins og fullkomin pírúetta sem
verður að arabesku, verður eins og
þáttur í persónugervi en ekki sviðs-
bragð sem ætlað er að vekja athygli.
Margir aðrir athyglisverðir
Á liðnu sýningartímabili sýndu
aðrir karldansarar svo sem Boatw-
right, Fox Spradling, Dow, Stowell
og Cortney nýjar hliðar. Fox í hlut-
verki Mercutios í Rómeó og Júlía
eftir Michael Smuin var ótrúlega
kynþokkafullur á sviðinu og túlkaði
vel hrokafulla ballettdansarann sem
taktsetti hreyfmgar sínar svo vel að
segja mátti frammistöðu hans líkam-
lega hhðstæðu manns sem skarar
fram úr fyrir hnyttheg thsvör.
Gáfur og kímni einkenna hreyfmg-
ar Boatwright. Vöðvamir klæða
ótrúlega mjúkan og taktfastan lík-
ama.
Þótt Dow hafi aðeins komið fram
þrívegis var mikið talað um hann í
hlutverki Rómeós. Þá er rétt að nefna
Spradling og Tracy-Kai Maier í pas
de deux í Agon eftir Balanchine.
Gil bestur
Meðal kvendansaranna er enginn
sem hægt er að bera saman við Gh
þótt Ludmha Lopukova, sem lærði
hjá Kirovballettinum, sé næstum
eins góð. Stíll hennar einkennist af
uppruna hennar. Hún stendur sig
best í síghdum hlutverkum eins og
Sylph í La Syphide. Frammistaða
hennar í Bizet Pas de Deux eftir
Helga Tómasson, þar sem hún dans-
aði þjóðdansadúett með David
McNaughton, sýndi hins vegar
áhorfendum að undir heldur köldu
yflrbragði leynist spennuminni
dansari.
Evelyn Cisneros,
fyrrum aðaldansmær flokksins,
var fögur að sjá en ekki upp á sitt
besta þetta sýningartímabil. Hún
þarf á sterkum mótdansara að halda
eins og fram kom í Eternal Idol þar
sem hún dansaði með Boatwright. í
þessu verki Smuin fór vel saman
styrkur hans og vald og óróinn sem
einkenndi hana.
Um æfingarnar og verkefnin
Alhr dansarar SFB sýndu aukinn
ákafa og einbeitingu þetta sýningar-
tímabh. Koma þar th þær kröfur sem
Helgi Tómasson og aðstoðarkona
hans, Bonita Borne, gera til dansar-
anna með daglegum æfmgum og með
því að skipta stöðugt um viöfangs-
efni. í stað þess að dansa hlutverk í
Charles Gil í upphafsatriði Intimate
Voices, ballett eftir Helga Tómas-
son.